Τι είναι η κορτιζόνη και ποια η επίδρασή της στο σώμα
Η κορτιζόνη ανήκει στα κορτικοστεροειδή, τα οποία οι γιατροί συχνά συνταγογραφούν για τη θεραπεία αλλεργιών, φλεγμονώδων νοσημάτων και αυτοάνοσων νοσημάτων. Η κορτιζόνη στο σώμα μετατρέπεται σε κορτιζόλη, μια στεροειδή ορμόνη, η οποία παράγεται φυσιολογικά από τα επινεφρίδια και η παραγόμενη ποσότητά της ελέγχεται από τον άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – επινεφρίδια. Είναι μια απαραίτητη ορμόνη που επηρεάζει σχεδόν κάθε όργανο και ιστό στο σώμα μας, καθώς τα περισσότερα κύτταρά μας έχουν υποδοχείς κορτιζόλης, την οποία χρησιμοποιούν για πολλές και σημαντικές λειτουργίες, όπως:
- Ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
- Μείωση και καταστολή της φλεγμονής.
- Ρύθμιση της απόκρισης του σώματος στο στρες.
- Ρύθμιση του μεταβολισμού, μέσω του ελέγχου της χρήσης υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπών από το σώμα.
- Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
- Έλεγχος του κύκλου ύπνου-αφύπνισης.
Η κορτιζόνη, που συχνά χορηγείται ως φάρμακο για τη θεραπεία φλεγμονών, αλλεργιών και αυτοάνοσων νοσημάτων, μπορεί να έχει ορισμένες παρενέργειες, ειδικά όταν χρησιμοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μία από αυτές είναι η επίδρασή της στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο σώμα, που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη συνολική υγεία.
Η Επίδραση της Κορτιζόνης στους Ηλεκτρολύτες
Οι ηλεκτρολύτες, όπως το νάτριο, το κάλιο και το ασβέστιο, είναι απαραίτητοι για τη σωστή λειτουργία του σώματος. Η λήψη κορτιζόνη, ιδιαίτερα η μακροχρόνια λήψη ή οι υψηλές δόσεις, μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στη ρύθμιση υγρών και ηλεκτρολυτών και πιο συγκεκριμένα:
- Κατακράτηση νατρίου.
- Απώλεια καλίου.
- Μείωση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα και αυξημένη αποβολή του από τα ούρα.
- Αυξημένα επίπεδα χλωρίου στο αίμα.
Προβλήματα από την Ανισορροπία
Η διαταραχή στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών μπορεί να οδηγήσει σε:
- Υψηλή αρτηριακή πίεση λόγω αυξημένης επαναρρόφησης νατρίου από τα νεφρά, αυξημένων επιπέδων νατρίου στο αίμα και κατακράτησης νερού.
- Μυϊκή αδυναμία και κράμπες από την απώλεια καλίου.
- Καρδιακές αρρυθμίες, ειδικά σε άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη για μεγάλο διάστημα ή σε υψηλές δόσεις.
- Κατακράτηση υγρών, η οποία μπορεί να επιβαρύνει τη καρδιαγγειακή λειτουργία.
- Απώλεια οστικής πυκνότητας, λόγω της αυξημένης αποβολής ασβεστίου μέσω των ούρων.
- Οίδημα/ Πρήξιμο στα άκρα ή και στο πρόσωπο.
Διατροφικές Συστάσεις
Για να διατηρήσετε την ισορροπία των ηλεκτρολυτών, ειδικά στην περίπτωση που λαμβάνετε κορτιζόνη για μεγάλο χρονικό διάστημα ή σε υψηλές δόσεις, μπορείτε να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές:
- Περιορίστε το νάτριο στη διατροφή σας, αποφεύγοντας τρόφιμα που ήδη περιέχουν αρκετό νάτριο και αποφεύγοντας να ρίξετε πρόσθετο αλάτι στα φαγητά.
Τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο-αλάτι |
Επεξεργασμένο κρέας, όπως καπνιστά ή βραστά ή ψητά αλλαντικά, λουκάνικα, σαλάμια, μπέικον. |
Παστά ψάρια ή ψάρια σε κονσέρβα (εκτός αν η συσκευασία αναγράφει «χωρίς προσθήκη αλατιού»). |
Αλμυρά σνακ όπως μπισκότα, κράκερ, πατατάκια, πρέτσελ, μπατόν σαλέ, αλατισμένοι ξηροί καρποί, popcorn, σνακ με γεύση τυριού ή καλαμποκιού, τσιπς λαχανικών, κρουτόν και παξιμάδια με μυρωδικά κ.ά. |
Τυριά όπως Ροκφόρ, Τσένταρ, Παρμεζάνα, Blue cheese, Φέτα, Ένταμ, Προβολόνε, Καμαμπέρ, Γκούντα. |
Επεξεργασμένα λαχανικά όπως πίκλες, κάπαρη, ξινολάχανο, λαχανικά σε κονσέρβα, ελιές. |
Έτοιμες συσκευασμένες σάλτσες, όπως σάλτσα ντομάτας, πέστο, κέτσαπ, μουστάρδα, sauce barbeque, σόγια sauce κ.ά. καθώς και σάλτσες σε σκόνη. |
Σούπες σε σκόνη του εμπορίου ή σούπες σε κονσέρβα. |
Έτοιμα συσκευασμένα γεύματα. |
Κύβοι και ζωμοί για το μαγείρεμα. |
Μαγειρική σόδα. |
Τόφου και μίσο. |
- Αυξήστε την πρόσληψη καλίου: Ενσωματώστε στη διατροφή σας τροφές όπως μπανάνες, πατάτες, σπανάκι και πορτοκάλια.
- Πίνετε αρκετό νερό: Η ενυδάτωση βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση των ηλεκτρολυτών και στη μείωση της κατακράτησης.
- Συζητήστε με τον ιατρό και τον διαιτολόγο σας τη λήψη συμπληρωμάτων όπως η βιταμίνη D.
- Αυξήστε την κατανάλωση τροφών υψηλών σε ασβέστιο, όπως το γάλα, το γιαούρτι, τα εμπλουτισμένα φυτικά γάλατα, το μπρόκολο, το kale, τις μπάμιες, τα αμύγδαλα, τα ρεβίθια, τα αποξηραμένα δαμάσκηνα και σύκα.
- Αντικαταστήστε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες, τα λεγόμενα «λευκά», με δημητριακά ολικής, όπως ζυμαρικά ολικής, ρύζι μη αποφλοιωμένο, δημητριακά ολικής, ψωμί ολικής, βρώμη ολικής κ.α.
- Αποφύγετε την πρόσθετη ζάχαρη, όπως τη ζάχαρη στα ροφήματα, τα γλυκά και τα γλυκά σνακ όπως μπισκότα, κέικ κλπ.
Πότε να Επισκεφθείτε Γιατρό
Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα όπως:
- Συνεχές πρήξιμο στα άκρα ή στο πρόσωπο.
- Δυσκολία στην αναπνοή.
- Συχνές κράμπες ή μυϊκή αδυναμία.
- Ακανόνιστο καρδιακό παλμό είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια σοβαρής ανισορροπίας που απαιτεί ιατρική παρέμβαση.
Η κορτιζόνη είναι ένα σημαντικό εργαλείο στη θεραπεία πολλών παθήσεων, ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζετε τις πιθανές επιπτώσεις της και πώς να τις διαχειριστείτε. Με την κατάλληλη διατροφή και την παρακολούθηση από τον γιατρό και τον διαιτολόγο σας, μπορείτε να διατηρήσετε την ισορροπία των ηλεκτρολυτών και τη συνολική σας υγεία.