Η δυσκοιλιότητα είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα που επηρεάζει το 2-27% του γενικού πληθυσμού των δυτικών χωρών. Η δυσκοιλιότητα στην παιδική ηλικία είναι πιο συχνή στα αγόρια, ενώ σε ενήλικες ηλικίας 15-50 ετών και κατά τη διάρκεια της πρώιμης αναπαραγωγικής περιόδου, η δυσκοιλιότητα είναι περισσότερο κοινή στις γυναίκες.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση δυσκοιλιότητας;
Ως παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση δυσκοιλιότητας ενοχοποιούνται:
- η καθιστική ζωη
- η κακή διατροφή
- το χαμηλό εισόδημα
- το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο
- η χορήγηση φαρμάκων (π.χ. αντικαταθλιπτικών)
- η ηλικία
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η δυσκοιλιότητα;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Γαστρεντερολογίας (World Gastroenterology Organisation) προτείνονται διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος. Αρχικός στόχος είναι η διατροφική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας με αύξηση της πρόσληψης υγρών και φυτικών ινών (20-35 γρ την ημέρα) και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Ασθενείς οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στην παραπάνω θεραπεία, μπορούν να καταναλώσουν συμπληρώματα φυτικών ινών ή διογκωτικά κοπράνων π.χ. ψύλλιο, μεθυλοκυτταρίνη.
Όταν και αυτή η τακτική αποτυγχάνει να ανακουφίσει τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας, οι ασθενείς συχνά συνταγογραφούνται με οσμωτικά καθαρτικά (π.χ. υδροξείδιο του μαγνησίου, λακτουλόζη, πολυαιθυλενογλυκόλη [ΡΕG]) ή μαλακτικά κοπράνων. Λόγω της βραδείας δράσης τους (από 12 ώρες ως 3 ημέρες) αρκετοί στρέφονται στην χρήση διεγερτικών καθαρτικών (π.χ. bisacodyl, cascara, senna, ricinoleic acid) τα οποία αν καταναλωθούν σε μορφή χαπιού ή υγρού δρουν άμεσα σε 6-8 ώρες, ενώ σε μορφή υπόθετου σε 15 λεπτά με 1 ώρα.
Καθαρκτικά
Τα καθαρκτικά είναι μεταξύ των πιο ευρέων χρησιμοποιούμενων φαρμάκων. Πολλοί παράγοντες συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας του πληθυσμού, της παρανόησης σχετικά με τη φυσιολογική και την επιθυμητή συχνότητα κένωσης του εντέρου, ο φόβος των συνεπειών της δυσκοιλιότητας και της διαθεσιμότητας των καθαρκτικών χωρίς συνταγή γιατρού είναι επακόλουθα της ευρέως διαδεδομένης χρήσης τους.
Τα ήπια διεγερτικά καθαρτικά παραδοσιακά προτείνονται για χρήση μικρής διάρκειας, καθώς η μακροχρόνια χρήση τους, έχει βρεθεί ότι βλάπτει τη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου και οδηγεί σε μειωμένη κινητικότητα του κόλον, προάγει καθαρτική εξάρτηση, προκαλεί ζημιά στο εντερικό νευρικό σύστημα και/ ή στο λείο μυ και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Από έρευνες έχει βρεθεί πως η θεραπεία με διεγερτικά καθαρτικά, καθώς και άλλες φαρμακευτικές αγωγές όπως τα αντισυλληπτικά, τα αντιβιοτικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), φαίνεται να επιδρά και να διαταράσσει την εντερική χλωρίδα και μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή άλλα και σε άλλα προβλήματα του εντέρου μελλοντικά. Επιπλέον, τα καθαρτικά έχουν παρατηρηθεί σε ορισμένους ασθενείς πως προκαλούν και κάποιες παρενέργειες όπως κοιλιακές κράμπες, διάρροια, διαταραχές ηλεκτρολυτών και αλλεργικές αντιδράσεις.
Προβιοτικά
Οι προσπάθειες για την ελαχιστοποίηση αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών έχουν συμπεριλάβει την χρήση των προβιοτικών, με στόχο την σταθεροποίηση των εντερικών βακτηρίων και την ελαχιστοποίηση των πιθανών μεταβολών στη δομή της εντερικής χλωρίδας. Ένας μεγάλος αριθμός μελετών έχει αποδείξει πως η χρήση των προβιοτικών διαμορφώνει ένα διαταραγμένο εντερικό μικροβιακό οικοσύστημα, και επιφέρει οφέλη στην υγεία.
Αυτό δεν προϋποθέτει μεταβολές της εντερικής χλωρίδας, δηλαδή αποίκηση του ανθρώπινου πεπτικού συστήματος από τα προβιοτικά βακτήρια, καθώς θεωρείται ότι οι μικροοργανισμοί αυτοί μπορούν να δράσουν ευεργετικά απλά διαβαίνοντας το πεπτικό σωλήνα. Διάφορες έρευνες έχουν ανακαλύψει πως κάποιοι προβιοτικοί μικροοργανισμοί βοηθούν στη βελτίωση της αμυντικής λειτουργίας του εντέρου και στην εξάλειψη της φλεγμονώδους απόκρισης στην περίπτωση μολύνσεων και άλλοι ρυθμίζουν την εντερική χλωρίδα και επομένως την καλή λειτουργία του εντέρου.
Έτσι, μελέτες με τον προβιοτικό μικροοργανισμό ActiRegularis έχουν δείξει τη θετική του επίδραση στην πεπτική ευφορία, το φούσκωμα και το πρήξιμο αλλά και τη συχνότητα κενώσεων σε άτομα με ήπια προβλήματα δυσκοιλιότητας. Δηλαδή, το συγκεκριμένο προβιοτικό συστατικό βοηθά στη ρύθμιση της λειτουργίας του εντέρου με την έννοια της επιτάχυνσης του χρόνου διέλευσης της τροφής από το πεπτικό σύστημα. Επίσης να τονίσουμε σε αυτό το σημείο πως τα προβιοτικά έχουν ηπιότερη δράση και δεν προκαλούν συσπάσεις ή αντίστοιχες παρενέργειες όπως τα καθαρτικά.
Τι είναι προτιμότερο τελικά;
Ανακεφαλαιώνοντας, τα προβιοτικά είναι ευρέως αποδεκτά από την επιστημονική κοινότητα για τα οφέλη τα οποία φέρουν στην υγεία μας και είναι σημαντικό μαζί με την αλλαγή του τρόπου ζωής (αύξηση φυσικής δραστηριότητας, φυτικών ινών και υγρών) να τα εντάξουμε στην καθημερινότητά μας για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας. Ωστόσο, σε περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας και όταν οι παραπάνω τακτικές δεν επιφέρουν αποτελέσματα, κατόπιν αξιολόγησης της καταστάσεως και συνταγογράφησης από ιατρό, προτείνετε χρήση κάποιου διεγερτικού καθαρτικού.
Κλείνοντας, να πληροφορήσουμε πως τα προβιοτικά μπορεί κάποιος να τα βρει στην αγορά με την μορφή κάψουλας, σκόνης και μέσα σε ενισχυμένα γαλακτοκομικά προϊόντα (π.χ. γιαούρτια, γάλα).
