Ένα παιδί με αυξημένο βάρος δεν είναι μόνο ένα «εύσωμο παιδί», αλλά και ένα παιδί με πιθανά προβλήματα υγείας. Δυστυχώς, το υπερβάλλον βάρος κρύβει κινδύνους για την υγεία, ακόμη και στην παιδική ηλικία και οι επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας είναι συγκρίσιμες με αυτές που παρατηρούνται στους παχύσαρκους ενήλικες.
Έφηβοι και παιδιά μπορούν να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, που ονομάζεται επίσης υπέρταση, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι μόνο μια ασθένεια για μεσήλικες και ηλικιωμένους. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ έδειξε αύξηση των κρουσμάτων υπέρτασης σε παιδιά και εφήβους μεταξύ του 1988 και του 2002. Συγκεκριμένα, η αναλογία παιδιών και εφήβων με προ-υπέρταση αυξήθηκε από 7,7% σε 10% και το ποσοστό της υπέρτασης αυξήθηκε από 2,7% σε 3,7% μέσα σε 14 χρόνια. Η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης σε παιδιά φαίνεται ότι ακολουθεί την ανοδική πορεία της παιδικής παχυσαρκίας.
Τι προκαλεί την εμφάνιση υψηλής αρτηριακής πίεσης στα παιδιά;
Μεταξύ των παραγόντων που συμβάλλουν στην εκδήλωση υψηλής αρτηριακής πίεσης σε μικρή ηλικία είναι η έλλειψη άσκησης, η κατανάλωση αλμυρών γευμάτων (fastfood και προπαρασκευασμένων τροφών), το αυξημένο στρες και η παχυσαρκία που αποτελεί και τον «κύριο ένοχο».
Το αυξημένο σωματικό βάρος προκαλεί υψηλή αρτηριακή πίεση. Ο λιπώδης ιστός, όπως άλλωστε και όλοι οι ιστοί του ανθρώπινου σώματος, απαιτεί διαρκή παροχή αίματος. Έτσι, όταν ένα παιδί είναι υπέρβαρο η καρδιά του λειτουργεί πιο έντονα από ότι σε ένα φυσιολογικού βάρους παιδί. Με μείωση της περίσσειας λίπους, μειώνεται και ο φόρτος εργασίας της καρδιάς με αποτέλεσμα να μειώνεται και η αρτηριακή πίεση.
Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση σε σύγκριση με τα παιδιά φυσιολογικού βάρους. Ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι για τα παιδιά που είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα, μια πρόσθετη αύξηση βάρους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Αν αυξηθεί ο δείκτης μάζας σώματος αυτών των παιδιών θα αυξηθεί έντονα και η αρτηριακή τους πίεση. Αντίστοιχα, τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από μια έστω μικρή απώλεια βάρους, για καλύτερη ρύθμιση της πίεσης του αίματος. Περίπου το 20%- 30% των παχύσαρκων παιδιών (βάρος>120% του ιδανικού) ηλικίας 5-11 ετών έχουν αυξημένη συστολική ή διαστολική αρτηριακή πίεση.
Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η πίεση στην παιδική ηλικία;
Τα παιδιά με υψηλή αρτηριακή πίεση είναι πολύ πιθανό να γίνουν ενήλικες με υπέρταση. Νεότερες μελέτες ωστόσο, υποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος δεν σταματάει εδώ, καθώς τα παιδιά με υψηλή αρτηριακή πίεση μπορούν να έχουν αντίστοιχες βλάβες σε ζωτικά όργανα (καρδιά, νεφροί, αιμοφόρα αγγεία), όπως και οι ενήλικες. Έχει φανεί, ότι τα παιδιά με υψηλή αρτηριακή πίεση έχουν μεταβολές στην περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για λειτουργίες όπως η προσοχή, η μνήμη και η επίλυση προβλημάτων.
Τι συστήνουν οι ειδικοί;
Οι ειδικοί συστήνουν τα παιδιά με πρώιμη υπέρταση ή υπέρταση να προσπαθήσουν να μειώσουν την αρτηριακή τους πίεση με αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η ρύθμιση του σωματικού τους βάρους, υιοθετώντας σωστές διατροφικές συνήθειες και αυξάνοντας τη φυσική τους δραστηριότητα.
Μελέτη παρέμβασης που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, σε παιδιά της Ε' δημοτικού στο σχολικό περιβάλλον για ένα χρόνο, έδειξε ότι η αύξηση της διαθεσιμότητας φρούτων και λαχανικών, η ελεύθερη και ασφαλής πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις και η υποστήριξη των γονέων είχαν σαν αποτέλεσμα μείωση του δείκτη μάζας σώματος των παιδιών η οποία επέφερε και μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά όλα τα παιδιά να κάνουν κάθε χρόνο μέτρηση της αρτηριακής τους πίεσης. Η υψηλή πίεση δεν προκαλεί συμπτώματα στα περισσότερα παιδιά, για αυτό μπορεί να εξελίσσεται αθόρυβα και να προκαλέσει βλάβες στο παιδί χωρίς να ανιχνεύεται. Η έγκαιρη ανίχνευση υψηλής αρτηριακής πίεσης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την υγεία του παιδιού.
