Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και ενώ η οικονομική ανάπτυξη της χώρας ήταν περιορισμένη, οι έλληνες είχαν τους χαμηλότερους δείκτες θνησιμότητας στην Ευρώπη, κυρίως του παχέος εντέρου, του προστάτη και του μαστού. Ταυτόχρονα παρατηρήθηκε να έχουν και υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης.
Η κύρια μελέτη όσον αφορά τον μεσογειακό τρόπο διατροφής είναι η περίφημη έρευνα των Επτά Χωρών. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής ανέδειξαν την σημασία της μεσογειακής διατροφής. Τι είναι όμως η μεσογειακή διατροφή;
Τι είναι η Μεσογειακή Διατροφή;
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελείται από πολλούς υδατάνθρακες και φυτικές ίνες (δημητριακά, λαχανικά, όσπρια και φρούτα), καθώς και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαιόλαδο) και έχει τα εξής χαρακτηριστικά :
- Υψηλή αναλογία σε μονοακόρεστα προς κορεσμένα λιπαρά οξέα
- Μέτρια κατανάλωση αιθυλικής αλκοόλης (κόκκινου κρασιού)
- Υψηλή κατανάλωση οσπρίων
- Υψηλή κατανάλωση δημητριακών (και ψωμιού)
- Υψηλή κατανάλωση φρούτων
- Υψηλή κατανάλωση λαχανικών
- Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος
- Μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών(6)
Η βάση της μεσογειακής διατροφής
Στη βάση της μεσογειακής διατροφής είναι οι τροφές (κυρίως μη επεξεργασμένες), πλούσιες σε υδατάνθρακες και φυτικές ίνες, όπως ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, κουσκούσι, καλαμπόκι, πλιγούρι, άλλα δημητριακά και πατάτα.
Αυτές οι τροφές είναι πλούσιες σε ενέργεια, βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες. Η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών είναι πολύ ευεργετική για την πρόληψη καρδιαγγειακών ασθενειών και καρκίνου.
Φρούτα και λαχανικά
Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια παρέχουν φυτικές ίνες, ουσιώδη μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες συμπεριλαμβανόμενων και των αντιοξειδοτικών βιταμινών. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η κατανάλωση αυτών των ουσιών προστατεύουν τόσο από καρκίνο, όσο και από καρδιαγγειακά.
Διαιτητική πρόσληψη λίπους
Η πηγή λίπους στη μεσογειακή διατροφή προέρχεται κυρίως από το ελαιόλαδο (μονοακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία αποτελούν το 15-20 % των συνολικών ημερησίων θερμίδων), 10-15% είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ενώ λιγότερο από 10% των λιπαρών είναι κορεσμένα, με αποτέλεσμα το συνολικό λίπος να ανέρχεται στο 30-40% των συνολικών ημερησίων θερμίδων.
Μελέτη έδειξε ότι η υψηλή κατανάλωση ελαιόλαδου στα πλαίσια της μεσογειακής διατροφής δεν συνδέεται με αύξηση βάρους και κατά συνέπεια παχυσαρκίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα βραχυπρόθεσμων μελετών, άτομα που καταναλώνουν δίαιτες φτωχές σε λίπος επιτυγχάνουν μια μέτρια μείωση του σωματικού βάρους.
Παρόλα αυτά, σε μακροπρόθεσμο επίπεδο φαίνεται να επιδρούν διάφοροι αντισταθμιστικοί παράγοντες, έτσι ώστε τελικά διαιτητικές προσλήψεις λίπους που κυμαίνονται μεταξύ 20-40% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης να έχουν μικρή ή καμιά επίδραση στην διαχείριση σωματικού βάρους.
Έτσι, η μεσογειακού τύπου δίαιτα προσφέρει το πλεονέκτημα της μεγαλύτερης μακροχρόνιας συνέπειας στην εφαρμογή της (εφόσον είναι υψηλότερη σε λίπος) και επομένως τη μείωση του επαναπροσληφθέντος σωματικού βάρους μετά την απώλεια βάρους.
Επιπρόσθετα, η κατανάλωση ελαιόλαδου έχει θετικό αντίκτυπο στο λιπιδαιμικό προφίλ του ατόμου και έρευνες το φέρνουν να έχει αντικαρκινική δράση.
Ψάρια
Τα ψάρια και τα πουλερικά συνιστώνται να καταναλώνονται 2 με 4 φορές την εβδομάδα διότι είναι η κύρια πηγή πρωτεϊνών. Είναι πλούσιες σε βιταμίνες Β και σίδηρο. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που προέρχονται από τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλες, γαύρος, σκουμπρί, τσιπούρα, ρέγκα, σολομός) είναι λίπος που φέρεται να είναι ευεργετικό για την καρδιά.
Κόκκινο κρέας
Στη μεσογειακή διατροφή, το κόκκινο κρέας βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας, παρ’ ότι είναι εξαιρετική πηγή σιδήρου και πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας. Η μειωμένη κατανάλωση του κόκκινου κρέατος (ελάχιστες φορές το μήνα) οφείλεται στο ότι το κόκκινο κρέας έχει συνδεθεί με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον καρκίνο του παχέος εντέρου και με την παχυσαρκία και αυτό, επειδή εκτός από πρωτεΐνη περιέχει και κορεσμένο λίπος.
Το κόκκινο κρασί όταν καταναλώνεται με μέτρο (1-2 ποτηράκια την ημέρα) έχει αποδεδειγμένα ευεργετική δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα και βοηθά στη διατήρηση της «καλής» χοληστερόλης (HDL) και στην ελαστικότητα του ενδοθηλίου χάρη των φλαβονοειδών ουσιών που περιέχει.
Ποιος είναι ο σύγχρονος τρόπος διατροφής;
Οι ρυθμοί της ζωής σήμερα είναι έντονοι και το άγχος είναι μέσα στην καθημερινότητα μας. Όλοι αναζητούνε μια γρήγορη λύση όταν πεινάνε, είτε βρίσκονται εντός ή εκτός σπιτιού ή γραφείου, έχοντας υιοθετήσει μια fast food συμπεριφορά.
Από την μια η προβολή αυτού του τρόπου διατροφής από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και από την άλλη η έλλειψη επιλογών, υποχρεώνει τους πολλούς να καταφεύγουν σε σνακ πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη και θερμίδες, συνάμα πτωχά σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτοχημικές (αντιοξειδωτικές) ουσίες.
Επίσης, πολλοί εφαρμόζουν ένα, το πολύ δύο γεύματα την ημέρα, επειδή δεν προλαβαίνουν ή δεν έχουν υγιεινές επιλογές.
Ποιος ο τρόπος διατροφής των Ελλήνων;
Στο πρόγραμμα ΕΠΙΚ (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα συνεργασίας Ιατρικής και Κοινωνίας) που συμμετείχε και η Ελλάδα και έπειτα με την σύγκριση των αποτελεσμάτων της μελέτης των επτά χωρών της περιόδου 1960-1965, έδειξε ότι οι σύγχρονοι Έλληνες έχουν μειώσει την κατανάλωση φρούτων, οσπρίων και ελαιόλαδου και έχουν αυξήσει την κατανάλωση κρέατος και τυριού και κατά συνέπεια την πρόσληψη κορεσμένων λιπιδίων.
Πρόσληψη κορεσμένων λιπιδίων ζωικής προέλευσης
Στην μελέτη αυτή επίσης παρουσιάστηκε η αύξηση πρόσληψης κορεσμένων λιπιδίων ζωικής προέλευσης και μείωση στην πρόσληψη μονοακόρεστων λιπαρών οξέων (κυρίως από το ελαιόλαδο), καθώς και δυσμενείς μεταβολές σε διατροφοεξαρτώμενους δείκτες (αύξηση στο επιπολασμό της υπέρτασης, στα επίπεδα χοληστερόλης αίματος και δείκτη μάζας σώματος)
Τι ισχύει με την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών;
Πανελλαδική μελέτη που διενήργησε το ΙΔΡΥΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ σε δείγμα 1300 ατόμων ηλικίας άνω των 15 ετών, έδειξε ότι δεν καταναλώνουμε στον βαθμό που συνιστάται από την πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής δημητριακά και τα προϊόντα τους, λαχανικά και φρούτα, και στον αντίποδα τρώμε πολύ κόκκινο κρέας και αρκετά περισσότερες πατάτες.
Συγκεκριμένα, καταναλώνουμε 46% λιγότερα δημητριακά, 60% λιγότερα φρούτα, 70% λιγότερα λαχανικά, 80% περισσότερες πατάτες και 340% περισσότερο κόκκινο κρέας από τις συνιστώμενες ποσότητες της Μεσογειακής Διατροφής. Από την έρευνα προέκυψε, ακόμη, ότι μόλις 4 στους 10 εφήβους ηλικίας 15-17 ετών τρώνε φρούτα μία φορά την ημέρα, ή συχνότερα.
Καταναλώνουμε πολλά γλυκά;
Όσον αφορά στην κατανάλωση γλυκών, μέχρι και την ηλικιακή ομάδα των 35-44 ετών, καταναλώνονται από 50% έως και 100% περισσότερο από τις προτεινόμενες ποσότητες των διατροφικών οδηγιών, ενώ μετά τα 45 έτη η κατανάλωσή τους μειώνεται θεαματικά.
Γαλακτοκομικά προϊόντα
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, στο σύνολό τους, καταναλώνονται σύμφωνα με τις διατροφικές οδηγίες, χωρίς να παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις από ηλικία σε ηλικία.
Υψηλή θέση στην παιδική παχυσαρκία
Στην Ελλάδα ένα μεγάλο ποσοστό είναι υπέρβαρο και ένα μικρό μόλις ποσοστό είναι μέσα τα φυσιολογικά επίπεδα, όπως έδειξε η έρευνα που πραγματοποίησε η Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας. Το ότι είμαστε πρωταθλητές στην Ευρώπη στην παιδική παχυσαρκία δεν είναι αληθές, καθότι στην Ισπανία, στην Κεντρική και Νότια Ιταλία παρουσιάζονται πιο αυξημένα ποσοστά. Η αλήθεια είναι όμως ότι είμαστε στις υψηλότερες θέσεις.
Πώς σχετίζονται οι διατροφικές μας συνήθεις με τον καρκίνο;
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι 30% έως 40% των καρκίνων έχουν άμεση με τις διατροφικές μας συνήθειες, το βάρος μας (που τελικά έχουμε σχεδόν όλοι καταφέρει να γίνουμε υπέρβαροι) και την σωματική μας δραστηριότητα. Επίσης, έχει υπολογιστεί ότι το 60% έως 70% των καρκίνων μπορούν να προληφθούν εάν έχουμε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, εξασκούμαστε συστηματικά, έχουμε ένα κανονικό βάρος για το σώμα μας και διακόψουμε το κάπνισμα.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ερευνητές από το American Cancer Society, άρχισαν να μελετούν από το 1982, για μια περίοδο 16 ετών, 900.000 ενήλικες εκ των οποίων οι 404.000 ήσαν άνδρες και οι 495.000 ήσαν γυναίκες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν μετά από 16 χρόνια παρακολούθησης, ότι το υπερβολικό βάρος σώματος είναι υπεύθυνο για το 20% από όλους τους θανάτους από καρκίνο στις γυναίκες, ενώ στους άνδρες το υπερβολικό βάρος σώματος είναι υπεύθυνο για το 14% όλων των θανάτων από καρκίνο.
Έρχεται να προστεθεί στα παραπάνω και η χαμηλή φυσική δραστηριότητα, που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τον τρόπο ζωής του σύγχρονου Έλληνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 55,3% (405/804) των ανδρών και το 62,8% (538/856) των γυναικών δήλωσαν ότι δεν γυμνάζονται ούτε μια φορά την εβδομάδα(26).
Τι είναι τα βιολογικά τρόφιμα;
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, ολοένα και περισσότερος λόγος γίνεται για τα βιολογικά τρόφιμα, τα οποία κάνουν έντονη την παρουσία τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Η πληροφόρηση για τα προϊόντα αυτά είναι ελλιπής και αποσπασματική και για αυτόν τον λόγο επικρατεί σύγχυση ανάμεσα στους καταναλωτές.
Η επιθεώρηση των προϊόντων βιολογικής γεωργίας καλύπτει όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας συμπεριλαμβανομένων της αποθήκευσης, της εμπορίας και της συσκευασίας. Οι επιθεωρήσεις διενεργούνται τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο ενώ ταυτόχρονα γίνονται και επιτόπιοι έλεγχοι. Ο έλεγχος και η πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων είναι πολύ σημαντικές αρμοδιότητες διότι προστατεύουν όλους τους εμπλεκόμενους με τα βιολογικά προϊόντα (παραγωγούς, εμπόρους, καταναλωτές κτλ) αλλά και την ποιότητα των ιδίων των προϊόντων.
Ποιες διαφορές έχουν με τα συμβατικά;
Τα λαχανικά και φρούτα βιολογικής γεωργίας έχουν μεγαλύτερη σε ποσοστό επί ξηρού περιεκτικότητα από τα αντίστοιχα συμβατικά. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τα συμβατικά τρόφιμα έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε νερό από τα βιολογικά. Πάνω στο εύρημα αυτό, στηρίζονται πολλοί επαγγελματίες του χώρου για να πείσουν τον καταναλωτή πως η φαινομενικά αυξημένη τιμή των βιολογικών προϊόντων, ουσιαστικά εξισώνεται με αυτήν των συμβατικών.
Γενικότερα, υπάρχουν πολύ λίγες καλά σχεδιασμένες έρευνες, οι οποίες είναι δυνατόν να κάνουν μια έγκυρη σύγκριση της διατροφικής αξίας των βιολογικών και των συμβατικών προϊόντων, λόγω πολλών μεθοδολογικών περιορισμών. Φαίνεται πάντως μια υψηλότερη συγκέντρωση σε βιταμίνη C της πατάτας και των φυλλώδη λαχανικών, τα οποία έχουν καλλιεργηθεί με βιολογική γεωργία.
Αναφορά που δόθηκε το 2001 στην Αγγλία από τον Heaton(27) και τους συνεργάτες του, δήλωνε πως τα βιολογικά τρόφιμα πέρα της βιταμίνης C, περιέχει αυξημένη συγκέντρωση και σε κάποια απαραίτητα ανόργανα στοιχεία όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο και χρώμιο. Μάλιστα, σύμφωνα με αυτήν την αναφορά, το λυκοπένιο στη ντομάτα, οι πολυφαινόλες στις πατάτες, τα φλαβονοειδή στα μήλα και η ρεσβερατόλη στο κόκκινο κρασί ήταν σημαντικά αυξημένα. Επίσης, φαίνεται πως και η πρωτεΐνη των βιολογικών φρούτων και λαχανικών είναι υψηλότερης βιολογικής αξίας.
Τι είναι τα τροποποιημένα τρόφιμα;
Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι αυτά που έχει τροποποιηθεί το γενετικό τους υλικό, με σκοπό να αποκτήσουν νέες λειτουργικές ιδιότητες, όπως η ανθεκτικότητα τους στα παράσιτα, την ταχύτητα ανάπτυξης τους, την εμφάνιση τους, την γεύση τους, ακόμη και την διατροφική αξία τους. Το 1995 οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις μεταλλαγμένων τροφίμων ήταν μόνο 5 εκατομμύρια στρέμματα, ενώ το 2004 ξεπερνούν τα 600 εκατομμύρια στρέμματα.
Ποια είναι τα κυριότερα φυτά που τροποποιούνται γενετικά;
Τα κυριότερα φυτά που έχουν γενετικά τροποποιηθεί και καλλιεργούνται είναι τα φυτά:
- σόγιας
- καλαμποκιού
- βαμβακιού
- πατάτας
- κολοκυθιάς
- ντομάτας
- μπανάνας κ.α.
Υπάρχουν φυτείες που είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Όπως για το ρύζι πλούσιο σε σίδηρο και βιταμίνες, που θα μπορούσε να συμβάλλει στη μείωση του προβλήματος της πείνας σε πολλές περιοχές, την γλυκοπατάτα που θα είναι ανθεκτική σε ένα ιό, υπεύθυνο για μεγάλες καταστροφές σοδειών στην Αφρική.
Ποιες οι θέσεις των επιστημονικών φορέων;
Η Οικολογική Εταιρεία Αμερικής (ESA - The Ecological Society of America), ένας μη κερδοσκοπικός, μη κρατικός και μη πολιτικός οργανισμός που αποτελείται από 8000 επιστήμονες, σε μια έκθεση (2001) της τονίζει ότι ενώ υπάρχουν θετικά στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, εντούτοις οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Έκθεση της Βρετανικής Εταιρείας Ιατρικής (2004) έρχεται να ενισχύσει έρευνα από το Royal Society της Μεγάλης Βρετανίας (2002), στην οποία ο κίνδυνος μεταφοράς μεταλλαγμένου DNA από τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι αμελητέος. Και στις δύο τελευταίες έρευνες τονίζονταν ότι πρέπει να συνεχιστούν οι έρευνες για την ασφάλεια αυτών των τροφίμων.
Και αυτό επειδή μπορεί να προκληθούν νέες καταστάσεις αλλεργίας, να δημιουργηθούν νέα τρόφιμα που να έχουν αρνητικές επιδράσεις σε ευπαθείς ομάδες (βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι), να μεταλλαχθεί το ανθρώπινο DNA, καθώς επίσης να δημιουργηθούν νέες ποικιλίες φυτών που είναι τοξικές για το περιβάλλον και ανθεκτικές σε φάρμακα, διαταράσσοντας την ισορροπία στο φυτικό και ζωικό βασίλειο.
Παρόλο που έγινε εκτενής ανάλυση για αυτά τα δύο σύγχρονα διατροφικά ζητήματα, ωστόσο θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο καταναλωτής εκτός από σωστή και ολοκληρωμένη πληροφόρηση δικαιούται να γνωρίζει και τι αγοράζει.
Δηλαδή να γίνεται αναφορά στην διατροφική ετικέτα του τροφίμου εάν το προϊόν είναι από γενετικά τροποποιημένες ή βιολογικές καλλιέργειες. Σε πολλές χώρες δεν επιβάλλεται ακόμη αυτή η σήμανση.
Που βρίσκονται τα φυτοφάρμακα στη διατροφή μας;
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η βιομηχανοποίηση, η καταστροφή και ρύπανση του περιβάλλοντος που συντελείται καθημερινά, αυξάνουν τους καρκινογόνους παράγοντες. Η χρήση των φυτοφαρμάκων είναι πολύ διαδεδομένη και τα ερωτήματα όσον αφορά τις δράσεις τους στον ανθρώπινο οργανισμό πρέπει να απαντηθούν το συντομότερο δυνατό.
Υπάρχουν όμως επιστημονικά ευρήματα που δείχνουν την αρνητική τους δράση στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καρκινογένεση και λευχαιμία. Και αυτό επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελεί ασπίδα προστασίας στον κίνδυνο δημιουργίας διαφόρων μορφών καρκίνου.
Έρευνα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης δείχνει ότι περίπου 4 στα 10 λαχανικά περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων
Οι ερευνητές του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ ανέλυσαν 125 δείγματα λαχανικών (εγχώρια και εισαγόμενα) και διαπίστωσαν ότι το 37% αυτών περιείχε απαγορευμένα φυτοφάρμακα, όπως παραθείο και μέθυλπαραθείο, τα οποία θεωρούνται ιδιαιτέρως τοξικά., δηλαδή μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αναπνευστικά προβλήματα και πιθανώς καρκίνο.
Ποια τρόφιμα φαίνονται να είναι πιο επιβαρημένα;
Γι΄ αυτό και η χρήση αυτών των φυτοφαρμάκων έχει απαγορευθεί από το 2003 με οδηγία της Ε.Ε. Βάσει έρευνας, διαπιστώθηκε ότι περισσότερο επιβαρημένα ήταν τα εκτός εποχής λαχανικά, ενώ η παρουσία φυτοφαρμάκων ήταν συχνότερη στα καρότα, στο αγγούρι, στην πατάτα και στην τομάτα. Από διατροφικής αξίας είναι προτιμότερο να καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά εποχής διότι είναι πιο πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Υπάρχουν και άλλα επιστημονικά ευρήματα που καταδεικνύουν τις καρκινογόνες δράσεις των φυτοφαρμάκων. Η ενημέρωση του καταναλωτή προέχει και είναι δικαίωμα του να γνωρίζει τι αγοράζει και καταναλώνει. Γι΄ αυτό πρέπει η επιστημονική κοινότητα και το Υπουργείο Γεωργίας να κάνουν συντονισμένες προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση, τοποθετώντας σε δεύτερη μοίρα τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα από μια τέτοια δράση.
Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιμα; (Functional Foods)
H μείωση των χρόνιων των νοσημάτων και μια ποιοτικότερη ζωή, ανάγκασε την βιομηχανία τροφίμων να εισάγει στην αγορά, μια νέα κατηγορία τροφίμων, τα λειτουργικά τρόφιμα(29). Όλες οι τροφές, εξ ορισμού, έχουν για τον οργανισμό έναν ρόλο λειτουργικό. Επομένως, τα λειτουργικά τρόφιμα τι παραπάνω προσφέρουν από τα υπόλοιπα; Το συγκεκριμένο ερώτημα βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα.
Τα λειτουργικά τρόφιμα ορίζονται ως τρόφιμα, φυσικά ή εμπλουτισμένα, που προσφέρουν επιπλέον οφέλη από τα «κοινά» τρόφιμα στην υγεία, στην φυσική δραστηριότητα καθώς και στη ψυχολογία ενός ανθρώπου. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε πως με τον όρο «φυσικά» εννοούνται τρόφιμα τα οποία καταναλώνονται καθημερινά και δεν είναι γενετικά τροποποποιημένα.
Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να τηρούν;
- Να είναι τρόφιμα και όχι σε μορφή κάψουλας ή σκόνης.
- Να μπορούν να καταναλωθούν σαν μέρος μιας καθημερινής δίαιτας.
- Να έχουν ευεργετική επίδραση στην υγεία κατά την διάρκεια της πέψης.
Πώς γίνεται ένα τρόφιμο λειτουργικό;
- Με μείωση στο ελάχιστο της περιεκτικότητας εκείνων των συστατικών που πιθανόν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις κατά την κατανάλωση τους
- Με αύξηση της συγκέντρωσης ενός φυσικού συστατικού των τροφίμων σε βαθμό που να δημιουργεί ευεργετικά αποτελέσματα (π.χ. εμπλουτισμός μ’ένα ιχνοστοιχείο σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτήν της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης)
- Με αντικατάσταση ενός συστατικού (π.χ. λίπους), του οποίου η αυξημένη πρόσληψη είναι δυνατόν να επιφέρει δυσμενή αποτελέσματα στην υγεία, από ένα συστατικό που έχει αποδεδειγμένα ευεργετικά αποτελέσματα
- Αυξάνοντας την βιοδιαθεσιμότητα ή την σταθερότητα ενός συστατικού το οποίο προκαλεί ευεργετικά αποτελέσματα.
Τι να κρατήσετε..
Όλες αυτές οι σύγχρονες εξελίξεις στον χώρο της διατροφής έχουν δημιουργήσει σύγχυση στον καταναλωτή, για ποιο διατροφικό μοντέλο να ακολουθήσει.
Μπορεί ο σημερινός καταναλωτής να ακολουθήσει το μεσογειακό μοντέλο διατροφής συμπεριλαμβάνοντας βιολογικά ή γενετικά τροποποιημένα ή ακόμη και λειτουργικά τρόφιμα; Η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα είναι η σωστή και έγκυρη ενημέρωση από πτυχιούχους επιστήμονες.
Επίσης, θα πρέπει να δημιουργηθούν συνεργασίες μεταξύ υπηρεσιών δημόσιας υγείας, κρατικών και τοπικών κυβερνήσεων, σχολείων, βιομηχανιών τροφίμων και μέσων μαζικής ενημέρωσης για την προώθηση υγιεινών διατροφικών επιλογών.
Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το σύνθημα "5 χρώματα την ημέρα – φρούτα και λαχανικά – Συνταγή ζωής" ξεκίνησε η καμπάνια του Υπουργείου Ανάπτυξης που στοχεύει στην ενημέρωση του κοινού για τα οφέλη της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών. Η εκστρατεία υλοποιείται σε συνεργασία με τον Οργανισμό Κεντρικής Αγοράς Αθηνών και τον ΕΦΕΤ και περιλαμβάνει καταχωρήσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, outdoor και ραδιοφωνικό σποτ.
