Τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά είναι η εποχή που οι άνθρωποι μαζεύονται σε κοινωνικές συνεστιάσεις και γύρω από εορταστικά τραπέζια. Στο πλαίσιο των παραδοσιακών εθίμων που επικρατούν, οι καταναλωτές συνηθίζουν να αγοράζουν μεγάλες ποσότητες προϊόντων καθώς και μεγάλης ποικιλίας τροφίμων.
Έτσι, τις γιορτινές μέρες οι καταναλωτές έχουν να διαχειριστούν μεγαλύτερο όγκο τροφίμων σε σύγκριση με τις καθημερινές ημέρες, αυτή η ποσότητα των τροφίμων θα πρέπει να συντηρηθεί, να ψηθεί, να σερβιριστεί και τα υπόλοιπα περισσεύματα από το γιορτινό τραπέζι να συντηρηθούν μέχρι το επόμενο γεύμα.
Ακριβώς αυτές οι συνθήκες αυξάνουν τις πιθανότητες για τροφικές δηλητηριάσεις τις γιορτινές μέρες. Για ένα ασφαλές και υγιεινό χριστουγεννιάτικο τραπέζι, ο καταναλωτής πρέπει να είναι προσεκτικός στην αγορά των τροφίμων του, στη διαχείριση, αποθήκευση, στο ψήσιμο, καθώς και στην διαχείριση των περισσευμάτων μετά το γεύμα. Ας δούμε λοιπόν τα βήματα ώστε να κάνουμε ασφαλείς επιλογές στη διατροφή των Χριστουγέννων.
Αγορά τροφίμων για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι
Οι συμβουλές του ΕΦΕΤ για τις αγορές μας είναι σαφείς «θα πρέπει να αποφεύγονται οι οποιαδήποτε αγορές από πλανόδιους ή από δήθεν παραγωγούς». Γενικά, θα πρέπει να αποφεύγεται η αγορά μη ελεγχόμενων προϊόντων (άγνωστης προέλευσης) που μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή. Η οποιαδήποτε αγορά θα πρέπει να γίνεται από επίσημα και ελεγχόμενα σημεία της αγοράς, ενώ η αγορά πουλερικών ή κρεάτων θα πρέπει να γίνεται από τα ψυγεία και να αποφεύγουμε αυτά που είναι εκτεθειμένα σε τσιγκέλια στο περιβάλλον (σκόνες, μικρόβια κ.λπ.).
Σήμανση και σφραγίδες καταλληλότητας
Οι νωπές εγχώριες μη συσκευασμένες γαλοπούλες πρέπει να είναι εκσπλαχνισμένες, χωρίς πούπουλα και να φέρουν σήμανση καταλληλότητας (σφραγίδα ή καρτελάκι). Οι συσκευασμένες νωπές ή κατεψυγμένες πρέπει να φέρουν την σήμανση καταλληλότητας, την χώρα προέλευσης και την ημερομηνία σφαγής και ανάλωσης. Ζώα που έχουν γεννηθεί και σφαγή στην Ελλάδα φέρουν υποχρεωτικά σφραγίδες καταλληλότητας με αναφορά στον κωδικό του εγκεκριμένου σφαγείου και με χρώμα λαμπρό κυανό, ενώ ζώα από τρίτες χώρες που σφάζονται όμως στην Ελλάδα φέρουν σφραγίδες καταλληλότητας και προέλευσης καφέ χρώματος.
Για τα γαλακτοκομικά οι κατευθύνσεις είναι και εδώ σαφέστατες «η αγορά τυριών πρέπει να γίνεται μοναχά από τυροκομεία που λειτουργούν νόμιμα» και σε καμιά περίπτωση από άγνωστους παραγωγούς, που τυροκομούν οι ίδιοι, χωρίς κανέναν έλεγχο.
Αποθήκευση
Τα προϊόντα συντήρησης τοποθετούνται άμεσα μετά την αγορά μας στο ψυγείο και τα κατεψυγμένα μας στην κατάψυξη. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται, ώστε να μην γεμίσουμε την συντήρηση μας, εμποδίζοντας την κυκλοφορία του κρύου αέρα. Τα ωμά προϊόντα τοποθετούνται στο τελευταίο ράφι της συντήρησής μας, ώστε να αποφύγουμε τυχόν υγρά (αίματα) από την απόψυξη να μολύνουν άλλα τρόφιμα.
Απόψυξη
Φροντίζουμε να σχεδιάσουμε το χριστουγεννιάτικο μενού μας με τέτοιον τρόπο, ώστε να αφήσουμε χρόνο για την απόψυξη των κρεάτων μας στην συντήρηση, υπολογίζοντας ένα ελάχιστο χρόνο 24 ωρών για κάθε 2-2,5 kg τροφίμου.
Ψήσιμο
Όποιο και να είναι το είδος του κρέατος που θα ετοιμάσουμε για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι έχει ψηθεί επαρκώς. Αν υπάρχει στη διάθεσή μας θερμόμετρο, τότε θα πρέπει να επιβεβαιώσουμε ότι η εσωτερική θερμοκρασία έχει φτάσει τους 75oC. Αν δεν υπάρχει θερμόμετρο, τότε ο οπτικός έλεγχος του κρέατος και των υγρών από το ψήσιμο πρέπει να μας εξασφαλίζει το σωστό ψήσιμο (δηλαδή το κρέας στο εσωτερικό δεν πρέπει να είναι κόκκινο ροζ και τα υγρά από το κρέας να είναι καθαρά και όχι ροζ ή κόκκινα). Η γέμιση της γαλοπούλας καλό είναι να ψήνεται χωριστά και το γέμισμα να γίνεται στη συνέχεια.
Περισσεύματα από το τραπέζι
Από το περισσευούμενο κρέας που έχει μείνει θα πρέπει να αφαιρεθούν τα κόκαλα και να τοποθετηθεί σε ρηχούς περιέκτες με καπάκι και στη συνέχεια στη συντήρηση, μέσα σε δύο ώρες από την ώρα του σερβιρίσματος. Από τη στιγμή που θα τοποθετηθεί στην συντήρηση θα πρέπει να καταναλωθεί σε τρεις ή τέσσερις μέρες. Τυχόν sauce ή ζωμοί που έχουν περισσέψει, θα πρέπει να μεταφερθούν και αυτές σε καθαρούς περιέκτες και μετά στη συντήρηση, η κατανάλωση και εδώ πρέπει να είναι μέσα σε δύο ημέρες.
Στην αμερικάνικη βιβλιογραφία πολύ συχνά αναφέρουν τον κανόνα (2 ώρες – 2 ιντσες - 4 ημέρες) θέλοντας να δώσουν έμφαση στον χρόνο που τα υπόλοιπα του γεύματος τοποθετούνται στην συντήρηση (2 ώρες), την χρήση χαμηλών περιεκτών για γρήγορη ψύξη (2 ίντσες) καθώς και τον χρόνο συνολικής παραμονής στην συντήρηση.
Σε αυτές τις δύσκολες εποχές η σωστή, λογική και ασφαλής χρήση των τροφίμων που αγοράζουμε είναι πλέον επιτακτική. Δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια να πετάμε κανένα τρόφιμο και κάτω από το πρίσμα της ασφαλούς και υγιεινής χρήσης τους, θα εξασφαλίσουμε ένα άριστο, οικονομικό και ασφαλές εορταστικό γεύμα.
