Τι θα λέγατε αν σας έλεγαν ότι μπορείτε να προσέχετε την διατροφή σας, απολαμβάνοντας παράλληλα ένα υγιεινό και άκρως γευστικό γεύμα; Η λύση βρίσκεται στα καλλιτσούνια που παρασκευάζουν οι Κρητικοί. Τα καλλιτσούνια καλύπτουν την ανάγκη τους για ένα χορταστικό, θρεπτικό και εύκολο στην παρασκευή και τη μεταφορά του φαγητό.
Τα καλλιτσούνια είναι μικρά πιτάκια, που συνοδεύουν πάντα τις γιορτινές ημέρες των Κρητικών και πλέον αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος ως γρήγορο και υγιεινό πρωινό, ως δεκατιανό για τα παιδάκια στο σχολείο και ως ελαφρύ δείπνο για τους πολυάσχολους εργαζόμενους.
Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές, ανάλογα με τη περιοχή, τα υλικά που έβρισκε κάθε φορά η νοικοκυρά, ακόμα και τον χαρακτήρα των ντόπιων. Μερικές δεκαετίες πριν, το ζυμάρι τους φτιαχνόταν από αλεύρι ολικής, από στάρι που συνήθως καλλιεργούσαν οι ίδιοι και άλεθαν στη συνέχεια στους χειρόμυλούς τους. Η χρήση του αλευριού ολικής άλεσης εξασφάλιζε ικανοποιητικές ποσότητες φυτικών ινών, θειαμίνης, νιασίνης, βιταμίνης Β6, σιδήρου, μαγνησίου, φωσφόρου, μαγγανίου και σελήνιου.
Για τη γέμιση χρησιμοποιούσαν χορταρικά από τον κήπο τους ή χόρτα που μάζευαν στην τριγύρω περιοχή, τα οποία συνδύαζαν με κάποιο ντόπιο γαλακτοκομικό, όπως πηχτόγαλο ή ανθότυρο. Οι συνδυασμοί είναι αμέτρητοι αν σκεφτεί κανείς την πληθώρα των χορταρικών που ευδοκιμούν στην Κρήτη.
Ενδεικτικά, σάς παραθέτουμε μερικά από αυτά που χρησιμοποιούνται και τα οφέλη που προκύπτουν από την κατανάλωσή τους, λόγω των βιταμινών και των φυτοχημικών που περιέχουν:
- σπανάκι: Είναι το πιο συχνό σε κατανάλωση λαχανικό για τα καλλιτσούνια, που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει τον οργανισμό από ασθένειες, όπως η οστεοπόρωση, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η αρθρίτιδα και ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
- τσουκνίδα: Βοηθάει στην καταπολέµηση της υπέρτασης, των ρευµατισµών, της αρθρίτιδας και της αναιµίας.
- κρεμμύδι: Έχει σημαντικές επιδράσεις στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, βοηθά στην μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στην αποφυγή καρδιαγγειακών επεισοδίων. Επίσης, έχει αντικαρκινικές ιδιότητες στο πεπτικό σύστημα, αντιμικροβιακή δράση και δρά ευεργετικά στην υγεία των οστών.
- μάραθο: Έχει βρεθεί ότι δρα ευεργερτικά κατά της πέτρας στη χολή, συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και του άσθματος. Επίσης, βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και έχει αντικαρκινική δράση στο πεπτικό σύστημα.
- βλήτα: Προστατεύουν από την εμφάνιση οστεοπόρωσης και ορισμένων καρκίνων, βοηθούν στην πήξη του αίματος, το ανοσοποιητικό σύστημα, την όραση και μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
- πράσα: Έχει βρεθεί ότι βοηθούν στην καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, του νευρικού συστήματος και στην ευγλυκαιμική κατάσταση του οργανισμού. Ακόμα, εμφανίζουν επιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα και παρέχουν προστασία ενάντια στον καρκίνο του προστάτη και του ήπατος.
- δυόσμος: Έχει ισχυρή αντιβακτηριδιακή δράση και χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της δυσπεψίας και της καούρας.
- άνηθος: Είναι ιδανικός για τον κατευνασμό των νεύρων και τον ήρεμο ύπνο! Μπορεί να αποδειχθεί ιδανικός σύμμαχος στην καταπολέμηση πεπτικών διαταραχών. Περιέχει ισχυρές φυτοχημικές ουσίες με αντικαρκινική δράση
- μαϊντανός: η κατανάλωσή του μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη και αθηροσκλήρωσης και αυξάνει την λίμπιντο.
- λάχανο: Βοηθά στις δερματικές παθήσεις, στην ρευματοειδή αρθρίτιδα, τον πονοκέφαλο, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και την νόσο Αλτσχάιμερ.
- ζοχοί: Διαθέτουν ισχυρή αντικαρκινική δράση.
- αγριόπρασο: Έχει διουρητική δράση και βοηθάει στους πόνους των αρθρώσεων.
- γαλατσίδα: Έχει διουρητικές ιδιότητες και ανοίγει την όρεξη.
- σέσκουλα: Είναι καθαρτικά και βοηθούν σε περιπτώσεις φλεγμονής ή πρηξίματος.
Το γεγονός ότι η γέμιση πολλές φορές περιέχει γαλακτοκομικό προϊόν, προσθέτει στην θρεπτική αξία των καλλιτσουνιών, γιατί τα εμπλουτίζει με πολύτιμες πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ασβέστιο, φώσφορο και βιταμίνες Α, D και συμπλέγματος Β.
Παλαιότερα, ψήνονταν στην πλάκα, στον ξυλόφουρνο ή στο τηγάνι. Επειδή το τηγάνισμα αυξάνει την κατανάλωση λιπαρών καλό θα ήταν να αποφευχθεί. Μπορείτε να δοκιμάστε να τα ψήσετε στον φούρνο σας, ακόμη και στην τοστιέρα.
Επίσης, θα πρέπει να τονιστεί η ευελιξία που μας προσφέρουν σαν γεύμα, όσον αφορά το μέγεθος της μερίδας. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν θέλουμε να προσέξουμε το βάρος μας και την υγεία μας, «το μέγεθος μετράει». Έτσι, φτιάχνοντας τα καλλιτσούνια στο μέγεθος που κρίνετε ή σας προτείνει ο διαιτολόγος σας, μπορείτε να ελέγξετε ευκολότερα την ποσότητα που τελικά θα καταναλώσετε.
Ένα ακόμη πλεονέκτημα των καλλιτσουνιών είναι ότι μπορείτε να αυξο-μειώσετε τις αναλογίες των συστατικών, ειδικά των γαλακτοκομικών, ώστε να περιορίσετε τα λιπαρά ή να αυξήσετε την καταναλισκόμενη πρωτεΐνη. Αν φοβάστε ότι δεν θα τα καταφέρετε με την ζύμη, μπορείτε να την αγοράσετε έτοιμη και να δημιουργήσετε εσείς τη γέμιση της αρεσκείας σας, επιλέγοντας χόρτα ανάλογα με τα οφέλη τους. Μπορείτε και εσείς να φτιάξετε εύκολα και οικονομικά τα υγιεινά πακετάκια με τα σπάνια οφέλη!
