Αυτός ο μήνας μετά τα γιορτινά «βάρη» και όσο το καλοκαίρι πλησιάζει, είναι περίοδος διατροφικής ανασύνταξης και ξεκινήματος μιας δίαιτας. Αυτές τις ημέρες ρίχνω πάντα μια προσεκτική ματιά σε θεωρίες γύρω από δίαιτες που βοηθούν την απώλεια βάρους. Η δική μου άποψη είναι ότι όπως οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, έτσι και μία και μόνο διατροφική προσέγγιση, δεν είναι δυνατό να λειτουργεί για όλους. Έτσι, το ερώτημα δεν είναι ποια δίαιτα είναι καλύτερη, αλλά ποια δίαιτα είναι καλύτερη για σένα.
Επηρεάζουν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες την κατανάλωση φαγητού;
Πολλά έχουν γραφτεί γύρω από τις δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων, οι οποίες υποστηρίζουν ότι όταν μειώνεις τους υδατάνθρακες (ψωμί, ρύζι, μακαρόνια), θεωρητικά μειώνεται και η όρεξη. Δεν πεινάς τόσο και έτσι τρώς λιγότερο, με αποτέλεσμα να χάνεις βάρος.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός στοιχείων που δείχνουν ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να έχουν μεγαλύτερη επίδραση στο πόσο τρώμε, απ’ ό,τι η φυσιολογική πείνα. Παράγοντες, όπως πόσο φαγητό υπάρχει στο τραπέζι ή στο πακέτο που αγοράσαμε ως προσφορά, το πόσο μεγάλες ποσότητες τρώνε οι άνθρωποι γύρω μας ή το πόσο μεγάλα είναι τα πιάτα μας, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Μερίδες: το μέγεθος ...μετράει!
Ερευνητές παρατήρησαν ότι το μέσο μέγεθος του πιάτου του γεύματος το 1950 είχε διάμετρο 22 εκατοστά. Τη δεκαετία του ‘80 αυξήθηκε σε 27 εκατοστά, με τη διάμετρο σήμερα να έχει φθάσει στο εντυπωσιακό νούμερο των 32 εκατοστών. Η αύξηση της παχυσαρκίας ακολουθεί παράλληλη πορεία με την αύξηση του μεγέθους του πιάτου του γεύματος. Σύμπτωση; Μερικοί νομίζουν πως δεν είναι. Γι΄αυτό και το medNutrition, από το 2010, ξεκίνησε μια καμπάνια ενημέρωσης καταναλωτών και αρμόδιων υγείας, με θέμα: Μερίδες: το μέγεθος ...μετράει!, με στόχο την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση των καταναλωτών, στο μέγεθος των μερίδων στο πιάτο.
Υπάρχει το βιβλίο της καμπάνιας, που αναφέρει τις μερίδες που αντιστοιχούν σε κάθε τρόφιμο για όλες τις ομάδες τροφίμων. Η κάθε μερίδα, δεν είναι εξατομικευμένη, από τη στιγμή που έχει διαφορετικές ανάγκες ένα παιδί, ένας ενήλικας και ένας ηλικιωμένος, μια γυναίκα και ένας άντρας κ.λπ.
Ωστόσο, η συγγραφέας, Ιωάννα Κατσαρόλη, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc., μας παροτρύνει να αντικαταστήσουμε τα υπερμεγέθη πιάτα μας με πιάτα των 22 εκατοστών.
Mειώνοντας την ποσότητα που αντιστοιχεί σε 8 εκατοστά από το πιάτο του γεύματος, μπορεί να είναι το πρώτο βήμα στην απώλεια βάρους.
Μπορεί όμως η απώλεια βάρους να είναι κάτι τόσο απλό; Χωρίς περίεργα πλάνα διατροφής; Χωρίς απαγορευμένα τρόφιμα ή ειδικές συνταγές;
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι εξαιρετικά ισχυροί
Πρώτο πείραμα: Μήπως χορταίνουμε με το μάτι;
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι εξαιρετικά ισχυροί. Υπάρχει ένα πολύ γνωστό πείραμα το οποίο αποδεικνύει ότι δεν σας λέει το στομάχι σας πότε χορταίνετε αλλά τα μάτια σας. Στα άτομα αυτά ζητήθηκε να καταναλώσουν ένα μπολ με σούπα, και μετά να βαθμολογήσουν πόσο χορτάτοι αισθάνονταν. Όμως κάποια από τα μπολ, κρυφά ξαναγεμίζονταν από κάτω, καθώς τα άτομα έτρωγαν τη σούπα.
Τα άτομα με τα μπολ που δεν τελείωνε η σούπα, κατέληξαν να φάνε 73% περισσότερη σούπα, αλλά βαθμολόγησαν το επίπεδο κορεσμού τους ακριβώς το ίδιο με τους υπόλοιπους, που έφαγαν κανονική ποσότητα. Έτσι κι αλλιώς το μόνο που έφαγαν ήταν ένα μπολ σούπας.
Φαίνεται ότι αποφασίζουμε πόσο θα φάμε, όχι βάσει του πόσο πεινάμε, ή πόσο χορταστικό είναι το φαγητό, αλλά και βάσει οπτικών ερεθισμάτων, τα οποία μπορεί να είναι παραπλανητικά.
Δεύτερο πείραμα: Μήπως το μέγεθος του πιάτου μετράει;
Υπάρχει και άλλο ένα πείραμα που δείχνει ότι τρως περισσότερο από ένα μεγάλο πιάτο, ακόμα και αν δεν σου αρέσει το φαγητό. Σε αυτό το πείραμα, αντικατέστησαν το ποπ κορν σε ένα σινεμά, με μπαγιάτικο ποπ κορν δύο εβδομάδων. Οι άνθρωποι διαμαρτύρονταν για το πόσο χάλια ήταν το ποπ κορν.
Ωστόσο τα άτομα στα οποία δόθηκε το μεγάλο κουτί έφαγαν 35% περισσότερο ποπ κόρν από αυτούς που τους δόθηκε μικρότερο κουτί.
Φαίνεται ότι οι μόνοι που τρώνε πραγματικά βάσει της όρεξής τους είναι τα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Έρευνα έδειξε ότι τα 3χρονα παιδιά δεν επηρεάζονται από τα μεγέθη της μερίδας και τρώνε σύμφωνα με την όρεξή τους. Όταν όμως γίνουν πέντε, θα φάνε περισσότερο, αν τους δοθεί μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού.
Τι θα πρέπει να επισημάνουμε;
Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε το εξής: επειδή δεν είσαστε υπέρβαροι, δεν σημαίνει ότι δεν τρώτε και παραπάνω. Αν οι υπερμεγέθεις μερίδες, αισθάνεστε ότι σας εθίζουν στο παραπάνω φαγητό, μπορεί να έχετε ασυνείδητα μειώσει τις πιο θρεπτικές τροφές, π.χ. φρούτα ή πρωινό, ως θερμιδικό αντιστάθμισμα. Έτσι, μπορείτε μεν να διατηρείτε το βάρος σας, εις βάρος όμως της σωστής θρέψης του οργανισμού σας. Αυτό το τελευταίο, θα πρέπει να γίνει τροφή για σκέψη.
