Λεξικό Διατροφής

Τριγωνέλλα

10 Οκτωβρίου 2023
10311 Προβολές
3 λεπτά να διαβαστεί
trigonella

Photo source: www.canva.com

Τι είναι η Τριγωνέλλα;

Τριγωνέλλα η Ελληνική (Trigonella foenum-graec) ή αλλιώς τριγωνίσκος ή μοσχοσίταρο, ή τσιμένι είναι ένα μονοετές φυτό της οικογένειας Fabaceae, θεωρείται ένα από τα παλαιότερα φαρμακευτικά φυτά με ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία.

Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα με πολλούς και διάφορους τρόπους στην καθημερινή διατροφή, ως θεραπευτικό μέσο αλλά και στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Έχει έντονη χαρακτηριστική μυρωδιά, καλλιεργείται στις περιοχές της Μεσογείου και της Ανατολής, ενώ σε κάποιες περιοχές φυτρώνει και φυσικά. Στη βόρεια Αφρική, την Ασία και την νότια Ευρώπη, η τριγωνέλλα ήταν γνωστή για τη χρήση της στη θεραπεία του διαβήτη και την αύξηση της παραγωγής γάλακτος σε γυναίκες που θήλαζαν.

Στις μέρες μας, τα συμπληρώματα διατροφής της τριγωνέλλας προωθούνται για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη, την ανακούφιση από τις κράμπες περιόδου, την ενίσχυση της παραγωγής μητρικού γάλακτος κατά το θηλασμό και διάφορες άλλες παθήσεις.

Οι αποξηραμένοι σπόροι της τριγωνέλλας χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, ως συστατικό σε μίγματα μπαχαρικών και ως αρωματική ύλη σε φαγητά και ποτά, αλλά και ως βότανο στην εναλλακτική ιατρική. Τα διάφορα εκχυλίσματα τριγωνέλλας χρησιμοποιούνται επίσης σε σαπούνια και καλλυντικά.

Διατροφική Aξία της Tριγωνέλλας

Αποτελεί ένα βότανο που προσελκύει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον αυτών που ασχολούνται με την υγιεινή διατροφή καθώς αποτελεί μια πλούσια πηγή πρωτεϊνών, βιταμινών, αλλά και φυτοθρεπτικών συστατικών. Στους σπόρους του βοτάνου περιέχονται, μεταξύ άλλων, πολύτιμα αμινοξέα, αντιοξειδωτικά συστατικά, λιπαρά οξέα, σίδηρος, μαγνήσιο, ασβέστιο, φώσφορος, μαγγάνιο, κάλιο, ψευδάργυρος, σελήνιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, φολικό οξύ), βιταμίνη Α και C.

Διατροφική Αξία Ανά 100g
Ενέργεια  232 kcal
Υδατάνθρακες  58 g
Πρωτεΐνη  23 g

Λίπη

Εκ των οποίων κορεσμένα 

6 g

1.5 g

Φυτικές Ίνες  25 g
Νάτριο  67 mg
Κάλιο  770 mg
Σίδηρο  33.5 mg
Μαγνήσιο  191 mg
Ασβέστιο  176 mg
Μαγγάνιο  1.26 mg
Βιταμίνη B6  0,6 mg
Βιταμίνη C  3 mg

(Πηγή USDA)

Trigonella

Ποιά τα Oφέλη της Tριγωνέλλας;

Αντιοξειδωτική δράση

Η τριγωνέλλα είναι πλούσια σε πολυφαινόλες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση που συμβάλλουν στην προστασία των ελεύθερων ριζών.

Αντικαρκινική δράση

Το εκχύλισμα τριγωνέλλας φαίνεται να παρουσιάζει μια πολλά υποσχόμενη αντικαρκινική δράση ενάντια σε διάφορες μορφές καρκίνου, όπως στον του μαστού, των ωοθηκών, του πνεύμονα και του προστάτη.

Αντιφλεγμονώδης δράση

Η αντιφλεγμονώδη δράση της τριγωνέλλας οφείλεται στα αλκαλοειδή, τις απιγενίνες, τις σαπωνίνες και την υδροξυϊσολευκίνη (HIL) που περιέχει.

Υπογλυκαιμική δράση

Η τριγωνέλλα αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο μέσο για την ρύθμιση της γλυκαιμίας με φυσικό τρόπο. Μερικές μελέτες έδειξαν πως η κατανάλωση τριγωνέλλας μαζί με το γεύμα, βελτιώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τόσο σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και 2, αλλά και σε άτομα που δεν παρουσιάζουν τέτοια προβλήματα υγείας.

Αντιυπερλιπιδαιμική δράση

Από μελέτες σε διαβητικούς και υπερλιπιδαιμικούς αρουραίους, η τριγωνέλλα φάνηκε να μειώνει σημαντικά τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, της ολικής και LDL χοληστερόλης ενώ αύξησε αυτά της ΗDL.

Δράση κατά της παχυσαρκίας

Οι φυτικές ίνες που περιέχουν οι σπόροι της τριγωνέλλας, όπως η γαλακτομαννάνη, παρουσιάζουν σημαντική δράση κατά της παχυσαρκίας, μέσω αναστολής της απορρόφησης λιπιδίων και γλυκόζης από το έντερο. Επίσης ενισχύουν το αίσθημα κορεσμού και πληρότητας με αποτέλεσμα την μειωμένη πρόσληψη τροφής.

Αντιμικροβιακή

Λόγω της περιεκτικότητάς της σε πολυφαινόλες και φλαφονοειδη, φαίνεται το εκχύλισμα τριγωνέλλας να εμφανίζει αντιμικροβιακή δράση πολλών βακτηρίων και μυκήτων.

Προάσπιση της υγείας των γυναικών

Το εκχύλισμα τριγωνέλλας να ανακουφίζει βελτιώνει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο γυναικών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), ενώ η κατανάλωση σκόνης τριγωνέλλας βελτιώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση (πονοκέφαλος, δυσμηνόρροια κ.ά.)

Ενίσχυση παραγωγής μητρικού γάλακτος

Το τσάι τριγωνέλλας εδώ και πολλά χρόνια χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ενίσχυση της παραγωγής του μητρικού γάλακτος κατά το θηλασμό και τη διευκόλυνση της ροής αυτού. Αρκετές κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την ευεργετική αυτή δράση του, αλλά πάντοτε χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη του γιατρού σε κάθε περίπτωση.

Βελτίωση σεξουαλικής υγείας

Σύμφωνα με μελέτες διάφορα εκχυλίσματα τριγωνέλλας φαίνεται πως μπορεί να βοηθούν στην αύξηση των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης και σπέρματος, την ενίσχυση της λίμπιντο, της σεξουαλικής λειτουργίας και συνολικά της ποιότητας ζωής των αντρών

«Η τριγωνέλλα είναι ένα από τα 4 συστατικά που απαρτίζουν το περίβλημα του παστουρμά»

Πώς να εντάξεις την Τριγωνέλλα στην Διατροφή;

Η τριγωνέλλα είναι ένα από τα 4 συστατικά που απαρτίζουν το περίβλημα του παστουρμά (τριγωνέλλα ή τσιμένι, λάδι, πιπέρι, πάπρικα) και είναι αυτό που προσδίδει αυτό το χαρακτηριστικό άρωμα.

Η σκόνη της τριγωνέλλας που προκύπτει από το άλεσμα των σπόρων της έχει χαρακτηριστικό γνώρισμα την στυφή και πικρή της γεύση. Ως μπαχαρικό συνοδεύει όλα τα μαγειρεμένα λαχανικά, όπως πατάτες, κουνουπίδι, κολοκυθάκια, μελιτζάνες, πιπεριές. Επίσης ταιριάζει υπέροχα, στο κοτόπουλο, στο χοιρινό, στο μοσχάρι, καθώς και στα όσπρια, όπως στις φακές.

Η κατανάλωση τριγωνέλλας μπορεί να γίνει και με την μορφή αφεψήματος ως τσάι (εκχύλισμα τριγωνέλλας ή σκόνη) που βοηθά στην υγεία του αναπνευστικού, του πεπτικού και του ουρογεννητικού συστήματος, στην καταπολέμηση των αλλεργιών, αλλά και στη μείωση των υψηλών επιπέδων της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων.

Εκτός των άλλων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως συστατικό σε ροφήματα όπως smoothies, χυμούς φρούτων ή σε γιαούρτι.

Στο εμπόριο κυκλοφορεί και ως συμπλήρωμα με την μορφή κάψουλας, ενώ η κατάλληλη δοσολογία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως ηλικία, η κατάσταση της υγεία του ατόμου, αλλά και διάφορες άλλες συνθήκες.

Υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι;

Η τριγωνέλλα θεωρείται ασφαλής για κατανάλωση σε ποσότητες που βρίσκεται συνήθως στα τρόφιμα, αλλά σε μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να μην είναι το ίδιο ασφαλής. Οι πιθανές παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν από την κατανάλωση τριγωνέλλας περιλαμβάνουν τη διάρροια, τη ναυτία και άλλα πεπτικά συμπτώματα, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ζάλη και πονοκεφάλους. Σε μεγαλύτερες δόσεις είναι πιθανή η υπερβολική μείωση του σακχάρου στο αίμα, γι’ αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή.

Επίσης, η λήψη τριγωνέλλας καλό είναι να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ κατά την διάρκεια της γαλουχίας απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του επιβλέποντα ιατρού. Δεν προτείνεται η λήψη κατά την παιδική ηλικία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Jazani Arezoo Moini et al., “A comprehensive review of clinical studies with herbal medicine on polycystic ovary syndrome (PCOS)”, Daru Journal of Faculty of Pharmacy, 2019 Dec;27(2):863-877. doi: 10.1007/s40199-019-00312-0. Epub 2019 Nov 18.

Kalyan C Nagulapalli Venkata et al., “A small plant with big benefits: Fenugreek (Trigonella foenum-graecum Linn.) for disease prevention and health promotion”, Molecular Nutrition and Food Reseach, June 2017, 61(6). doi: 10.1002/mnfr.201600950. Epub 2017 Apr 27.

Mounir Ouzir, Khalid El Bairi, Saaïd Amzazi, “Toxicological properties of fenugreek (Trigonella foenum graecum)”, Food Chemical Toxicology, October 2016, 96:145-54.

Najdi A Rania et al., “A randomized controlled clinical trial evaluating the effect of Trigonella foenum-graecum (fenugreek) versus glibenclamide in patients with diabetes”, African Health Sciences, 2019 Mar;19(1):1594-1601.

Rao A. et al., “Testofen, a specialised Trigonella foenum-graecum seed extract reduces age-related symptoms of androgen decrease, increases testosterone levels and improves sexual function in healthy aging males in a double-blind randomised clinical study”, The Aging Male, Pages 134-142 | Received 24 Sep 2015, Accepted 19 Dec 2015, Published online: 20 Jan 2016.

Steels E., Rao A. et al., “Physiological aspects of male libido enhanced by standardized Trigonella foenum-graecum extract and mineral formulation”, Phytotherapy Research, 2011 Sep;25(9):1294-300. doi: 10.1002/ptr.3360.

Tahir Mehmood Khan et al., “Effectiveness of fenugreek as a galactagogue: A network meta-analysis”, Phytotherapy Research, 2018 Mar;32(3):402-412. doi: 10.1002/ptr.5972. Epub 2017 Nov 30.

Ζήνα Βαρσάμη
Ζήνα Βαρσάμη Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Η Ζήνα Βαρσάμη είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος με επιπλέον εκπαίδευση στις διατροφικές διαταραχές (Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity). Είναι επιστημονικός συνεργάτης και αρθρογράφος του πρώτου portal διατροφής medNutrition.gr, μέλος της Ένωσης Διαιτολόγων Διατροφολόγων Ελλάδας και διατηρεί διαιτολογικό γραφείο στην Σπερχειάδα Φθιώτιδας.