Το καστορέλαιο είναι το φυτικό λάδι το οποίο εξάγεται από τους συνονόματους σπόρους, αλλιώς γνωστοί ως Ricinus communis. Χρησιμοποιείται συχνά στην παραγωγή σαπουνιών, κρεμών ενυδάτωσης και άλλων προϊόντων περιποίησης. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως πρόσθετο τροφίμων.
Το καστορέλαιο επίσης χρησιμοποιείτο ως φάρμακο εδώ και αιώνες. Το FDA (Foods and Drugs Administration) κατατάσσει το καστορέλαιο στην κατηγορία “GREASE” (Generally Recognized As Safe and Effective), όσον αφορά την χρήση του ως καθαρτικό. Αυτό σημαίνει πως η χρήση του καστορέλαιου θεωρείται γενικά να είναι ασφαλής, καθώς και αποτελεσματική αν χρησιμοποιηθεί ως καθαρτικό.
Ιδιότητες του καστορέλαιου
Το φυτό αναπτύσσεται βέλτιστα σε τροπικά κλίματα σε θερμοκρασία των 20-25οC. Η παραγωγή του πραγματοποιείται κυρίως από τρεις χώρες – την Ινδία, Κίνα και Βραζιλία, οι οποίες σε συνδυασμό παρέχουν περίπου το 93% της παγκόσμιας παραγωγής καστορέλαιου.
Η εμφάνιση του καστορέλαιου είναι ανοικτό κίτρινο χρώμα και παχύρευστη υφή. Έχει βρεθεί πως παρουσιάζει υψηλότερο ιξώδες, πυκνότητα, θερμική αγωγιμότητα και σημείο ροής σε σχέση με άλλες ενυδατικές ουσίες.
Διατροφική αξία καστορέλαιου
Το καστορέλαιο είναι φυτικό έλαιο και, ως εκ τούτου, παρουσιάζει διατροφική αξία.
Είναι καθαρή πηγή λαδιού (λίπους) και δίνει σχεδόν 9 θερμίδες ανά γραμμάριο, ή σχεδόν 900 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια
Περίπου το 50% της ποσότητας λιπαρών του καστορέλαιου έρχεται από κορεσμένα λιπαρά οξέα, σχεδόν 40% έρχεται από μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και η υπόλοιπη ποσότητα από πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Το καστορέλαιο μπορεί να περιέχει και ως 90% ρικινολεϊκό οξύ, το οποίο είναι και η κύρια επιθυμητή ουσία από το καστορέλαιο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως, αν και παρουσιάζει διατροφική αξία, το καστορέλαιο δεν ενδείκνυται να χρησιμοποιείται σαν ένα συμβατικό λάδι όπως το ελαιόλαδο (π.χ. για πρόσθεση σε σαλάτες ή τηγάνισμα). Η χρήση του τείνει περισσότερο όπως ένα φάρμακο και άρα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή καθώς και, βέλτιστα, υπό την επίβλεψη ενός επαγγελματία.
Χρήσεις καστορέλαιου
Το καστορέλαιο παρουσιάζει αρκετές πιθανές πρακτικές χρήσεις, τις οποίες θα αναφέρουμε σε συντομία εδώ και θα αναπτύξουμε πιο κάτω:
- Ισχυρό καθαρτικό
- Ενυδάτωση δέρματος
- Καταπολέμηση ακμής
- Μείωση ερεθισμού του δέρματος
- Περιποίηση μαλλιών
Καστορέλαιο και δυσκοιλιότητα
Ίσως η πιο γνωστή και ισχυρή δράση του καστορέλαιου είναι ως καθαρτικό. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, το FDA αναγνωρίζει τη καθαρτική δράση του καστορέλαιου ως αποτελεσματική, το οποίο σημαίνει πως έχουν διεξαχθεί αρκετές έρευνες έτσι ώστε να δικαιολογηθούν αυτοί οι ισχυρισμοί. Η δράση αυτή φαίνεται να προκαλείται από το ρικινολεϊκό οξύ το οποίο καταλαμβάνει μέχρι και το 90% της ολικής ποσότητας λιπαρών οξέων του καστορέλαιου. Ωστόσο, ο ακριβής μηχανισμός δράσης δεν είναι γνωστός.
Διαβάστε Επίσης: Μάθετε τους τρόπους να αντιμετωπίσετε τη δυσκοιλιότητα
Η καθαρτική δράση του καστορέλαιου είναι πολύ ισχυρή και δεν πρέπει να καταναλώνεται ανεξέλεγκτα. Η φαρμακευτική χορήγηση του καστορέλαιου γίνεται μετά από συναίνεση γιατρού και η κατανάλωση να ακολουθεί αυστηρά τις οδηγίες της συσκευασίας (χρησιμοποιώντας τη μεζούρα ή κουτάλι το οποίο παρέχεται από τη συσκευασία). Η δόση συνήθως κυμαίνεται περίπου στα 15ml. Δεν ενδείκνυται η συνεχής κατανάλωση του καστορέλαιου για περισσότερο από 7 ημέρες.
Καστορέλαιο και κύηση
Υπάρχουν έρευνες οι οποίες υποστηρίζουν πως το καστορέλαιο μπορεί να βοηθήσει διευκολύνοντας την γέννα, όταν χορηγηθεί εντός των τελευταίων εβδομάδων. Ωστόσο, τα αποτελέσματα γενικά από έρευνες είναι μεικτά.
Η δράση αυτή του καστορέλαιου πιθανόν να συνδέεται με την καθαρτική του δράση. Κατά την οποία το καστορέλαιο προκαλεί σπασμούς στο έντερο και ως αποτέλεσμα, πιθανώς να προκαλεί συστολή. Πρέπει πάντα να υπάρχει συνεννόηση με επαγγελματία/ιατρό πριν γίνει χορήγηση οποιασδήποτε ουσίας ως φάρμακο.
Καστορέλαιο και δέρμα
Υπάρχουν πολλοί ισχυρισμοί για τα πιθανά οφέλη του καστορέλαιο στην περιποίηση δέρματος. Είναι γενικά ένα κοινό προϊόν όσον αφορά τον συγκεκριμένο τομέα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διατήρηση της ενυδάτωσης του δέρματος.
Το καστορέλαιο είναι, προφανώς, έλαιο, αποτελείται δηλαδή από λιπίδια. Αν και τα λιπίδια χρησιμοποιούνται πολύ συχνά ως ενυδατικοί παράγοντες, σε τεχνικούς όρους δεν μπορούν άμεσα να ενυδατώσουν το δέρμα. Εφόσον τα έλαια δεν περιέχουν νερό. Ωστόσο, η δράση των λιπιδίων στο δέρμα είναι πως δημιουργούν μια προστατευτική μεμβράνη η οποία παρεμποδίζει το νερό στο δέρμα από το να εξατμιστεί μέσω των πόρων. Έτσι διατηρώντας το δέρμα πιο ενυδατωμένο για περισσότερο χρόνο,
Το καστορέλαιο, επίσης είναι πηγή βιταμίνης Ε, όπως και τα περισσότερα έλαια. Η βιταμίνη Ε μπορεί να χορηγηθεί και τοπικά στο δέρμα, πέραν από το να καταναλωθεί μέσω της διατροφής. Η βιταμίνη Ε είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό. Καταπολεμά, δηλαδή, τη δράση των ελεύθερων ριζών. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ρυτίδων. Κάποιες έρευνες επίσης υποστηρίζουν πως η βιταμίνη Ε μπορεί να παρουσιάζει οφέλη όταν χορηγηθεί τοπικά στο δέρμα.
Υπάρχουν ισχυρισμοί πως το καστορέλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της ακμής. Ωστόσο, η βιβλιογραφία για το συγκεκριμένο ερώτημα, καθώς και για την αποτελεσματικότητα του καστορέλαιου στο δέρμα γενικά, είναι εξαιρετικά περιορισμένη.
Μια συγκεκριμένη έρευνα έχει παρατηρήσει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές δράσεις από το καστορέλαιο. Το οποίο συμβάλει στην ιδέα πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενάντια των ρυτίδων και της ακμής. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να τεκμηριωθούν αυτοί οι ισχυρισμοί. Επιλέον, μπορεί να χορηγηθεί σαν μείγμα με άλλα έλαια όπως ελαιόλαδο στο δέρμα και να αφεθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας για να κρατήσει την ενυδάτωση του δέρματος.
Καστορέλαιο και μαλλιά
Παρομοίως με το δέρμα, υπάρχουν πολλοί ισχυρισμοί όσον αφορά ευεργετική δράση του καστορέλαιου στα μαλλιά, βλεφαρίδες και φρύδια. Υπάρχουν ισχυρισμοί πως το καστορέλαιο μπορεί ακόμα να εμποδίσει την τριχόπτωση ή να προκαλέσει τα μαλλιά να αρχίσουν να ξανά μεγαλώνουν.
Επίσης παρομοίως με το δέρμα, υπάρχουν μηδαμινές επιστημονικές έρευνες όσον αφορά την σχέση του καστορέλαιου και των μαλλιών. Κάποιες έρευνες υποστηρίζουν πως το καστορέλαιο παρουσιάζει αντιμικροβιακή δράση. Το οποίο μπορεί να δικαιολογήσει την χρήση του στα μαλλιά για τον καθαρισμό. Όπως και στο δέρμα, τα έλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην περιποίηση των μαλλιών εμπλουτίζοντας το με βιταμίνη Ε καθώς και για τη διατήρηση της ενυδάτωσης των μαλλιών. Υπάρχουν πολλά μη-επιστημονικά (anecdotal) στοιχεία πως το καστορέλαιο μπορεί να βοηθήσει ενάντια της τριχόπτωσης ή ακόμα και να προκαλέσει την τα μαλλιά να ξανά φυτρώσουν.
Ωστόσο δεν υπάρχει καμία επιστημονική έρευνα η οποία να υποστηρίζει τους ισχυρισμούς αυτούς
Παρομοίως με το δέρμα, το καστορέλαιο μπορεί να χορηγηθεί σε υγρά μαλλιά και να αφεθεί για την νύχτα, με τα μαλλιά να είναι τυλιγμένα με μια πετσέτα. Συνήθως η συχνότητα κυμαίνεται στις 1-2 φορές την εβδομάδα.
Παρενέργειες
Δια του στόματος
Το καστορέλαιο μπορεί να παρουσιάσει ισχυρές παρενέργειες όταν καταναλωθεί διά του στόματος. Οπόταν η χρήση του συστήνεται να είναι εξαιρετικά προσεκτική και πάντα υπό την επίβλεψη επαγγελματία ιατρού.
Κάποιες παρενέργειες αποτελούν:
- Πόνοι στο στομάχι/κοιλιακή περιοχή
- Κράμπες
- Ναυτία
- Διάρροια
- Αδυναμία/ζαλάδα
- Υπόταση
Στο δέρμα
Το καστορέλαιο είναι γενικά πολύ πιο ασφαλές και ήπιο όταν χορηγηθεί στο δέρμα. Οι πιθανές του παρενέργειες είναι ο ερεθισμός του δέρματος καθώς και των ματιών.
Στα μαλλιά
Το καστορέλαιο φαίνεται να είναι γενικά ασφαλής επιλογή για την φροντίδα των μαλλιών και δεν φαίνεται να παρουσιάζει συγκεκριμένες παρενέργειες.
Συμπερασματικά
Το καστορέλαιο φαίνεται να είναι μια αρκετά πολυχρήσιμη ουσία με διάφορες πιθανές εφαρμογές. Ωστόσο οι περισσότερες από αυτές χρειάζονται περισσότερη επιστημονική τεκμηρίωση. Η πιο ισχυρή και τεκμηριωμένη δράση του καστορέλαιου είναι ως καθαρτικό. Η κατανάλωση του δια του στόματος εντάσσεται ως φαρμακευτική αγωγή και άρα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό την επίβλεψη ιατρού.
Υπάρχουν πολλά μη-επιστημονικά στοιχεία για την ευεργετική δράση του καστορέλαιου στο δέρμα και στα μαλλιά. Υπάρχουν έρευνες οι οποίες δείχνουν πως το καστορέλαιο μπορεί να παρουσιάζει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Οι οποίες ιδιότητες μπορεί να δικαιολογούν τους ισχυρισμούς τους οποίους λαμβάνει.
Ωστόσο, οι περισσότερες δράσεις του δεν έχουν τεκμηριωθεί από επιστημονικές έρευνες. Το οποίο δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πως οι δράσεις του δεν ισχύουν, απλά πως δεν μπορεί κάποιος ακόμα να πει με σιγουριά.
