Τι είναι η Τεστοστερόνη;
Η τεστοστερόνη είναι μια στεροειδής ορμόνη που ανήκει στην όμαδα των ανδρογόνων. Στα θηλαστικά η τεστοστερόνη εκκρίνεται από τους όρχεις των αρσενικών και τις ωοθήκες των θηλυκών, αν και μικρές ποσότητες εκκρίνονται και από αλλους αδένες, όπως τα επινεφρίδια. Είναι η κύρια αρσενική ορμόνη του φύλου. Ο χημικός τύπος της είναι C19H28O2 και το μοριακό της βάρος 288,43.
Και στα δυο φύλα η τεστοστερόνη παίζει βασικό ρόλο σε ορισμένα θέματα υγείας και σεξουαλικής συμπεριφοράς. Είναι μεταξύ άλλων υπεύθυνη για την ενίσχυση της λίμπιντο, για αυξημένη ενέργεια και παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Κατά μέσο όρο, ο ανδρικός οργανισμός παράγει περίπου σαράντα με εξήντα φορές περισσότερη τεστοστερόνη από τον γυναικείο
Ωστόσο οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στην ορμόνη απ’ότι οι άνδρες. Εκκρίνεται από τα κύτταρα Leydig που βρίσκονται στους όρχεις, υπό την επίδραση της ωχρινοτρόπου ορμόνης. Η συγκέντρωση της τεστοστερόνης στο αίμα είναι χαμηλή κατά την παιδική ηλικία, όμως με την έλευση της ήβης αυξάνεται ραγδαία στους άνδρες. Η τεστοστερόνη ελέγχει τον σχηματισμό των αντρικών χαρακτηριστικών του φύλου και την ανάπτυξή τους.
Φυσιολογικές ιδιότητες
Οι ιδιότητές της μπορούν να ταξινομηθούν σε ανδρογονικές και αναβολικές, είτε και τις δυο.
- Οι αναβολικές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη της μυικής μάζας και της δύναμης , την αυξημένη οστική πυκνότητα και αντοχή καθώς και την διέγερση της γραμμικής ανάπτυξης και ωρίμανσης των οστών.
- Οι ανδρογενετικές περιλαμβάνουν την ωρίμανση των γεννητικών οργάνων , ιδίως του πέους και το σχηματισμό των όρχεων στο έμβρυο, ενώ μετά τη γέννηση (συνήθως στην εφηβεία) περιλαμβάνουν την βάθυνση της φωνής, την αύξηση του τριχωτού του προσώπου και της μασχάλης, πολλές από τις παραπάνω ιδιότητες εμπίπτουν στα χαρακτηριστικά του αρσενικού φύλου.
Χαμηλά επιπέδα Τεστοστερόνης
Στους ενήλικες οι συμπτωματολογία που προδιαθέτει ενδεχομένως χαμηλά επίπεδα συνοδεύεται από αλλαγές στην διάθεση, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, μειωμένη μυική δύναμη, αύξηση σωματικού λίπους, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, στυτική δυσλειτουργία , ολιγοσπερμία, μειωμένη τριχοφυια, γυναικομαστία, οστεοπόρωση κα.
Αυξημένα επιπέδα παρατηρούνται καθόλη την διάρκεια της εφηβικής περιόδου και στο πρώτο στάδιο της ενηλικίωσης. Όσο μεγαλωνεί το άτομο, τα επίπεδα σταδιακά μειώνονται κατα 1-2% από την ηλικία των 30 και έπειτα.
Χαμηλά επιπέδα ενδεχομένως να οφείλονται και στο κλινικό σύνδρομο, υπογοναδισμό.
Η συχνότητα εμφάνισης του αυξάνεται σε περιπτώσεις παχυσαρκίας, αντίστασης στην ινσουλίνη, Σακχαρώδους Διαβήτη ΙΙ, ύπερτασης και καρδιαγγειακών
Θεραπεία υποκατάστασης με ανδρόγονα συνίσταται με εξαιρετικά αποτελέσματα ως μορφή αντιμετώπισης της παχυσαρκίας σε άνδρες με υπογοναδισμό.
Ενίσχυση και υποστήριξη των χαμηλών επιπέδων
Απώλεια Βάρους
Η υποθερμιδική δίαιτα ή / και η συστηματική σωματική δραστηριότητα σε παχύσαρκους άνδρες συσχετίζεται με την αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης.
Βιταμίνη D
Έχει ρυθμιστικό ρόλο στα επίπεδα της τεστοστερόνης, επηρρεάζοντας το ένζυμο αρωματάση που μετατρέπει την τεστοστερόνη σε οιστρογόνα. Σε χαμηλά επίπεδα βιταμϊνης D ( <50nmol/l) η καθημερινή λήψη ( η συμπληρωματική ) χόρηγηση της αυξάνει αισθητά τα επίπεδα τεστοστερόνης.
Ψευδάργυρος
Τα χαμηλά επίπεδα έχουν συσχετιστεί με υπογοναδισμό στους άνδρες. Ομοιως με την βιταμίνη D η έλλειψη ψευδαργύρου επιδρά στην μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης. Επομένως η επαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου μέσω της διατροφής είναι αρκετή για να διατηρήσει υψηλά τα επιπέδα της τεστοστερόνης.
Ασβέστιο & Μαγνήσιο
To 2019 διεξαχθηκε έρευνα σε 30 αθλητές (άνδρες) για τους οποίους παρατηρήθηκε ότι η συμπληρωματική χορήγηση ασβεστιού αύξησε τα επίπεδα τεστοστερόνης κατα 18% όταν συνδυάστηκε με ασκήσεις αντιστάσεων. Αντιστοίχως επιβεβαιώνει κλινική δοκιμή για την πρόσληψη μαγνησίου από επιστημονική ομάδα είδικα σε συμπληρωματική χορήγηση σε έντονα και εντατικά αθλούμενους το 2011.
