Εισαγωγή
H εξατομικευμένη διατροφή γίνεται νέο επιστημονικό πεδίο με ταυτόχρονη εμφάνιση των πρώτων εμπορικών προσφορών διατροφικών συμβουλών με ανάπτυξη γενετικών αναλύσεων. Όμως, η αποτελεσματικότητα των γονιδιακά βασισμένων διατροφικών συστάσεων παραμένει αμφίβολη, απαιτώντας νέα μοντέλα που συνδυάζουν φαινοτυπικά δεδομένα και έξυπνους αλγορίθμους.
Σκοπός
Το παρόν κείμενο συνοψίζει τα δεδομένα σχετικά με την επίδραση γενετικών και παραγόντων στην εμφάνιση της παχυσαρκίας και των σχετικών νοσημάτων, όπως ο Διαβήτης Τύπου 2 και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.
Γενετική της Παχυσαρκίας
Το γονίδιο FTO είναι το πιο μελετημένο γονίδιο σχετικά με την παχυσαρκία, επηρεάζοντας το σωματικό βάρος. Ορισμένοι γενετικοί πολυμορφισμοί του, όπως το SNP rs9939609, συνδέονται με αυξημένο βάρος έως 3 κιλά. Επίσης, σχετίζεται με την πρόσληψη μακροθρεπτικών συστατικών, ενώ μελέτες δείχνουν ότι συγκεκριμένα SNP, όπως το rs10163409, επηρεάζουν την πρόσληψη υδατανθράκων.
Παρόλα αυτά, μια μελέτη 12 μηνών έδειξε ότι η γενετική προδιάθεση δεν επηρεάζει την απώλεια βάρους μέσω δίαιτας χαμηλής σε λίπος ή υδατάνθρακες.
Γενετική των Καρδιαγγειακών Νοσημάτων
Οι γενετικές θέσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία και τον διαβήτη ενδέχεται να επηρεάζουν και την καρδιαγγειακή ευαισθησία. Μελέτες GWAS (Μελέτες Συσχέτισης σε Όλο το Γονιδίωμα) έχουν εντοπίσει πάνω από 1.000 γονιδιακές θέσεις για την αρτηριακή πίεση, εξηγώντας λιγότερο από 6% της διακύμανσης. Πάνω από 200 γενετικές θέσεις συνδέονται με το έμφραγμα και τη στεφανιαία νόσο, ενώ ορισμένες σχετίζονται με την εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης.
Οι διαφορές μεταξύ γενετικών προδιαθέσεων για αθηροσκλήρωση και έμφραγμα καθιστούν δύσκολη την εξατομίκευση διατροφικών συστάσεων για την πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Γενετική του Διαβήτη Τύπου 2
Μια μετα-ανάλυση εντόπισε πάνω από 300 γενετικές θέσεις που σχετίζονται με τον διαβήτη τύπου 2, με το γονίδιο TCF7L2 να παρουσιάζει τον ισχυρότερο γενετικό κίνδυνο. Παρότι έχουν ταυτοποιηθεί πολλές γενετικές θέσεις, εξηγούν λιγότερο από 25% της διακύμανσης του Διαβήτη Τύπου 2 , με κλασικούς παράγοντες όπως το BMI, η γλυκόζη νηστείας και το οικογενειακό ιστορικό να παραμένουν πιο αξιόπιστοι προγνωστικοί δείκτες.
Συμπεράσματα
Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι η γενετική σύσταση επηρεάζει την αντίδραση στη διατροφή, το σωματικό βάρος και τον κίνδυνο ασθενειών. Αυτή η γνώση χρησιμοποιείται ως θεωρητικό πλαίσιο στις περισσότερες γονιδιακά εξατομικευμένες διατροφικές συστάσεις. Παρόλο που έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στον εντοπισμό νέων γονιδιακών παραλλαγών που σχετίζονται με την υγεία, οι περισσότερες PN προσεγγίσεις βασίζονται μόνο σε λίγες γενετικές παραλλαγές.
Αν και υπάρχουν μελέτες που εξετάζουν τη σχέση γενετικών παραγόντων και διατροφικών παρεμβάσεων, μεγάλες κλινικές μελέτες που να συνδέουν συγκεκριμένους γονότυπους με εξατομικευμένες διατροφικές συστάσεις δεν έχουν ακόμα πραγματοποιηθεί.
