Η επίδραση των παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με την ανάπτυξη της παχυσαρκίας και της αντίστασης στην ινσουλίνη, όπως είναι η διατροφή και η άσκηση, ξεκινά από την παιδική ηλικία. Μεταξύ των διατροφικών παραγόντων, ο βαθμός επεξεργασίας των τροφίμων φαίνεται να έχει σημαντική επίδραση στη υγεία και συγκεκριμένα έχει παρατηρηθεί θετική συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων και του κινδύνου για παχυσαρκία και ασθένειες, όπως η υπέρταση και ο καρκίνος αλλά και με τη φλεγμονή. Έτσι, την τελευταία δεκαετία, η κατανάλωση των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας.
Συγκεκριμένα φαίνεται ότι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά περιέχουν υψηλές ποσότητες ανθυγιεινών λιπαρών, ζάχαρη και νάτριο ενώ προκαλούν υψηλότερη γλυκαιμική απόκριση και προκαλούν χαμηλότερο κορεσμό σε σύγκριση με τα μη επεξεργασμένα ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα
Σε συνέχεια προηγούμενης μελέτης που κατέδειξε τη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων με τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης και LDL χοληστερόλης σε παιδιά σχολικής ηλικίας, σε πρόσφατη μελέτη διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων κατά την προσχολική ηλικία και των ανθρωπομετρικών δεικτών από την προσχολική ηλικία έως τη σχολική ηλικία καθώς και με το γλυκαιμικό προφίλ στην σχολική ηλικία.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Συγκεκριμένα, η μελέτη σχεδιάστηκε ως τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή και εφαρμόστηκε σε δείγμα 307 παιδιών με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο από τη Βραζιλία. Τόσο στην ηλικία των 4 (προσχολική ηλικία) όσο και στην ηλικία των 8 ετών (σχολική ηλικία), συλλέχθηκαν ανθρωπομετρικά στοιχεία των παιδιών και συγκεκριμένα: ο δείκτης μάζας σώματος για την ηλικία (BMI for age), η περιφέρεια της μέσης (WC), ο λόγος της περιφέρειας της μέσης προς το ύψος (WHtR), καθώς και οι δερματικές πτυχές. Στην ηλικία των 8 ετών, πραγματοποιήθηκαν επιπλέον εξετάσεις αίματος για την αξιολόγηση του γλυκαιμικού προφίλ. Τα διατροφικά δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω ανακλήσεων 24ώρου ενώ αξιολογήθηκε και η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων από τα παιδιά. H αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων και των ανθρωπομετρικών δεικτών πραγματοποιήθηκε μέσω γραμμικής παλινδρόμησης.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Το ποσοστό της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης που προέρχονταν από την κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων βρέθηκε ~42% (~754 kcal) στην προσχολική ηλικία και ~48% (~754 kcal) στο σχολείο ηλικία, κατά μέσο όρο. Από την ανάλυση προέκυψε ότι η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων στην προσχολική ηλικία ήταν προγνωστικός παράγοντας αύξησης της περιφέρειας μέσης από την προσχολική στη σχολική ηλικία, ενώ δεν παρατηρήθηκε αντίστοιχη συσχέτιση για τον μεταβολισμό της γλυκόζης.
Τα συμπεράσματα για τον επαγγελματία διαιτολόγο
Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η πρώιμη κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση κεντρικής παχυσαρκίας στα παιδιά. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι πωλήσεις των προϊόντων αυτών αυξάνονται ταχύτατα παγκοσμίως, και ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, τα αποτελέσματα αυτά ενισχύουν τη σημασία της εφαρμογής αποτελεσματικών στρατηγικών για να αποφευχθεί η υπερβολική κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της ζωής.
