Φαίνεται ερευνητικά πως η γαστρική παράκαμψη και η επιμήκης γαστρεκτομή έχουν την δυνατότητα ακόμη και να εξαλείψουν τον διαβήτη, αν και ορισμένοι επιστήμονες διαπιστώνουν ανεπαρκή βελτίωση της λειτουργίας των παγκρεατικών κυττάρων σε βάθος πενταετίας μετά την επέμβαση και υπογραμμίζουν την σημασία της εξατομικευμένης θεραπευτικής και διατροφικής αντιμετώπισης. Το ζήτημα αυτό πραγματεύτηκαν σε μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστημονική συζήτηση αντιπαράθεσης κατά την διάρκεια της Τριημερίδας της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας στο ξενοδοχείο Hilton στην Αθήνα στις 17-19 Μαρτίου, δηλαδή το αν η μεταβολική χειρουργική δύναται να θεραπεύσει τον σακχαρώδη διαβήτη, πέρα από την απώλεια βάρους την οποία επιτυγχάνει εφόσον ο παχύσαρκος ασθενής ακολουθήσει συγκεκριμένη θεραπευτική και διατροφική γραμμή προ και μετά χειρουργείου.
Τι δείχνουν τα ερευνητικά δεδομένα;
Περίπου το 85% των διαβητικών είναι τύπου 2 και συνήθως υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Οι βαριατρικές επεμβάσεις στο στομάχι και σε τμήμα του εντέρου γίνονται με στόχο την απώλεια βάρους όταν η παχυσαρκία αγγίζει ιδιαίτερα έντονα και ανησυχητικά επίπεδα, πολύ περισσότερο όταν μάλιστα συνοδεύεται από συννοσηρότητες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, εφόσον ο ασθενής πληρεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις (Δείκτης Μάζας Σώματος: ΔΜΣ > 40, ή ΔΜΣ > 35 με συννοσηρότητα) και εφόσον η διατροφή και η άσκηση δεν μπορούν να δώσουν άμεση λύση στον κίνδυνο που ελλοχεύει για την υγεία του.
Μπορεί η βαριατρική χειρουργική να συμβάλλει στην εξάλειψη του σακχαρώδη διαβήτη;
Η συγκεκριμένη συζήτηση αντιπαράθεσης στα πλαίσια της επιστημονικής τριημερίδας αφορούσε τον βαθμό στον οποίο ένα τέτοιο χειρουργείο βαριατρικής μπορεί να συμβάλλει στην εξάλειψη του σακχαρώδη διαβήτη. Επρόκειτο επί της ουσίας για επιστημονικό λόγο και αντίλογο με δύο ομιλητές, ο καθένας εκ των οποίων παρουσίασε μια διαφορετική επιστημονική πλευρά του ίδιου νομίσματος, γεγονός που πάντα προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού, φυσικά και το δικό μου. Ας δούμε όμως τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν:
Υπέρ του ΝΑΙ:
- Πληθώρα ερευνητικών μελετών έχουν διαπιστώσει πως οι βαριατρικές επεμβάσεις σε άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία συμβάλλουν στην δραματική βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
- Παράλληλα βελτιώνουν μετεγχειρητικά και την ευαισθησία του ατόμου στην ινσουλίνη (αυξημένη μεταγευματική έκκριση του GLP-1), ανατρέποντας την προεγχειρητικά υπάρχουσα ινσουλινοαντίσταση.
- Ιδίως η πολύ δημοφιλής γαστρική παράκαμψη (gastric bypass ή Roux-en-Y) που πλέον γίνεται λαπαροσκοπικά, αλλά και η επιμήκης γαστρεκτομή, φαίνεται να οδηγούν σαφέστατα πιο επιτυχώς σε εξάλειψη του διαβήτη του παχύσαρκου ασθενούς, σε αντίθεση με το γαστρικό μανίκι (gastric sleeve) που δεν έχει αντίστοιχα θεαματικά αποτελέσματα στο σάκχαρο σύμφωνα με έρευνες.
- Οι επεμβάσεις αυτές μειώνουν επίσης δραματικά την θνητότητα (>50%), επιδρούν ευεργετικά στην αρτηριακή πίεση και το λιπιδαιμικό προφίλ του ασθενούς (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια), και ανακουφίζουν από την αποφρακτική άπνοια και την γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, σύμφωνα με ποικίλες μελέτες.
Υπέρ του ΟΧΙ:
- Οι βαριατρικές επεμβάσεις δεν εξαφανίζουν έτσι απλά τον σακχαρώδη διαβήτη. Η κάθε περίπτωση ασθενούς είναι ξεχωριστή.
- Φαίνεται ερευνητικά πως δεν βελτιώνεται ικανοποιητικά η λειτουργία των β-παγκρεατικών κυττάρων σε βάθος πενταετίας μετά την επέμβαση (Buchwald and Scopinaro, 2010).
Τι να κρατήσει ο επαγγελματίας υγείας;
Το συμπέρασμα το οποίο έβγαλα ακούγοντας όλα τα επιστημονικά δεδομένα που παρουσιάστηκαν, είναι πως ο σακχαρώδης διαβήτης ανταποκρίνεται σε γενικές γραμμές πολύ καλά στην μεταβολική χειρουργική. Καλό είναι όμως να έχουμε κατά νου, τόσο οι επιστήμονες όσο και οι παχύσαρκοι διαβητικοί, ότι δεν είναι κάθε περίπτωση η ίδια: ο κάθε ασθενής είναι διαφορετικός, συνεπώς η αξιολόγηση και θεραπευτική γραμμή πρέπει να είναι οπωσδήποτε εξατομικευμένη, συμπεριλαμβανομένης και της διατροφής.
