Εισαγωγή
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (HT), μια αυτοάνοση διαταραχή του θυρεοειδούς, επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες.
Η ανάπτυξη της οφείλεται σε ποσοστό 70-80% σε γενετικούς και σε ποσοστό 20-30% σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, με την παρουσία αντισώματων κατά της υπεροξειδάσης του θυρεοειδούς (anti-TPO) και της θυρεοσφαιρίνης (anti-TG) στο θυροειδή αδένα να αποτελούν βασικούς διαγνωστικούς δείκτες. Επιπλέον χαρακτηρίζεται από διείσδυση των λεμφοκυττάρων στο θυροειδή ιστό, η οποία ανιχνεύεται σε υπέρηχο. Διαγνωστικοί δείκτες αποτελούν και οι αιματολογικές εξετάσεις της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και της θυροξίνης (T4). Η ΗΤ οδηγεί σε δυσλειτουργία του θυρεοειδούς και μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα, όπως κόπωση, εναλλαγές της διάθεσης και γαστρεντερικά ή καρδιαγγειακά προβλήματα.
Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει φαρμακοθεραπεία με χορήγηση λεβοθυροξίνης, όμως ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν μη ικανοποιητική ποιότητα ζωής παρά την αποκατάσταση των επιπέδων των ορμονών του θυροειδούς αδένα σε φυσιολογικά επίπεδα.
Οι διατροφικές παρεμβάσεις είναι μια μη επεμβατική προσέγγιση που μπορεί να προσφέρει αρκετά οφέλη.
Ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη D, τα αντιοξειδωτικά, τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, το ιώδιο, ο σίδηρος και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, είναι σημαντικά για τη μείωση της φλεγμονής του θυρεοειδούς και τη διατήρηση της θυρεοειδικών ορμονών σε φυσιολογικά επίπεδα. Ο ρόλος του αποκλεισμού της γλουτένης και της λακτόζης στη διατροφή σε περίπτωση δυσανεξίας ή κοιλιοκάκης έχει τονιστεί. Επιπλέον, μια αντιφλεγμονώδης δίαιτα, όπως η μεσογειακή διατροφή, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής του θυρεοειδούς.
Στόχος της Συστηματικής Ανασκόπησης
Καθώς προηγούμενες μελέτες επικεντρώθηκαν σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, αλλά απέδωσαν ασαφή αποτελέσματα, αυτή η συστηματική ανασκόπηση στοχεύει στην αξιολόγηση των επιπτώσεων διαφόρων διατροφικών παρεμβάσεων στην πορεία της HT, με βάση τις αλλαγές στα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών και αντισωμάτων και την ομαλοποίηση του σωματικού βάρους.
Πως σχεδιάστηκε η έρευνα
Η βιβλιογραφική αναζήτηση πραγματοποιήθηκε στις βάσεις δεδομένων PubMed και Scopus μέχρι τον Νοέμβριο του 2022. Μερικές από τις λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: χασιμότο, διατροφή, βιταμίνες, θρεπτικά συστατικά, διατροφική παρέμβαση.
Η συστηματική ανασκόπηση προετοιμάστηκε με βάση τις οδηγίες PRISMA και το μοντέλο PICO (P: population/ patient), I: Intervention/ indicator, C: comparative/ control, O: outcome).
Πιο αναλυτικά:
- Πληθυσμός: Ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με τη νόσο του Hashimoto σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής τους και ανεξάρτητα από το φύλο και την κατάσταση θεραπείας με λεβοθυροξίνη.
- Παρέμβαση: Διατροφικές/διαιτητικές παρεμβάσεις (υγιεινή διατροφή, δίαιτες αποκλεισμού) ή συνδυασμός διατροφής και συμπληρώματος.
- Σύγκριση: Η ομάδα ελέγχου με/χωρίς διατροφική/διαιτητική παρέμβαση και με/όχι συμπλήρωμα διατροφής.
- Αποτέλεσμα: Αξιολόγηση παραμέτρων που περιλαμβάνουν τουλάχιστον έναν δείκτη από τα ακόλουθα:
- ανάλυση σύστασης σώματος
- ανθρωπομετρικές μετρήσεις (σωματικό βάρος, περιφέρεια μέσης, περιφέρεια ισχίου)
- ποιότητα ζωής
- εξέταση υπέρηχου του θυρεοειδούς αδένα
- αντισώματα: αντι-TPO και αντι-TG
- θυρεοειδικές ορμόνες T3, T4, TSH;
Αποτελέσματα
Από τις 1350 προσδιορισμένες μελέτες, οι εννέα πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης. Αυτές οι μελέτες αφορούσαν κυρίως τον αποκλεισμό της γλουτένης ή λακτόζης, μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, περιορισμό συγκεκριμένων συστατικών διατροφής, περιορισμό ιωδίου ή κατανάλωση μαύρου κύμινου. Η διάρκεια της παρέμβασης κυμαινόταν από 3 εβδομάδες έως 12 μήνες. Ορισμένες μελέτες ανέφεραν θετικές επιδράσεις σε παραμέτρους που σχετίζονται με τον θυρεοειδή, ενώ άλλες δεν έδειξαν σημαντικές αλλαγές.
Συγκεκριμένα:
- Ο αποκλεισμός της λακτόζης μείωσε την TSH σε ασθενείς με δυσανεξία στη λακτόζη, αλλά δεν είχε σημαντική επίδραση σε ασθενείς χωρίς δυσανεξία.
- Η δίαιτα χωρίς γλουτένη μείωσε τα επίπεδα anti-TPO και anti-TG.
- Η κατανάλωση μαύρου κύμινου (Nigella sativa) βελτίωσε τα προφίλ TSH, βάρους και χοληστερόλης.
- Ωστόσο, μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες δεν έδειξε σημαντική επίδραση στις ορμόνες του θυρεοειδούς αλλά μείωσε το σωματικό βάρος και τα αντισώματα.
- Μια δίαιτα με περιορισμένη πρόσληψη ιωδίου δεν οδήγησε σε βελτιώσεις στις αξιολογούμενες παραμέτρους.
Συμπεράσματα
Συνοπτικά, αυτή η συστηματική ανασκόπηση προτείνει ότι ορισμένες διατροφικές παρεμβάσεις, όπως η εξάλειψη συγκεκριμένων συστατικών και η επίτευξη ενεργειακού ελλείμματος, μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο σε άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto βελτιώνοντας τις βιοχημικές παραμέτρους και τα χαρακτηριστικά συμπτώματα. Όμως, λόγω της ποικιλίας των παρεμβάσεων, της ετερογενής φύσης της νόσου, της μεταβλητότητας των πληθυσμών ασθενών και τις διαφορές στη συνήθη πρόσληψη κρίσιμων συστατικών όπως το ιώδιο, το σελήνιο και ο σίδηρος, περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για τη δημιουργία αποτελεσματικών διατροφικών στρατηγικών για τη διαχείριση αυτής της νόσου.
