Οι ψυχικές διαταραχές, και συγκεκριμένα το άγχος και η κατάθλιψη, αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των νοσημάτων που πλήττουν τον πληθυσμό. Η απόκλιση από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και η αυξημένη εμφάνιση ψυχικών διαταραχών δημιουργούν προβληματισμούς για την παγκόσμια υγεία.
Οι αλλαγές στη διατροφή σε όλο τον κόσμο σημαίνουν ότι οι πληθυσμοί εξαρτώνται όλο και περισσότερο από επεξεργασμένα τρόφιμα χαμηλής ποιότητας, τα οποία έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για ψυχικές διαταραχές.
Αντίθετα, μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά θεωρείται προστατευτική για την ψυχική υγεία και οι ερευνητές στοχεύουν τώρα στο να κατανοήσουν τις βιολογικές βάσεις αυτής της σχέσης
Διαιτητικά πρότυπα του σήμερα
Τα διαιτητικά πρότυπα τόσο στις εύπορες, όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελούνται σήμερα κυρίως από υψηλής ενεργειακής πυκνότητας, φτωχά σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα και έχουν απομακρυνθεί από τις πιο παραδοσιακές δίαιτες του παρελθόντος, που προέβλεπαν την κατανάλωση φυτικών τροφών και πρωτεϊνών υψηλής ποιότητας. Κατά την τελευταία δεκαετία, αυτή η σχέση μεταξύ της ποιότητας της διατροφής και της ψυχικής υγείας έχει παρατηρηθεί με συνέπεια σε ενήλικες, εφήβους και παιδιά σε μια πολλές διαφορετικές χώρες και κουλτούρες.
Γιατί μας απασχολεί η υγεία της εντερικής μικροχλωρίδας;
Η εντερική μικροχλωρίδα έχει προταθεί ως ο βασικός μεσολαβητής της βιολογικής βάσης της σχέσης της διατροφή με την ψυχική υγεία. Στρατηγικές που προάγουν τη συνολική ποιότητα διατροφής, με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά, έχουν συνδεθεί με αυξημένη μικροβιακή ποικιλομορφία και την καλύτερη υγεία του εντέρου. Η βελτίωση της ποιότητας της διατροφής και κατ’ επέκταση την υγεία του εντέρου μπορεί να έχει οφέλη για την ψυχική υγεία των ατόμων, καθώς και για την ψυχική υγεία των μελλοντικών γενεών.
Παιδιά, έφηβοι, ενήλικες
Επιπρόσθετα, πολλά κρίσιμα «παράθυρα ευκαιρίας» έχουν εντοπιστεί τόσο για την πρόληψη όσο και για παρέμβαση, ιδιαίτερα κατά την πρώιμη ζωή και την εφηβεία, τις περιόδους ταχείας ανάπτυξης που αποτελούν τη βάση για τη μελλοντική υγεία.
Μια δίαιτα υψηλή σε ζάχαρη και κακής ποιότητας λιπαρά έχει συνδεθεί με συμπεριφορικά και συναισθηματικά προβλήματα στα παιδιά, ενώ οι ανασκοπήσεις επιβεβαιώνουν τη σχέση μεταξύ της ποιότητας της διατροφής και της ψυχικής υγείας στα παιδιά και τους εφήβους
Επιπλέον, οι διατροφικές συνήθειες κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία συνεχίζονται και διατηρούνται συχνά και στην ενήλικη ζωή. Αυτά τα στοιχεία υποδεικνύουν τη σημασία της καθιέρωσης υγιεινών συνηθειών στην πρώιμη ζωή και την ενθάρρυνση αντικατάστασης των θρεπτικά φτωχών σνακ με μια πλούσια σε θρεπτικά συστατικά διατροφή που υποστηρίζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και θέτει τα θεμέλια για μια υγιή ενηλικίωση.
Μεμονωμένα θρεπτικά συστατικά, όπως τα ωμέγα-3 και το φυλλικό οξύ, έχουν μελετηθεί ως προς τη σχέση τους με την ψυχική υγεία. Ωστόσο, δεδομένης της συνεργιστικής φύσης των θρεπτικών ουσιών στην τροφή, οι μελέτες έχουν στραφεί σε μια προσέγγιση "ολιστικής διατροφής" που είναι πιο ουσιαστική από τη μελέτη μεμονωμένων θρεπτικών συστατικών.
Ηλικιωμένοι
Αντίστοιχα και για τους ηλικιωμένους, μια καλής ποιότητας διατροφή μπορεί να υποστηρίξει υγιείς αλλαγές στη μικροχλωρίδα του εντέρου και κατ’ επέκταση τη γνωστική λειτουργία ενώ η υψηλότερη πρόσληψη ανθυγιεινών τροφών και η χαμηλότερη πρόσληψη υγιεινών τροφών συνδέονται με μειωμένο όγκο του ιππόκαμπου - μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι σημαντική για τη διανοητική υγεία και τη γνωστική λειτουργία.
Τα συμπεράσματα για τους επαγγελματίες υγείας
Συμπερασματικά, οι προσεγγίσεις και τα μηνύματα δημόσιας υγείας πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στη σημασία της διατροφής για ψυχική και σωματική υγεία, ενώ οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να προωθήσουν τα οφέλη που προκύπτουν από τη βελτίωση της διατροφής των ασθενών τους. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τον πιθανό αιτιώδη ρόλο της διατροφής στις ψυχικές ασθένειες, οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικών πρέπει να προβούν άμεσα σε αλλαγές για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ποιοτικά τρόφιμα και στη μείωση της πρόσβασης στα ανθυγιεινά και επεξεργασμένα τρόφιμα.
