Οι ψυχιατρικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη, το άγχος και η αϋπνία, ταλαιπωρούν μεγάλη μερίδα του παγκόσμιο πληθυσμού και ο ρυθμός εμφάνισης τους αυξάνεται πολύ έντονα. Οι διαταραχές αυτές επηρεάζουν την ποιότητα ζωής και σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας. Οι παρενέργειες από την κλασσική φαρμακευτική αντιμετώπιση έχουν στρέψει το ενδιαφέρον στη βοτανοθεραπεία, που αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή συμπληρωματικής και εναλλακτικής θεραπείας.
Παρόλα αυτά μια συστηματική ανασκόπηση που να διερευνά στη φαρμακολογία των βοτάνων στις ψυχιατρικές διαταραχές απουσιάζει. Η ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε από την Lei Liu και τους συνεργάτες της στοχεύει στο να αναδείξει μηχανισμούς δράσης των βοτάνων ώστε να δώσει πληροφορίες για τη μελλοντική εφαρμογή τους στην ιατρική.
Ποια ήταν τα αποτελέσματα της ανασκόπησης;
Η παθογένεση της κατάθλιψης, του άγχους και της αϋπνίας δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρες. Ποικίλοι μηχανισμοί έχουν εντοπιστεί για την εκδήλωση των διαταραχών, οι οποίοι σε μεγάλο ποσοστό μάλιστα είναι κοινοί. Για παράδειγμα τα χαμηλά επίπεδα σερετονίνης στην κατάθλιψη και το άγχος, η υπερδιέγερση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων που οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή GABA, η απορρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού κτλ.
Πολλά βότανα φαίνεται να επηρεάζουν τους μηχανισμούς εκδήλωσης των ψυχολογικών διαταραχών.
Για παράδειγμα, το ginseg βελτιώνει τη διάθεση αυξάνοντας τα επίπεδα της σερετονίνης και της νορεπινεφρίνης στον εγκέφαλο σύμφωνα με μελέτες σε πειραματόζωα. Το βότανο Perilla frutescens επιδρά στα επίπεδα BDNF (brain-derived neurotrophic factor- νευροτροφικός παράγοντας), τα οποία μειώνονται ως απάντηση στο άγχος και μάλιστα είναι μειωμένα σε ασθενείς με κατάθλιψη. Διάφορα βότανα λειτουργούν μέσω αύξησης των επιπέδων του GABA, όπως το υδατικό εκχύλισμα του Melissa officinalis, η βαλεριάνα, το sanjoinine A. Εκχυλίσματα από το Centalla asiatica (totukola), το Valeriana officinalis, το Matricaria recutita (German chamomile) και το Humulus lupulus (λυκίσκος) βοηθούν στη μείωση του άγχους πιθανώς μέσω ρύθμισης της γλουταμινεργικής διαβίβασης.
Τέλος, στο άρθρο γίνεται αναφορά στους μηχανισμούς δράσης τριών βασικών βότανων που χρησιμοποιούνται στην κινέζικη ιατρική και συγκεκριμένα το chai hu ως αντικαταθληπτικό, το Gingo biloba ως αγχολυτικό και το suan zao ren κατά της αϋπνίας.
Τι πρέπει να κρατήσει ο επαγγελματίας υγείας;
Η συγκεκριμένη ανασκόπηση εστιάζει σε βότανα της Κινέζικης ιατρικής και αναδεικνύει πιθανούς μηχανισμούς δράσης, οι οποίοι προκύπτουν από μελέτες σε πειραματόζωα.
Aπαιτείται συνεπώς ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας και της χρήσης τους, μέσα από σωστά σχεδιασμένες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, ώστε να διεξαχθούν πιο ασφαλή συμπεράσματα για την αντιμετώπιση ψυχιατρικών διαταραχών στους ανθρώπους.
