Στα πλαίσια της ετήσιας συνάντησης της ΕΜΠαΚΑΝ (Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα), 6ο ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, που πραγματοποιήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου είχα την τιμή να παρευρεθώ ως εισηγήτρια και να παρουσιάσω ένα πολύ ενδιαφέρον διατροφικό θέμα που απασχολεί χρόνια τώρα την επιστημονική κοινότητα. Μιλήσαμε λοιπόν για το ελαιόλαδο και για το ποια είναι η πραγματική του θέση στη Μεσογειακή διατροφή. Ένα τρόφιμο το οποίο στη χώρα μας φαίνεται να κατείχε εξέχουσα θέση ήδη από την αρχαιότητα όντας σύμβολο γνώσης, σοφίας, αφθονίας, ειρήνης και ομορφιάς!
Σήμερα στην Ελλάδα παράγονται περίπου 300.000 τόνοι ελαιόλαδο ετησίως κατατάσσοντας τη χώρα μας στην 3η μεγαλύτερη παραγωγό ελαιόλαδου παγκοσμίως. Το 70% αυτού δε είναι έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και έτσι η Ελλάδα αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα έξτρα παρθένου ελαιόλαδου παγκοσμίως.
Δεν είναι βέβαια όλα τα ελαιόλαδα ίδια και σίγουρα θα έχετε ακούσει για το παρθένο, έξτρα παρθένο ή για το ραφιναρισμένο ελαιόλαδο. Πράγματι λοιπόν με βάση την οξύτητά τους αλλά και κάποια άλλα βασικά χαρακτηριστικά τα λάδια κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες.
Μιλώντας για οξύτητα εννοούμε την περιεκτικότητα του λαδιού σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφραζόμενη σε γραμμάρια ελαϊκού οξέος ανά 100γρ ελαιόλαδου
Ήδη από το 1947 και τη μελέτη των 7 χωρών του Ancel Keys, αναδείχτηκε η προστατευτική δράση της Μεσογειακής διατροφής, βασικό συστατικό της οποίας ήταν το ελαιόλαδο. Από τότε και μέχρι σήμερα πολυάριθμες έρευνες διερεύνησαν την επίδραση της μεσογειακής διατροφής και του ελαιόλαδου στην υγεία μας. Το ελαιόλαδο φάνηκε λοιπόν να έχει πολυάριθμες ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας και αυτό το οφείλει στην μοναδική του σύσταση. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (73γρ MUFAανά 100γρ ελαιόλαδου) αλλά και το πλούσιο αντιοξειδωτικό του περιεχόμενο (βιταμίνη Ε, καροτενοειδή, και φαινόλες) φαίνεται να αποτελούν τα συστατικά-κλειδί για τις θετικές του δράσεις στην υγεία.
Ελαιόλαδο και Καρδιαγγειακά
Το ελαιόλαδο φαίνεται να έχει ευεργετική επίδραση στην λειτουργία του ενδοθηλίου, ενώ η καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου, μέσω των φαινολικών ενώσεων που περιέχει, φαίνεται να ρυθμίζει την παραγωγή κυτοκινών και άλλων δεικτών φλεγμονής που σχετίζονται με την καρδιαγγειακή νόσο.
Από πολυάριθμες έρευνες έχει φανεί ότι ένα μεσογειακό πρότυπο διατροφής, πλούσιο σε ελαιόλαδο:
- Μειώνει την LDL χοληστερόλη όταν αντικαθιστά μία δίαιτα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά
- Μειώνει τα τριγλυκερίδια του πλάσματος και αυξάνει την HDL χοληστερόλη σε σύγκριση με μία δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά και πλούσια σε υδατάνθρακες
Ελαιόλαδο και Καρκίνος
Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθούμε έρευνες που φαίνεται να αναδεικνύουν μία ευεργετική επίδραση του ελαιόλαδου στην καρκινογένεση. Φαίνεται ότι το συνολικό λίπος δεν αποτελεί τον παράγοντα-κλειδί στην καρκινογένεση, δεδομένου ότι υπάρχει ενεργειακό ισοζύγιο, ενώ αντίθετα η πηγή και το είδος των λιπαρών φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο.
Πολυάριθμες ερευνητικές μελέτες έδειξαν ότι μία δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο:
- Μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.
- Μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του εντέρου, ανεξάρτητα από την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.
Η προστατευτική δράση του ελαιόλαδου θα μπορούσε να οφείλεται στο ελαϊκό οξύ. Έχει παρατηρηθεί ότι αυτό το λιπαρό οξύ μειώνει την παραγωγή προσταγλανδινών που παράγονται κατά τον μεταβολισμό του αραχιδονικού οξέος, το οποίο με τη σειρά του παίζει σημαντικό ρόλο στην δημιουργία και ανάπτυξη όγκων. Άλλα συστατικά του ελαιόλαδου που ενδεχομένως επιδρούν στην καρκινογένεση είναι τα αντιοξειδωτικά, τα φλαβονοειδή, οι πολυφαινόλες και το σκουαλένιο. Πολλές μελέτες αναμένεται να γίνουν προκειμένου να κατανοήσουμε τους ακριβείς μηχανισμούς με τις οποίους το ελαιόλαδο εμπλέκεται σε αυτές τις διεργασίες.
Ελαιόλαδο και Νευρολογικές Ασθένειες
Η Μεσογειακή διατροφή, στην οποία η βασική πηγή λίπους είναι το ελαιόλαδο έχει συσχετιστεί με μειωμένη εμφάνιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών και καλύτερη γνωσιακή λειτουργία. Το παρθένο ελαιόλαδοφαίνεται να προλαμβάνει την άνοια και την γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με το γήρας, ενώ ησυστηματική κατανάλωση ελαιόλαδου φάνηκε να έχει θετική επίδραση στη λεκτική ευχέρεια και στην οπτική μνήμη των ηλικιωμένων.
Ελαιόλαδο και Διαβήτης
Έρευνες έδειξαν ότι οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και άρα σχετίζονται με την εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μέσω διαφόρων μηχανισμών.Φαίνεται ότι αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη, ενισχύοντας έτσι την πρόσληψη γλυκόζης από τους ιστούς και τη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Δείτε ολόκληρη την παρουσίαση εδώ
