Έχει φανεί ότι τα φλαβονοειδή ασκούν αντι-νευροφλεγμονώδεις ιδιότητες, καταστέλλοντας τη νευρωνική απόπτωση και διεγείροντας σηματοδοτικούς καταρράκτες, διαδραματίζοντας πιθανώς σημαντικό ρόλο σε μηχανισμούς που εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της κατάθλιψης.
Επιπλέον, ορισμένα φλαβονοειδή φαίνεται ότι βελτιώνουν την υγεία των αγγείων, κυρίως μέσω ενισχυμένης ροής του αίματος, κάτι που ενδέχεται να σχετίζεται με την κατάθλιψη στη τρίτη ηλικία, στην οποία η αγγειακή νόσος έχει ενοχοποιηθεί ως σημαντικός παράγοντας. Η συστηματική υψηλή πρόσληψη τροφίμων πλούσιων σε φλαβονοειδή έχει συσχετιστεί ισχυρά με χαμηλότερο κίνδυνο πολλών εκβάσεων για την υγεία του ατόμου. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο εάν η παρουσία φλαβονοειδών στη συνήθη διατροφή συνδέεται με την κατάθλιψη.
Ποιός είναι ο σκοπός αυτής της έρευνας;
Ερευνητές του Harvard Medical School της Βοστόνης και επιστήμονες του University of East Anglia του Ηνωμένου Βασίλειου, εξέτασαν τη σχέση της πρόσληψης φλαβονοειδών και συγκεκριμένων τροφίμων πλούσιων σε αυτά, με την εμφάνιση κατάθλιψης μέσα από 2 προοπτικές μελέτες κοορτής σε γυναικείο πληθυσμό, την Nurses’ Health Study (NHS) και την Nurses’ Health Study II (NHSII). Παράλληλα, ερεύνησαν την παρουσία και το βαθμό συσχέτισης των φλαβονοειδών με την κατάθλιψη της 3ης ηλικίας (άτομα >65ετών). Η συχνότητα εμφάνισης κατάθλιψης διαπιστώθηκε από την κλινική της διάγνωση ή τη χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.
Η αξιολόγηση της πρόσληψης φλαβονοειδών έγινε μέσω ημιποσοτικοποιημένων ερωτηματολογίων συχνότητας κατανάλωσης 130 τροφίμων, τα οποία συμπλήρωναν οι συμμετέχοντας ανά 4 έτη. Καθώς οι υποκατηγορίες των φλαβονοειδών παρουσιάζουν δομικές διαφοροποιήσεις και διαφορετική βιοδιαθεσιμότητα και βιοδραστικότητα, οι ερευνητές εστίασαν στα είδη που ανευρίσκονται συχνότερα στη συνηθισμένη διατροφή, και συγκεκριμένα στις φλαβονόλες, φλαβόνες, φλαβανόνες, μονομερείς φλαβαν-3-όλες, ανθοκυανίνες και πολυμερή. Στην ανάλυση συμπεριλήφθησαν 45.985 γυναίκες της NHS και 36.658 γυναίκες της NHSII, και κατά τη διάρκεια των 10 ετών παρακολούθησης σημειώθηκαν 10.752 περιπτώσεις κατάθλιψης.
Τα αποτελέσματα είχαν ως εξής
- Παρατηρήθηκε αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στην πρόσληψη φλαβονολών, φλαβονών, φλαβανονών και τον κίνδυνο εκδήλωσης κατάθλιψης, με ενδείξεις αρνητικής γραμμικής συσχέτισης. Η πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε ότι οι γυναίκες με πρόσληψη των παραπάνω φλαβονοειδών στο ανώτερο πεμπτημόριο είχαν 7-10% χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, συγκριτικά με εκείνες του χαμηλότερου πεμπτημορίου.
- Οι κύριες πηγές φλαβονών και φλαβανονών (εσπεριδοειδή και οι χυμοί τους) συσχετίστηκαν σημαντικά και αρνητικά με τον κίνδυνο κατάθλιψης, με δοσο-εξαρτώμενο τρόπο. Πρόσληψη ≥2 μερίδων/ημέρα συσχετίστηκε με 18% μείωση του κινδύνου κατάθλιψης, συγκριτικά με πρόσληψη <1 μερίδας/ημέρα.
- Μόνο στις συμμετέχοντες της NHS, η υψηλότερη πρόσληψη συνολικών φλαβονοειδών, πολυμερών και προανθοκυανιδινών συσχετίστηκε σημαντικά με 9-12% χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης.
- Η ανάλυση των φλαβονοειδών στην 3η ηλικία, έδειξε ότι σχεδόν όλες οι υποκατηγορίες φλαβονοειδών σχετίζονται με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι μονομερείς φλαβαν-3-όλες, υποδεικνύοντας ότι οι πολυμερείς φλαβαν-3-όλες σχετίζονται περισσότερο με την κατάθλιψη της 3ης ηλικίας, συγκριτικά με τις μονομερείς.
- Οι ισχυρότερες συσχετίσεις εντοπίστηκαν για τις φλαβόνες και τις προανθοκυανιδίνες, και η συμπληρωματική ανάλυση βάση τροφίμων έδειξε ότι η υψηλότερη πρόσληψη μήλων, αχλαδιών και εσπεριδοειδών συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης.
Η παραπάνω μελέτη εξέτασε για πρώτη φορά, με προοπτικό σχεδιασμό και σε μεγάλη κλίμακα, τη σχέση ανάμεσα στην πρόσληψη φλαβονοειδών και τον κίνδυνο κατάθλιψης. Τα συνδυασμένα αποτελέσματα της NHS και NHSII, στις οποίες συμμετείχαν γυναίκες μέσης και τρίτης ηλικίας, έδειξαν ότι οι υψηλότερες προσλήψεις φλαβονολών, φλαβονών και φλαβανονών σχετίζονται σημαντικά με 7-10% χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης.
Επίσης, τα συνολικά φλαβονοειδή, πολυμερή φλαβονοειδή και οι προανθοκυανιδίνες συσχετίστηκαν με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο κατάθλιψης στις ηλικιωμένες γυναίκες. Απαιτούνται επιπρόσθετες προοπτικές έρευνες και παρεμβατικές δοκιμές για την επιβεβαίωση των συσχετίσεων, καθώς και μελέτες που θα διευκρινίσουν τους βιολογικούς μηχανισμούς, μέσω των οποίων οι διάφορες υποκατηγορίες φλαβονοειδών συμβάλουν στην πρόληψη της κατάθλιψης.
