Τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται στο επίκεντρο αυξανόμενου ενδιαφέροντος της διατροφικής και ιατρικής έρευνας, λόγω των ευεργετικών επιδράσεων που προκύπτουν από τα βιολογικώς ενεργά συστατικά του. Το διατροφικό προφίλ του λιναρόσπορου έχει αναδείξει νέες προοπτικές του ως λειτουργικό τρόφιμο και τον έχει καταστήσει ελκυστικό συστατικό σε δίαιτες που στοχεύουν σε συγκεκριμένα οφέλη για την υγεία. Τα προϊόντα του -ολόκληρος σπόρος, αλεσμένος, το έλαιο και η «κόλλα»- έχουν προταθεί ως θρεπτικά πρόσθετα στην παρασκευή μιας πληθώρας διατροφικών προϊόντων.
Επιστήμονες από το University of Science & Technology της Ινδίας, ανασκόπησαν τα υπάρχοντα δεδομένα σχετικά με τα διατροφικά και θεραπευτικά οφέλη του λιναρόσπορου, παραθέτοντας στοιχεία για τις λειτουργικές ιδιότητες και τα οφέλη των συστατικών του.
Διαβάστε επίσης:Είμαι διαιτολόγος, πώς θα αξιολογήσω μια επιστημονική έρευνα; [Δωρεάν EBOOK]
Ως λειτουργικό τρόφιμο
Έχει αναδειχθεί ως νέο λειτουργικό τρόφιμο, κυρίως λόγω της παρουσίας τριών βιοενεργών συστατικών: α-λινολενικό οξύ, λιγνάνες και διαιτητικές ίνες.
1. α-λινολενικό οξύ
Το λινέλαιο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (73% των ολικών λιπαρών οξέων). Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε λινελαϊκό οξύ και α-λινολενικό οξύ, το οποίο θεωρείται ως το κύριο λειτουργικό συστατικό του και αποτελεί την αποκλειστική πηγή ω-3 λιπαρών οξέων στη χορτοφαγική διατροφή.
- Κλινικές δοκιμές έχουν αναγνωρίσει την δυναμική των ω-3 λιπαρών στην πρόληψη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και άσθματος.
- Έχει δειχθεί ότι ο λιναρόσπορος και το έλαιό του μειώνουν την αύξηση όγκων, μέσω υψηλότερης ενσωμάτωσης του α-λινολενικού οξέος στη σύσταση των όγκων, που οδηγεί σε καταστολή της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων.
- Έρευνες έχουν καταδείξει υποχοληστεριναιμική δράση, με σημαντική μείωση της LDL και συνολικής χοληστερόλης, χωρίς αλλαγές της HDL-χοληστερόλης.
- Έχει υποστηριχθεί ότι κατέχει αντιοξειδωτικές και ηπατοπροστατευτικές ιδιότητες, οι οποίες οφείλονται, τουλάχιστον εν μέρει, στη υψηλή συγκέντρωση α-λινολενικού οξέος.
- Η χορήγηση λινελαίου για 4 εβδομάδες έχει φανεί ότι προστατεύει ενάντια στην λοιμώδη πνευμονία από Στρεπτόκοκκο.
2. Λιγνάνες
Είναι φυτοοιστρογόνα που ανευρίσκονται σε αφθονία σε φυτικές τροφές. Ο λιναρόσπορος περιέχει 75-800 φορές μεγαλύτερη ποσότητα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες πηγές. Η κυριότερη λιγνάνη του είναι ο διγλυκοζίτης σεκοϊσολαρικιρεσινόλης (SDG).
- Πολυάριθμες έρευνες έχουν επιδείξει την ικανότητα του SDG στη σάρωση ελευθέρων ριζών υδροξυλίου, και αποδίδουν σε αυτόν τις αντικαρκινικές ιδιότητες των λιγνανών. Οι διαθέσιμες έρευνες υποστηρίζουν ότι οι λιγνάνες του λιναρόσπορου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε πολλούς τύπους καρκίνου, και ιδιαίτερα στους ορμονο-ευαίσθητους.
- Έχει δειχθεί ότι ο SDG κατέχει σημαντικό ρόλο στη μείωση της υπερχοληστερολαιμίας, αθηροσκλήρωσης, υπέρτασης, διαβήτη και του κινδύνου ηπατικής νόσου.
3. Διαιτητικές ίνες
Ο λιναρόσπορος είναι εξαιρετική πηγή διαλυτών και αδιάλυτων διαιτητικών ινών. Κατέχει μοναδική θέση μεταξύ των ελαιούχων σπόρων, λόγω της «κόλλας» που βρίσκεται στο εξωτερικό του, στην οποία αποδίδονται αξιοσημείωτα οφέλη και λειτουργικές ιδιότητες.
- Η ικανότητα δέσμευσης νερού των αδιάλυτων ινών του λιναρόσπορου αυξάνει τον όγκο του εντερικού περιεχομένου, βοηθώντας στην θεραπεία της δυσκοιλιότητας, στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και την εκκολπωματική νόσο.
- Οι διαλυτές ίνες της «κόλλας» αυξάνουν το ιξώδες του εντερικού περιεχομένου, καθυστερούν την γαστρική κένωση και την απορρόφηση συστατικών.
- Οι ίνες του λιναρόσπορου βοηθούν στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
- Το διαλυτό κόμμι του λιναρόσπορου παρουσιάζει σημαντική υποχοληστερολαιμική επίδραση, π.χ. ρόφημα εμπλουτισμένο με ίνες λιναρόσπορου μειώνει την χοληστερόλη σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με ψωμί εμπλουτισμένο με ίνες.
Ως λειτουργικό συστατικό
Τα προϊόντα διατροφής εμπλουτισμένα με λιναρόσπορο έχουν αρχίσει να γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλή. Παράλληλα, οι ιδιότητές του τον έχουν καταστήσει ιδανικό συστατικό για την παρασκευή μεγάλης ποικιλίας τροφίμων.
Λειτουργικές ιδιότητες των συστατικών του λιναρόσπορου
| Λειτουργικό συστατικό | Εφαρμογές |
| Κολλώδεις ιδιότητες φυτικών ινών | Γαλακτωματοποιητής και σταθεροποιητής σε σάλτσες, λουκάνικα, γαλακτώματα κρέατος. |
| Παράγοντας εμπόδισης μπαγιατέματος σε ψημένα προϊόντα | |
| Βελτίωση της ποιότητας μαγειρέματος των noodles | |
| Λειτουργικό συστατικό τροφίμων (η αλληλεπίδραση κόλλας και πρωτεϊνών ρυθμίζει το επίπεδο της γλυκόζης) | |
| Πρωτεΐνη | Σταθεροποιητής & γαλακτωματοποιητής σε παγωτά, σάλτσες και γαλακτώματα με βάση το κρέας |
| Αντιμυκητιασική ιδιότητα | |
| Ιξωδοελαστική υφή σε δημητριακά πρωινού και σνακ | |
| Ενίσχυση διατροφικής αξίας τροφίμων ελεύθερων γλουτένης | |
| Υποκατάστατο αυγού και ζελατίνης σε ψημένα τρόφιμα και παγωτά |
Συμπερασματικά...
Πολλαπλές κλινικές δοκιμές υποστηρίζουν ότι τα συστατικά του λιναρόσπορου βοηθούν στην πρόληψη νόσων και προσφέρουν θεραπευτικά οφέλη, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία νέων λειτουργικών τροφίμων. Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για την ανάλυση των διατροφο-φαρμακευτικών συστατικών του λιναρόσπορου, καθώς και για την εξακρίβωση της ελάχιστης ποσότητας που χρειάζεται να λαμβάνεται για την εκδήλωση θεραπευτικής δράσης σε όλες τις υπο-ομάδες του πληθυσμού, και την διερεύνηση πιθανών προβλημάτων από την υπερβολική πρόσληψή του.
