Η πρώτη επίσκεψη στο διαιτολογικό γραφείο είναι μια ευκαιρία συλλογής όσο το δυνατόν περισσότερων στοιχείων για την καλύτερη αξιολόγηση και παρακολούθηση του διαιτώμενου. Κάθε επαγγελματίας υγείας επιλέγει διάφορα μέσα για τη συλλογή ανθρωπομετρικών δεδομένων όπως τον ζυγό, το αναστημόμετρο, το δερματοπτυχόμετρο καθώς και μια μεγάλη ποικιλία εξελιγμένων αναλυτών σύστασης σώματος (ΒΙΑ). Πόσο συχνά όμως, η αξιολόγηση περιλαμβάνει μετρήσεις με την απλή και εύχρηστή μας μεζούρα;
Μέτρηση περιφέρειας μέσης
Η μεζούρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την μέτρηση πολλών σημείων του σώματος ανάλογα με τις απαιτήσεις-ανάγκες του ασθενή. Μια πολύ χρήσιμη μέτρηση είναι αυτή της περιφέρειας μέσης. Το μέγεθος της περιφέρειας χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της κεντρικής παχυσαρκίας και κατ’επέκταση για την εκτίμηση της πιθανότητας εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και διαβήτη τύπου ΙΙ. Ο εξεταζόμενος τοποθετείται σε όρθια στάση, με τον κορμό του να είναι όρθιος και το βάρος να είναι ισοκατανεμημένο στα πόδια του. Τα χέρια του θα πρέπει να βρίσκονται χαλαρά δίπλα στο σώμα. Το σημείο μέτρησης βρίσκεται στο μέσο της απόστασης μεταξύ της τελευταίας πλευράς και του γοφού. Για την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων, τα ρούχα θα πρέπει να αφαιρούνται από αυτό το σημείο ενώ απαιτείται προσοχή στις ζώνες και τα στενά ρούχα. Η μέτρηση πραγματοποιείται στο τέλος βαθιάς εισπνοής. Αναφορικά με τον εξεταστή, προτιμάται να βρίσκεται στο πλάι του εξεταζόμενου κατά τη μέτρηση.
Αξιολόγηση Περιφέρειας Μέσης
| Άνδρες | |
| > 94 cm | Αυξημένος κίνδυνος |
| > 102 cm |
Σημαντικά αυξημένος κίνδυνος |
| Γυναίκες | |
| > 80 cm | Αυξημένος κίνδυνος |
| > 88 cm | Σημαντικά αυξημένος κίνδυνος |
Αναλογία περιφέρειας μέσης/ισχίων
Η αναλογία περιφέρειας μέσης προς περιφέρειας ισχίων μπορεί να προσδιορίσει το σχήμα του σώματος και να αποτελέσει έναν ισχυρό δείκτη υγείας για τον ασθενή. Το σημείο μέτρησης της περιφέρειας των ισχίων βρίσκεται στην περιοχή των γλουτών, στο μέγιστο της περιφέρειας.
Αξιολόγηση λόγου περιφέρειας μέσης/ισχίων
| Γυναίκα | Κίνδυνος υγείας | Σχήμα σώματος |
| =< 0.8 | Χαμηλός | Αχλάδι |
| 0.81-0.85 | Μέτριος | Αβοκάντο |
| >0.85 | Υψηλός | Μήλο |
| Άντρας | Κίνδυνος υγείας | Σχήμα Σώματος |
| =< 0.95 | Χαμηλός | Αχλάδι |
| 0.96-1.0 | Μέτριος | Αβοκάντο |
| >1.0 | Υψηλός | Μήλο |
Αναλογία περιφέρειας μέσης/ύψους (WHtR)
Ο λόγος της περιφέρειας μέσης προς το ύψος είναι ένας δείκτης αξιολόγησης της περιφέρειας μέσης συγκριτικά με το ύψος. Σε πρόσφατη έρευνα, ο WHtR αποτέλεσε σημαντικό εργαλείο αναφορικά με την εκτίμηση της παχυσαρκίας και του σωματικού λίπους. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια διατροφικής παρέμβασης για απώλεια βάρους σε διαφορετικούς ρυθμούς, χαρακτηρίστηκε ως ο ισχυρότερος δείκτης παχυσαρκίας και αξιολόγησης των αλλαγών του σωματικού λίπους. Στην κλινική πράξη, φάνηκε ότι ο WHtR θα μπορούσε να αντικαταστήσει ακόμα και δείκτες όπως το ΒΜΙ.
Πίνακας Αξιολόγησης WHtR (γυναίκες-άντρες-παιδιά >5 ετών)
Κόκκινο: αυξημένος κίνδυνος υγείας
Πράσινο: φυσιολογικό εύρος τιμών
Καφέ, Κίτρινο: συστάσεις για λήψη μέτρων πρόληψης
Μέτρηση περιφέρειας λαιμού
Η μέτρηση της περιφέρειας λαιμού αποτελεί ένα σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο για την εκτίμηση της εμφάνισης καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Βάση έρευνας, φάνηκε ότι η περιφέρεια λαιμού στα παιδιά συσχετίζεται με κλινικούς-βιοχημικούς δείκτες όπως η ινσουλίνη ορού, οι δείκτες HOMA-IR, QUICKI, FGIR, η HDL και η συστολική αρτηριακή πίεση. Αναφορικά, η μέτρηση γίνεται κάθετα στο λαιμό, σε οριζόντιο-παράλληλο επίπεδο ως προς το έδαφος. Η ανώτερη πλευρά της ταινίας τοποθετείται ακριβώς κάτω από το θυρεοειδή χόνδρο του λάρυγγα. Επομένως, η μέτρηση της περιφέρειας λαιμού μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα εργαλείο αξιολόγησης της αντίστασης στην ινσουλίνη και της πιθανής εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Μέτρηση περιφέρειας μέσου βραχίονα
Η μέτρηση της περιφέρειας βραχίονα αποτελεί έγκυρο δείκτη για την αξιολόγηση της μυϊκής μάζας. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό αλλαγών της μυϊκής μάζας που μπορεί να οφείλονται σε παθολογικούς ή περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επίσης, μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία για το μέγεθος του οστού καθώς και του υποδόριου λίπους του σημείου. Ο εξεταζόμενος στέκεται όρθιος με τα χέρια του χαλαρά, κοντά στο σώμα και τις παλάμες του στραμμένες προς το μηρό. Η μέτρηση πραγματοποιείται στο μέσο της απόστασης από το ακρώμιο ως το ωλέκρανο.
Συμπερασματικά
Οι μετρήσεις περιφερειών του σώματος αποτελούν αξιόπιστο μέσο αξιολόγησης του σωματικού λίπους και ισχυρό διαγνωστικό δείκτη υγείας-παχυσαρκίας. Η σωστή χρήση της μεζούρας είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην παρακολούθηση των αποτελεσμάτων μιας διατροφικής παρέμβασης τόσο από το διαιτολόγο-διατροφολόγο όσο και από τον ίδιο το διαιτώμενο. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή καθώς η εμφάνιση εμμονής με τις μετρήσεις μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά στην ψυχολογία και την πρόοδο του εξεταζόμενου.
