Είσαι επαγγελματίας διαιτολόγος ή φοιτητής διαιτολογίας; Το παρόν εργαλείο σχεδιάστηκε με σκοπό να σου «λύσει τα χέρια» κατά τη διαδικασία σύνταξης ενός διαιτολογίου!
Ο διαιτολόγος, αφού πρώτα εκτιμήσει τις ημερήσιες ανάγκες ενός ασθενούς σε ενέργεια, θρεπτικά συστατικά και υγρά, καλείται να σχεδιάσει ένα διαιτολόγιο που θα είναι σε πλήρη συμφωνία με την υπάρχουσα διαιτητική εντολή, ενώ, ταυτόχρονα, θα ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό και τις προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς.
Πρακτικά, η σύνταξη ενός διαιτολογίου στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης διαιτητικής εντολής πραγματοποιείται σε 3 στάδια:
- μετατροπή των γραμμαρίων των μακροθρεπτικών συστατικών σε ισοδύναμα ομάδων τροφίμων,
- κατανομή των ισοδυνάμων των ομάδων τροφίμων στα διάφορα γεύματα της ημέρας και
- μετατροπή των ισοδυνάμων των ομάδων τροφίμων σε τρόφιμα τα οποία συνθέτουν συγκεκριμένα γεύματα.
Ισοδύναμα τροφίμων
(kcal)
(g)
(g)
(g)
Συχνές ερωτήσεις
Πώς θα αξιοποιήσω το εργαλείο ισοδυνάμων για ένα πιο σύνθετο τρόφιμο;
Το εργαλείο υπολογισμού ισοδυνάμων δε μας εμποδίζει να χρησιμοποιήσουμε και σύνθετα τρόφιμα στη σύνταξη του διαιτολογίου. Αυτό που καλούμαστε, λοιπόν, να κάνουμε είναι να γνωρίζουμε την αναλογία των ισοδυνάμων από τα οποία αποτελείται το τρόφιμο που θέλουμε να εντάξουμε και κάνοντας δοκιμές να βρούμε τελικά την ποσότητα που θα βάλουμε στο διαιτολόγιο. Για παράδειγμα, 30 γρ πατατάκια αντιστοιχούν σε 1 ισοδύναμο υδατανθράκων (αμύλου) και 2 ισοδύναμα λίπους. Ακόμα, μπορούμε να υπολογίσουμε τα ισοδύναμα ενός σύνθετου τροφίμου «σπάζοντάς» το στα επιμέρους συστατικά του. Για παράδειγμα, ένα σουβλάκι με αλάδωτη πίτα, καλαμάκι χοιρινό, λαχανικά και σως αντιατοιχεί σε 2 ισοδύναμα αμύλου, 2 ισοδύναμα κρέατος (μέσης περιεκτικότητας σε λίπος), 1 ισοδύναμο λαχανικών και 1 ισοδύναμο λίπους. Τέλος, σύνθετα τρόφιμα θεωρούνται και τα όσπρια, όπου για παράδειγμα ½ φλιτζάνι μαγειρεμένες και στραγγισμένες φακές αντιστοιχεί σε 1 ισοδύναμο υδατανθράκων (αμύλου) και 1 ισοδύναμο άπαχης πρωτεΐνης.
Μπορώ να το αξιοποιήσω για σύνταξη διαιτολογίου σε παιδιά;
Το εργαλείο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το διαιτολόγο εξίσου αποτελεσματικά και κατά τη σύνταξη διαιτολογίου για παιδιά. Ο διαιτολόγος, λοιπόν, με βάση τις εξισώσεις που υπάρχουν για τις ενεργειακές ανάγκες του εκάστοτε παιδιού αποφασίζει πόση ενέργεια θα του δώσει. Στη συνέχεια, κατανέμει την ενέργεια αυτή στα ισοδύναμα και συντάσσει το διαιτολόγιο. Εδώ, αξίζει να αναφερθεί ότι ορισμένες κατηγορίες ισοδυνάμων που χρησιμοποιούνται στους ενήλικες δε συστήνεται να χρησιμοποιούνται σε ορισμένα ηλικιακά γκρουπ στα παιδιά. Για παράδειγμα, γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά δε συστήνονται σε παιδιά κάτω του 3ου έτους της ηλικίας τους, ενώ γαλακτοκομικά χωρίς λιπαρά δε συστήνονται καθόλου στα παιδιά, αφού στερούνται των λιποδιαλυτών βιταμινών.
Μπορώ να το αξιοποιήσω για σύνταξη διαιτολογίου σε αθλητές;
Το παραπάνω εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά τη σύνταξη διαιτολογίου για αθλητές. Σε αυτήν την περίπτωση ο διαιτολόγος υπολογίζει τις ενεργειακές και πρωτεϊνικές ανάγκες του αθλητή. Βάσει της ποσότητας πρωτεΐνης (σε γραμμάρια) που υπολόγισε ότι χρειάζεται να καταναλώνει μέσα στην ημέρα, υπολογίζει το ποσοστό της ημερήσιας ενέργειας που θα προσλαμβάνει από πρωτεϊνικές πηγές. Στη συνέχεια, υπολογίζει με βάση αυτό και το ποσοστό που θα προέρχεται από υδατάνθρακες και λιπαρά. Τα βήματα που ακολουθούνται μετά είναι ακριβώς ίδια με το γενικό πληθυσμό.
Μπορώ να αξιοποιήσω το εργαλείο ισοδυνάμων σε έγκυο ή θηλάζουσα;
Το εργαλείο ισοδυνάμων μπορεί να αξιοποιηθεί εξίσου αποτελεσματικά και κατά τη σύνταξη διαιτολογίου σε μία έγκυο ή θηλάζουσα γυναίκα. Στην περίπτωση αυτή, ο διαιτολόγος θα καθορίσει βάσει των θρεπτικών και ενεργειακών αναγκών του πελάτη του τα μακροθρεπτικά συστατικά αλλά και την ενέργεια που επιθυμεί να δώσει. Έπειτα τα βήματα επιλογής ισοδυνάμων γίνονται ακριβώς όπως και στο γενικό πληθυσμό. Είναι σημαντικό, κατά τη σύνταξη του συγκεκριμένου διαιτολογίου να δώσετε βάση στις ειδικές συστάσεις μάκρο- και μικρο- θρεπτικών συστατικών ώστε να συμπεριλάβετε ποικιλία τροφίμων και να καλύψετε πλήρως τις ανάγκες του πελάτη σας.
