Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα για το οποίο ασθενείς αναζητούν την συμβολή του ιατρού. Υπάρχουν ποικίλλοι αιτιολογικοί παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για την συγκεκριμένη νοσολογική οντότητα, όπως διατροφικές συνήθειες, συστηματικές παθήσεις (πχ υποθυρεοειδισμός). Ο εμπλουτισμός της καθημερινής διατροφής με φυτικές ίνες, η αυξημένη κατανάλωση υγρών, η συστηματική σωματική άσκηση, καθώς και η χρήση υπακτικών φαρμάκων αποτελούν απλά μέτρα που στην πλειονότητα των ασθενών ανακουφίζουν από τα συμπτώματα. Σε περιπτώσεις συστηματικών παθήσεων, η θεραπεία της υποκείμενης νόσου οδηγεί και στην εξάλειψη της συμπτωματολογίας.
Χειρουργική επέμβαση κατά της δυσκοιλιότητας
Παρόλα αυτά, μια μικρή ομάδα ασθενών με χρόνια δυσκοιλιότητα θα χρειαστούν εκτίμηση για πιθανή χειρουργική αντιμετώπιση. Η σωστή επιλογή εκείνων των ασθενών που τελικά θα υποβληθούν σε κάποιας μορφής χειρουργική επέμβαση είναι ιδιαίτερα σημαντική. Για την επιλογή των ασθενών που θα υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση απαιτούνται τα εξής:
Διαβάστε επίσης: Έχω δυσκοιλιότητα, πώς να την αντιμετωπίσω διατροφικά; [Δωρεάν EBOOK]
Λήψη ιστορικού - Κλινική εξέταση
Ο χειρουργός στον οποίο θα αποταθούν οι ασθενείς για ενδεχόμενη χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να αποσαφηνίσει τα ακόλουθα όσον αφορά στο ιστορικό:
- Συχνότητα- σύσταση κενώσεων ανά εβδομάδα. Λιγότερες από 3 κενώσεις εβδομαδιαίως ορίζουν την δυσκοιλιότητα.
- Χειρισμοί που ανακουφίζουν τους ασθενείς από το αίσθημα ατελούς κένωσης.
- Χρονική διάρκεια συμπτωματολογίας.
- Συνοδή συμπτωματολογία.
- Ιστορικό πολυτοκίας
- Ύπαρξη συμπτωμάτων πρόπτωσης ενδοπυελικών οργάνων.
Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει την εξέταση της κοιλιακής χώρας, την προσεκτική επισκόπηση της περινεϊκής και ορθοπρωκτικής περιοχής για ανάδειξη πιθανής ορθοκήλης, ενώ αναπόσπαστο κομμάτι αποτελεί και η δακτυλική εξέταση με ταυτόχρονη εκτίμηση της λειτουργικότητας του ηβοορθικού μυός.
Διαγνωστικός έλεγχος
Προκειμένου να αποσαφηνισθεί το ακριβές αίτιο της δυσκοιλιότητας και να σχεδιασθεί σωστά το είδος της χειρουργικής μεθόδου, ο χειρουργός μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ακόλουθες εξετάσεις:
- Μανομετρία ορθοπρωκτικής χώρας, με την οποία αξιολογείται η λειτουργικότητα του πρωκτικού σφιγκτήρα.
- Ηλεκτρομυογραφία (ΗΜΓ) με σπόγγο ηβοορθικού μυός.
- Εξέταση αποβολής μπαλονιού, η οποία βοηθά στην διάγνωση κωλυόμενης αφόδευσης.
- Αφοδευσιογραφία. Αποτελεί ακτινολογική μελέτη της ορθοπρωκτικής περιοχής που αξιολογεί την κινητικότητα του ορθού και την αποβολή των κοπράνων. Επίσης, προσδιορίζει ορθοπρωκτικές ανωμαλίες και αξιολογεί την σύσπαση και χάλαση των μυών του πρωκτού.
Όταν υπάρχει ισχυρή υποψία καλοήθους ή κακοήθους νεοπλασίας στο παχύ έντερο ο ιατρός πρέπει να ζητήσει και άλλες εξετάσεις, όπως:
- Βαριούχος Υποκλυσμός. Με αυτή την εξέταση διερευνάται η ύπαρξη οργανικής νόσου που προκαλεί απόφραξη στο παχύ έντερο.
- Σιγμοειδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση. Σιγμοειδοσκόπηση ονομάζεται η εξέταση με εύκαμπτο ενδοσκόπιο της περιοχής του ορθού και του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου (σιγμοειδές), ενώ η ενδοσκοπική διερεύνηση ολόκληρου του παχέος εντέρου καλείται κολονοσκόπηση.
Χειρουργικές επεμβάσεις έχουν θέση:
- Σε λειτουργικές παθήσεις με παρατεταμένο χρόνο διάβασης όπου πάσχει όλο το παχύ έντερο εκτός από το ορθό. Αφορά συνήθως νεαρές γυναίκες κάτω των 25 ετών με μακρύ ιστορικό χρονίας δυσκοιλιότητας που δεν ανταποκρίνεται στην αλλαγή των δαιτητικών συνηθειών, καθώς και στην χορήγηση οποιασδήποτε ομάδας υπακτικών φαρμάκων. Αφορά νόσους που χαρακτηρίζονται από ελαττωμένη κινητικότητα του παχέος εντέρου όπως αδράνεια του εντέρου η οποία οφείλεται σε δυσλειτουργία του νευρικού πλέγματος του εντέρου (υπογαγγλιόνωση) ή παθήσεις των μυών (παθήσεις κολλαγόνου), σκληρόδερμα, δερματομυοσίτις. Οπωσδήποτε, όλοι οι ασθενείς θα πρέπει να έχουν υποβληθεί σε κολοσκόπηση ή βαριούχο υποκλυσμό για αποκλεισμό άλλης παθολογίας, έλεγχο λεπτού εντέρου για τυχόν συνυπάρχουσα κινητική διαταραχή, καθώς και αφοδευσιογραφία, η οποία δεν θα αναδεικνύει διαταραχή του πυελικού εδάφους. Στην περίπτωση αυτή, η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος παχέος εντέρου με διατήρηση του ορθού και αναστόμωση του λεπτού εντέρου στο ορθό (ειλεοορθική αναστόμωση) είτε με ανοικτή είτε με λαπαροσκοπική προσπέλαση. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε περιπτώσεις που συνυπάρχει το σύνδρομο σπαστικού πυελικού εδάφους (η αποτυχία χάλασης του ηβοορθικού και του έξω σφιγκτήρα του πρωκτού ή η παράδοξη σύσπαση αυτών στην κένωση), στις οποίες οι ασθενείς θα ωφεληθούν από την βιοανάδραση ως αρχική αντιμετώπιση.
Προτού προχωρήσουμε στην χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να εξηγηθούν με λεπτομέρεια στον ασθενή το είδος της επέμβασης, οι πιθανές επιπλοκές της (διαφυγή από την αναστόμωση, διάρροια, απόφραξη λεπτού εντέρου, ακράτεια κοπράνων), καθώς και η ποιότητα ζωής μετά από τη συγκεκριμένη επέμβαση.
- Σε ασθενείς που παρουσιάζουν προβλήματα και δυσλειτουργία της εξόδου όπως:
Πρόπτωση ορθού. Η προσπέλαση στη συγκεκριμένη πάθηση μπορεί να γίνει διαπρωκτικά, διακολπικά, διακοιλιακά, ή δια του περινέου. Σε αυτή την περίπτωση οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν:
- Συχνότερη είναι η διακολπική προσπέλαση. Γίνεται εγκάρσια διατομή στον κολπικό βλεννογόνο. Δημιοργείται κρημνός βλεννογόνου- υποβλεννογονίου που ανυψώνεται αναδεικνύοντας το εξασθενημένο ορθοκολπικό διάφραγμα, το οποίο ενισχύεται με ενισχυτικές ραφές.
- Την ανάρτηση του ορθού προς το ιερό οστό ώστε να παρεμποδιστεί η διολίσθηση αυτού προς την έξοδο. Αυτή μπορεί να συνδυάζεται με σιγμοειδεκτομή σε περίπτωση δολιχόκολου.
- Την διαπρωκτική εκτομή του ορθοσιγμοειδούς με τη μέθοδο Altemeier, η οποία πλεονεκτεί συγκριτικά με τις άλλες επεμβάσεις, ακόμη και με τις λαπαροσκοπικές ως προς το γεγονός ότι δεν αφήνει καμία τομή ή ουλή στο κοιλιακό τοίχωμα
- Επέμβαση STARR. Περιλαμβάνει την διαπρωκτική περιμετρική ολοτοιχωματική εκτομή δακτυλίου του προσθίου και οπισθίου τοιχώματος του προπίπτοντος τμήματος του ορθού με τη χρήση ενός κυκλικού αναστομωτήρα. Τα αποτελέσματα από τη συγκεριμένη μέθοδο είναι πολλά υποσχόμενα, αν και περιγράφονται σοβαρές επιπλοκές, όπως πυελική σήψη, ορθοκολπικό συρίγγιο, αιμορραγία, ακράτεια κοπράνων.
- Σε ασθενείς που παρουσιάζουν νόσο Hirschprung’s η οποία αποτελεί κατά κύριο λόγο παιδιατρική πάθηση. Σπάνια, κάποιοι ασθενείς διαγιγνώσκονται στην ενήλικο ζωή. Εκδηλώνεται στο παχύ έντερο είτε ως μεγάκολο ή/ και μέγα ορθό. Συνήθως, το αγαγγλιονικό τμήμα του παχέος εντέρου που πάσχει είναι λιγότερα εκτεταμένο σε σχέση με τον αντίστοιχο πάσχοντα παιδιατρικό πληθυσμό. Αρχικά, εφαρμόζεται η μέθοδος της μυεκτομής του ορθού. Σε επιμονή των συμπτωμάτων μετά τη μυεκτομή, θα πρέπει νε εξετασθεί το ενδεχόμενο πιο εκτεταμένης επέμβασης. Καλύτερα αποτελέσματα στον ενήλικο πληθυσμό παρουσιάζει η χαμηλή προσθία εκτομή του ορθοσιγμοειδούς με κολοπρωκτική αναστόμωση.
- Στομίες. Η δημιουργία μιας κολοστομίας ή ειλεοστομίας ενδείκνυται σε περιπτώσεις ασθενείς με σοβαρή δυσκοιλιότητα που προκαλεί «αναπηρία» ή σε δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους. Θα πρέπει να προηγηθεί λεπτομερέστατη εκτίμηση και να έχουν εξαντληθεί όλες οι συντηρητικές προσεγγίσεις.
Συμπερασμα
Η δυσκοιλιότητα παραμένει ένα συχνότατο ιατρικό πρόβλημα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών δεν χρήζει χειρουργικής παρέμβασης. Παρόλα αυτά, μια επιλεγμένη ομάδα ασθενών παρουσιάζει λειτουργικές ή ανατομικές διαταραχές που θα επωφεληθούν από το χειρουργείο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο ενδελεχής έλεγχος προκειμένου να επιλεχθούν ορθά αυτοί που πραγματικά θα ανακουφισθούν μετεγχειρητικά. Τέλος, προεγχειρητικά γίνεται αναλυτική ενημέρωση του ασθενούς για να καθορισθούν οι προσδοκίες που αναμένεται να ικανοποιηθούν από ενδεχόμενη χειρουργική αντιμετώπιση.
Αναδημοσίευση του περιοδικού "Ευεξία & Διατροφή", τεύχος 61 Μάιος-Ιούνιος 2013
