Όταν πρωτομάθατε ότι πάσχετε από ελκώδη κολίτιδα, είναι φυσικό ότι σας δημιουργήθηκαν πολλά ερωτηματικά. Θα μπορώ να συνεχίσω την εργασία μου, τις σπουδές μου, να ταξιδεύω, να γυμνάζομαι; Μπορεί τα φάρμακα να έχουν παρενέργειες; Μήπως πρέπει να κάνω ειδική δίαιτα; Πώς θα με αντιμετωπίσουν οι άλλοι; Αυτό το φυλλάδιο προσφέρει μία σύντομη επισκόπηση της νόσου, της διάγνωσης και θεραπείας της, και του αντίκτυπου που έχει στην καθημερινή ζωή του ασθενούς και της οικογένειας του.
Τι είναι η ελκώδης κολίτιδα;
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση του παχέος εντέρου, γνωστή από το 19ο αιώνα. Το παχύ έντερο ή κόλον είναι το τελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα, όπου γίνεται η απορρόφηση του νερού και άλλων ουσιών από τις τροφές και σχηματίζονται τα κόπρανα. Στην ελκώδη κολίτιδα το παχύ έντερο παθαίνει φλεγμονή, διογκώνεται (πρήζεται) και δημιουργούνται στην επιφάνεια του έλκη (πληγές) που μπορεί να είναι από πολύ μικρά έως πολύ μεγάλα. Το “πληγωμένο έντερο” σαν αποτέλεσμα δεν μπορεί να απορροφήσει το νερό, τα κόπρανα γίνονται υδαρή (διάρροια), ενώ από τα έλκη βγαίνει πύο και αίμα.
Η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με μια άλλη πάθηση του εντέρου, που ονομάζεται νόσος του Κρόν (Crohn) και παλιότερα πίστευαν ότι επρόκειτο για τις ίδιες παθήσεις. Σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι δύο ξεχωριστές καταστάσεις που ανήκουν στις Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Εντερικές Νόσους (ΙΦΕΝ) και παρά τις πολλές τους ομοιότητες έχουν και μεγάλες διαφορές. Η σπουδαιότερη διαφορά τους είναι ότι ενώ στην ελκώδη κολίτιδα πάσχει αποκλειστικά και μόνο το παχύ έντερο, στη νόσο Crohn μπορεί να υπάρχουν βλάβες και στο λεπτό έντερο, το στομάχι ή τον οισοφάγο. Παρόλα αυτά, ακόμα και σήμερα χρησιμοποιώντας τις πιο σύγχρονες μεθόδους είναι μερικές φορές δύσκολο να καταλάβουμε για ποια από τις δύο παθήσεις πρόκειται και μόνο ο χρόνος και η συχνή παρακολούθηση του αρρώστου μπορεί να δώσει την απάντηση.
1. Ποια είναι η αιτία της ελκώδους κολίτιδας;
Η αιτία μέχρι στιγμής παραμένει άγνωστη. Παρόλο που δεν είναι μια καθαρά κληρονομική νόσος, δηλαδή δεν κληρονομείται από την μητέρα ή τον πατέρα στο παιδί, φαίνεται ότι έχει τάση να εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα της ίδιας οικογένειας και ειδικά σε δίδυμα αδέλφια. Οι μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 20% των ασθενών μπορεί να έχουν ένα κοντινό συγγενή με νόσο Crohn ή ελκώδη κολίτιδα. Επιστήμονες από όλο τον κόσμο συνεχίζουν να ερευνούν την περίεργη αυτή αρρώστια και υπάρχει αισιοδοξία ότι στο προσεχές μέλλον θα γίνει γνωστή η αιτία και τα γονίδια που την προκαλούν, με αποτέλεσμα να βρεθεί και η οριστική της θεραπεία.
Το σίγουρο είναι ότι δεν προκαλείται από κάποιο από τα γνωστά μικρόβια, γι’ αυτό δεν είναι μεταδοτική (κολλητική). Παρόλο που τα συμπτώματα της μπορεί να είναι τα ίδια με μια γαστρεντερίτιδα από ένα μικρόβιο, έχει σημασία να καταλάβουμε ότι πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική πάθηση που χρειάζεται ειδική θεραπεία. Επίσης είναι βασικό να μην γίνεται σύγχυση του όρου ελκώδης κολίτιδα με τον όρο λοιμώδης κολίτιδα ή σπαστική κολίτιδα, οι οποίες αν και είναι και αυτές κολίτιδες (δηλαδή προσβάλλουν το παχύ έντερο ή κόλον) είναι εντελώς διαφορετικές παθήσεις.
2. Πόσο συχνή είναι η ελκώδης κολίτιδα;
Στην Αγγλία υπάρχουν 80.000 άνθρωποι που πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα, ενώ κάθε χρόνο παρουσιάζονται 5.000 καινούργιες περιπτώσεις. Είναι περισσότερο συχνή στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και στις αστικές περιοχές.
Στην χώρα μας παλιότερα επικρατούσε η αντίληψη ότι ήταν σχετικά σπάνια ασθένεια, γεγονός που δεν ισχύει πλέον. Η Γαστρεντερολογική Κλινική του ΠΕΠΑΓΝΗ ήταν η πρώτη κλινική στην Ελλάδα που μετά από σοβαρή μελέτη παρουσίασε επίσημα στοιχεία για την Κρήτη στο διεθνή χώρο. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι στη διάρκεια της πενταετίας 1990-1994, μόνο στο νομό Ηρακλείου διαγνώσθηκαν 117 νέα περιστατικά με ελκώδη κολίτιδα, με συχνότητα που αυξάνεται και σχεδόν διπλασιάσθηκε τα τελευταία χρόνια. Αυτό που τελικά φαίνεται είναι ότι η ελκώδης κολίτιδα στην Κρήτη είναι τόσο συχνή όσο είναι και στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης
Περίπου 10.000 Έλληνες πάσχουν από είτε από ελκώδη κολίτιδα ή από νόσο Crohn. Η ελκώδης κολίτιδα είναι κυρίως ασθένεια των νέων. Στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται πριν την ηλικία των 30 ετών, παρότι η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συμπεριλαμβανομένων και των τελευταίων δεκαετιών της ζωής.
3. Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζεται με διάρροια, και πόνο στην κοιλιά. Τα κόπρανα περιέχουν βλέννη, αίμα ή και πύον. Μερικές φορές ο ασθενής έχει έντονο το αίσθημα του τεινεσμού, δηλαδή πηγαίνει στην τουαλέτα πολλές φορές προσπαθώντας να αδειάσει το έντερο του. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει ψηλός πυρετός και τα κόπρανα να μην είναι καθόλου σχηματισμένα, αλλά σκέτο νερό με αίμα.
Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν ξαφνικά. Σε μερικά άτομα είναι δυνατόν να παρουσιασθεί για πρώτη φορά ή να υποτροπιάσει μετά από ένα διάστημα με έντονο άγχος ή μετά από μία μεγάλη στεναχώρια. Επίσης μια γαστρεντερίτιδα, γρίπη ή οποιαδήποτε ίωση μπορεί να είναι η αφορμή για να εκδηλωθεί η ασθένεια. Έχει παρατηρηθεί ότι η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζεται πιο συχνά σε πρώην καπνιστές, δηλαδή σε άτομα που κάπνιζαν στο παρελθόν και σταμάτησαν να καπνίζουν.
4. Ποια άλλα προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσω;
Άτομα με ελκώδη κολίτιδα είναι δυνατόν να παρουσιάζουν πόνο στη μέση με δυσκολία στις κινήσεις, πόνο στα χέρια, στα πόδια ή ακόμα και αρθρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή (πρήξιμο) σε κάποια άρθρωση των χεριών ή των ποδιών. Σε αρκετές περιπτώσεις εμφανίζονται άφθες στο στόμα και ερεθισμός στα μάτια (τα μάτια κοκκινίζουν και υπάρχει φαγούρα). Λιγότερο συχνά, είναι δυνατόν να παρουσιασθεί ερεθισμός στο δέρμα, με κοκκίνισμα, πόνο και έλκη, ή παθήσεις του συκωτιού και της χολής.
Τις περισσότερες φορές αυτά τα προβλήματα παρουσιάζονται όταν υπάρχει έξαρση ή υποτροπή της ελκώδους κολίτιδας και εξαφανίζονται με την θεραπεία.
5. Είναι όλες οι μορφές της ελκώδους κολίτιδας ίδιες;
Όχι, δεν είναι ίδιες. Όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, υπάρχουν 4 κύριοι τύποι, ανάλογα με το πόσο μεγάλο τμήμα του παχέος εντέρου έχει ελκώδη κολίτιδα. Όταν η ελκώδης κολίτιδα προσβάλει το κατώτερο σημείο του εντέρου, δηλαδή τον πρωκτό ή το ορθό, λέγεται ελκώδης πρωκτίτιδα ή ορθίτιδα. Όταν η ασθένεια προσβάλει μόνο την αριστερή πλευρά του εντέρου λέγεται περιορισμένη ή περιφερική ή αριστερή κολίτιδα. Όταν προσβάλει όλο το παχύ έντερο λέγετε πανκολίτιδα.
Ευτυχώς οι περισσότεροι άρρωστοι παρουσιάζουν περιορισμένη μορφή ελκώδους κολίτιδας. Όσο πιο μικρό κομμάτι του εντέρου πάσχει, τόσο πιο λίγα είναι τα συμπτώματα και πιο ελαφριά η μορφή της κολίτιδας. Με την πάροδο του χρόνου, είναι δυνατόν η ελκώδης κολίτιδα να προχωρήσει από ένα μικρό τμήμα σε όλο το έντερο, ή αντιθέτως να υποχωρήσει από όλο το έντερο σε ένα πολύ μικρότερο τμήμα. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό τόσο για σάς, όσο και για τον γιατρό σας να ξέρει ακριβώς πόσο έκταση έχει η κολίτιδα και να δώσει την κατάλληλη θεραπεία.
6. Με ποιόν τρόπο γίνεται η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας και τι εξετάσεις χρειάζεται να κάνω;
Για να βγει το συμπέρασμα ότι έχετε ελκώδη κολίτιδα, θα πρέπει να γίνει εξέταση του παχέος εντέρου. Αυτό μπορεί να γίνει με βαριούχο υποκλυσμό, κολονοσκόπηση και ορθοσκόπηση.
Στο βαριούχο υποκλυσμό, μετά από μια συγκεκριμένη δίαιτα και καθαρισμό του εντέρου με καθαρτικά, γίνεται κλύσμα με μία ουσία που λέγεται βάριο και στη συνέχεια παίρνονται μια σειρά από ακτινογραφίες. Με αυτό τον τρόπο ο γιατρός μπορεί να σας πει ποιό κομμάτι του εντέρου έχει πρόβλημα, αλλά δεν μπορεί να πάρει βιοψίες και να βάλει με απόλυτη σιγουριά τη διάγνωση. Είναι όμως μια καλή εξέταση που γίνεται από ακτινολόγο σχεδόν σε όλα τα Νοσοκομεία και βοηθά στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει κολονοσκόπηση.
Η κολονοσκόπηση είναι μια σχετικά καινούργια εξέταση που γίνεται από Γαστρεντερολόγο. Με ένα λεπτό και μαλακό σωλήνα που μπαίνει από τον πρωκτό, ο γιατρός μπορεί να δει απευθείας όλο το παχύ έντερο στην τηλεόραση, να εξακριβώσει από τι πάσχει και πόσο ακριβώς τμήμα έχει πρόβλημα. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι μπορεί να πάρει μικρά κομματάκια εντέρου (βιοψίες) και να τα στείλει για εξέταση στον Παθολογοανατόμο. Αυτός είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να γίνει η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας. Η εξέταση διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά και χρειάζεται να έχετε κάνει από πριν δίαιτα και καλό καθαρισμό του εντέρου. Επειδή η κολονοσκόπηση μπορεί να σας προκαλέσει ελαφρύ πόνο, πριν την εξέταση γίνεται μία ενδοφλέβια ένεση που θα σας ηρεμήσει και ίσως σας φέρει λίγο ύπνο.
Η ορθοσκόπηση είναι περίπου ίδια με την κολονοσκόπηση, μόνο που με αυτήν την εξέταση ο γιατρός μπορεί να δει μόνο το τελευταίο τμήμα και όχι όλο το έντερο. Επειδή δε χρειάζεται δίαιτα ούτε ηρεμιστική ένεση, είναι μια εύκολη εξέταση που γίνεται πολύ συχνά ακόμη και στα εξωτερικά ιατρεία.
Οι παραπάνω εξετάσεις, μαζί με εξετάσεις αίματος, ούρων και κοπράνων, είναι οι απαραίτητες για τη διάγνωση και την παρακολούθηση των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα. Ανάλογα με την πορεία της νόσου, ίσως να χρειασθείτε μερικές συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως είναι το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία, η γαστροσκόπηση, τις οποίες μπορείτε να τις συζητήσετε με το γιατρό σας.
7. Θα έχω ελκώδη κολίτιδα σε όλη μου τη ζωή;
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μία χρόνια πάθηση που παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι μια κατάσταση που έρχεται και φεύγει, δηλαδή μπορεί ένας άρρωστος να είναι εντελώς καλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά σε κάποια στιγμή να παρουσιάσει υποτροπή και συμπτώματα της αρρώστιας.
Από τη στιγμή που είχατε ένα επεισόδιο ελκώδους κολίτιδας, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα έχετε άλλο ένα στο μέλλον. Για πόσο καιρό θα είσαστε εντελώς καλά και πότε θα παρουσιάσετε ξανά υποτροπή δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει. Υπάρχουν άτομα που παρουσιάζουν ελάχιστα επεισόδια σε όλη τους τη ζωή, ενώ κάποιοι άλλοι, ευτυχώς λίγοι, έχουν συνέχεια συμπτώματα.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι πρόκειται για μια κατάσταση με την οποία θα πρέπει να μάθετε να ζείτε μαζί, γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία να καταλάβετε την φύση της και πώς μπορείτε να την αντιμετωπίσετε.
8. Τι είναι αυτό που προκαλεί υποτροπή της ελκώδους κολίτιδας και τι μπορώ να κάνω για να την προλάβω;
Δυστυχώς δε γνωρίζουμε την αιτία που προκαλεί μια νέα υποτροπή. Όμως είναι γνωστό ότι η ελκώδης κολίτιδα είναι πιο πιθανόν να εμφανισθεί μετά από ένα επεισόδιο γαστρεντερίτιδας ή ίωσης, μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά και αντιρευματικά φάρμακα ή ύστερα από μια περίοδο με έντονο άγχος.
9. Μπορεί η συναισθηματική φόρτιση να προκαλέσει έξαρση της νόσου;
Καθώς το σώμα και το πνεύμα είναι αλληλένδετα, η συναισθηματική φόρτιση μπορεί να επηρεάσει τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας, όπως και άλλων χρόνιων νόσων. Παρότι κάποιες φορές οι ασθενείς έχουν ψυχολογικά προβλήματα πριν την έξαρση, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι το άγχος μπορεί να είναι η αιτία της νόσου.
Το πιο πιθανό είναι ότι η συναισθηματική ανωμαλία κάποιων ασθενών είναι μία αντίδραση στα συμπτώματα της νόσου. Γι αυτό ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα συχνά χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη από την οικογένειά τους και τον θεράποντα ιατρό τους και πολλές φορές από ειδικό ψυχολόγο.
10. Έχει σχέση η ελκώδης κολίτιδα με το φαγητό ή το ποτό;
Δε φαίνεται να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φαγητό ή ποτό που να ευθύνεται για τα επεισόδια ελκώδους κολίτιδας, αν και κάθε άτομο ξεχωριστά είναι καλό να βρει αν υπάρχει κάποιο είδος τροφής που του προκαλεί προβλήματα και να το αποφεύγει.
Μερικοί ασθενείς, ειδικά όταν έχουν διάρροια ή πόνο στην κοιλιά, είναι προτιμότερο να αποφεύγουν το γάλα, τις λιπαρές τροφές, τα όσπρια και τα κηπευτικά ή φρούτα με πολλούς σπόρους. Επίσης μερικά άτομα με ελκώδη κολίτιδα έχουν παρατηρήσει ότι το κρασί, η μπύρα και ορισμένα άλλα οινοπνευματώδη τους προκαλούν διάρροια και φούσκωμα. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να αποφεύγετε τα οινοπνευματώδη όταν παίρνετε μερικά φάρμακα για την ελκώδη κολίτιδα όπως η μετρονιδαζόλη (Flagyl), γιατί μπορεί να φέρει σαν αποτέλεσμα πολλές και επικίνδυνες παρενέργειες.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι πρέπει να κάνετε αυστηρή δίαιτα αλλά μια ισοσσοπημένη διατροφή, ειδικά όταν δεν έχετε συμπτώματα. Αντιθέτως είναι βασικό να παίρνετε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε και να ακολουθείτε ένα φυσιολογικό και υγιές διαιτολόγιο. Άλλωστε είναι γνωστό ότι η ελκώδης κολίτιδα είναι σπάνια σε χώρες, όπως για παράδειγμα στην Αφρική, που εξακολουθούν να τρέφονται με παραδοσιακά φαγητά πλούσια σε δημητριακά, λαχανικά και φρούτα.
11. Μπορεί να θεραπευθεί η ελκώδης κολίτιδα;
Παρόλο που δεν υπάρχει ριζική φαρμακευτική θεραπεία, υπάρχουν πολλά φάρμακα που θα σας ανακουφίσουν από τα συμπτώματα, θα σας βοηθήσουν να ρυθμίσετε την ελκώδη κολίτιδα και να την διατηρήσετε “κοιμισμένη”.
Αυτά τα φάρμακα κυκλοφορούν σε χάπια, υπόθετα και κλύσματα. Σε ποια μορφή θα πάρετε τα φάρμακα, εξαρτάται από το τμήμα του εντέρου που έχει πρόβλημα. Έτσι αν η κολίτιδα είναι μόνο στο τελευταίο κομμάτι του εντέρου, είναι πολύ πιθανόν να χρειασθείτε μόνο υπόθετα ή κλύσματα, ενώ αν ολόκληρο το έντερο πάσχει θα πρέπει να πάρετε και χάπια. Ποιό είδος φαρμάκου θα πάρετε εξαρτάται από το πόσο βαριά είναι η ελκώδης κολίτιδα και πόσο σοβαρή υποτροπή παρουσιάζει κάθε φορά.
Τα συνηθισμένα φάρμακα είναι τα σαλικυλικά, δηλαδή τα Salofalk και Asacol, τα οποία θα πρέπει να τα παίρνετε συνέχεια είτε έχετε συμπτώματα, είτε όχι, γιατί έχει διαπιστωθεί ότι βοηθάνε πολύ να παραμένει η αρρώστια σε ύφεση.
Αν πρόκειται για βαρύ επεισόδιο, με συμπτώματα που δεν περνάνε με τα συνηθισμένα φάρμακα, θα χρειασθεί να πάρετε κορτιζόνη για ένα μικρό διάστημα (συνήθως 1-2 μήνες) ή κάποια άλλα νεότερα φάρμακα που λέγονται ανοσοκατασταλτικά (αζαθειοπρίνη). Σε μερικές περιπτώσεις που η αιμορραγία συνεχίζεται, υπάρχει πυρετός ή άλλα σοβαρά προβλήματα, είναι αναγκαίο να κάνετε εισαγωγή στο Νοσοκομείο και να πάρετε θεραπεία ενδοφλέβια.
Επειδή, όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, έτσι και τα φάρμακα της ελκώδους κολίτιδας είναι δυνατόν να προκαλέσουν ορισμένες παρενέργειες, είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε το γιατρό σας κάθε φορά που παρατηρείτε κάτι καινούργιο στα συμπτώματα σας. Επίσης είναι βασικό να αποφεύγετε ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιρευματικά και η ασπιρίνη και να μην σταματάτε την θεραπεία χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σας, ακόμα κι αν αισθάνεστε εντελώς καλά.
12. Είναι η ελκώδης κολίτιδα ένα είδος καρκίνου του εντέρου;
Όχι, η ελκώδης κολίτιδα είναι μια καλοήθης αρρώστια που οφείλεται σε φλεγμονή του εντέρου, εντελώς διαφορετική από τον καρκίνο.
13. Υπάρχει η πιθανότητα να παρουσιασθεί καρκίνος του εντέρου σε άτομα με ελκώδη κολίτιδα;
Επειδή η ελκώδης κολίτιδα δημιουργεί ένα συνεχή ερεθισμό στο έντερο, υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος να παρουσιασθεί δυσπλασία (αρχικό στάδιο καρκίνου), ή καρκίνος. Ο κίνδυνος αυτός περιορίζεται στα άτομα εκείνα που έχουν ελκώδη κολίτιδα σε όλο το έντερο και που έχουν αυτή την πάθηση για πολλά χρόνια (πάνω από 10).
Επειδή τα αρχικά στάδια του καρκίνου στην ελκώδη κολίτιδα μπορούν να βρεθούν εύκολα και να θεραπευθούν εντελώς, έχει μεγάλη σημασία η συχνή παρακολούθηση ειδικά όσων έχουν ελκώδη κολίτιδα πολλά χρόνια με κολονοσκόπηση.
14. Τι γίνεται σε σχέση με την ελκώδη κολίτιδα και την εγκυμοσύνη;
Οι περισσότερες γυναίκες με ελκώδη κολίτιδα μπορούν να γίνουν μητέρες χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Σε γενικές γραμμές, η γονιμότητα τους δε διαφέρει από τις άλλες υγιείς γυναίκες. Μειωμένη γονιμότητα έχει παρατηρηθεί μόνο σε γυναίκες με ελκώδη κολίτιδα που βρίσκονται σε φάση έξαρσης της νόσου. Για το λόγο αυτό το πιο σημαντικό από όλα είναι να υπάρχει σωστός οικογενειακός προγραμματισμός και να αποφεύγεται η εγκυμοσύνη όταν υπάρχει ενεργός νόσος με συμπτώματα. Είναι φυσικό ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η γυναίκα θα πρέπει να προσέχει ιδιαίτερα την διατροφή της και τη θρέψη της και να παίρνει σίδηρο και βιταμίνες.
Τα περισσότερα είδη φαρμάκων μπορούν να συνεχιστούν κανονικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συμπεριλαμβανομένων και της κορτιζόνης. Η αζαθειοπρίνη, παρόλο που έχει ενοχοποιηθεί για διαταραχές εμβρύων σε πειραματόζωα, δεν υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις ή παρενέργειες σε γυναίκες που την έπαιρναν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Φυσικά η απόφαση διακοπής της αζαθειοπρίνης πριν την προγραμματισμένη εγκυμοσύνη θα πρέπει να γίνει μετά από επιθυμία της ασθενούς και συζήτηση με το θεράποντα γιατρό, αφού ληφθεί σοβαρά υπόψη η πιθανότητα μελλοντικής υποτροπής μετά τη διακοπή του φαρμάκου.
15. Είναι η ελκώδης κολίτιδα μία αρρώστια που μπορεί να χειρουργηθεί;
Με τα φάρμακα που αναφέραμε προηγουμένως, 70-80% των ασθενών, θα περάσουν σε ύφεση και δεν θα χρειασθεί να χειρουργηθούν. Χειρουργείο γίνεται μόνο στις εξής περιπτώσεις:
- Σε ένα πολύ σοβαρό επεισόδιο ελκώδους κολίτιδας που δεν ανταποκρίνεται στην εντατική φαρμακευτική θεραπεία μέσα στο Νοσοκομείο.
- Σε ασθενείς που υποφέρουν από συνεχείς υποτροπές ελκώδους κολίτιδας παρά τη θεραπεία που παίρνουν, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
- Σε ασθενείς που υπάρχει υποψία καρκίνου ή βαριά δυσπλασία.
- Στις περιπτώσεις που υπάρχουν σοβαρά προβλήματα που συνοδεύουν την ελκώδη κολίτιδα σε άλλα όργανα του σώματος, όπως στα μάτια, το δέρμα, τις αρθρώσεις ή το συκώτι.
16. Τι είδους εγχείρηση γίνεται; Θα έχω μετά την εγχείρηση ‘παρά φύση έδρα’;
Με την εγχείρηση αφαιρείται ολόκληρο το παχύ έντερο και ουσιαστικά δεν έχετε πια ελκώδη κολίτιδα. Παλιότερα, με την εγχείρηση που γινόταν, ο ασθενής είχε απαραίτητα ειλεοστομία, δηλαδή “παρά φύση έδρα”. Όμως τα τελευταία χρόνια, βρέθηκε μια καινούργια τεχνική, που ονομάζεται εγχείρηση πάουτς (pouch), με την οποία αφαιρείται όλο το παχύ έντερο χωρίς όμως να χρειάζεται “παρά φύση έδρα”. Με αυτό τον τρόπο ο ασθενής μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, χωρίς να αντιμετωπίζει πλέον τα προβλήματα της ελκώδους κολίτιδας, ή τα ψυχολογικά και άλλα προβλήματα της “παρά φύση έδρας”.
Επειδή όμως πρόκειται για μια δύσκολη εγχείρηση που αρκετές φορές έχει σοβαρές επιπλοκές, είναι πολύ σημαντικό να γίνεται με μεγάλη προσοχή η επιλογή των ασθενών και μόνο από χειρουργούς που έχουν εξειδικευτεί σε αυτή την τεχνική. Τόσο σε εξειδικευμένα κέντρα στο εξωτερικό, όσο και σε ορισμένα Νοσοκομεία στην Ελλάδα (μεταξύ των οποίων είναι και το ΠΕΠΑΓΝΗ) υπάρχει σημαντική εμπειρία σε αυτή την εγχείρηση, με πολύ καλά αποτελέσματα μέχρι στιγμής.
17. Είναι δυνατό να ζήσει κανείς μία φυσιολογική ζωή όταν πάσχει από ελκώδη κολίτιδα;
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μία χρόνια ασθένεια, αλλά δεν είναι θανατηφόρος. Οι περισσότεροι ασθενείς συνεχίζουν να έχουν μία χρήσιμη και παραγωγική ζωή χωρίς περιορισμούς στο φαγητό, τη διασκέδαση ή την εργασία, παρά το γεγονός ότι χρειάζεται να λαμβάνουν φάρμακα εφόρου ζωής, ή μπορεί να χρειαστεί κάποια στιγμή στη ζωή τους να εισαχθούν στο νοσοκομείο.
Πηγή: Σύλλογος Ατόμων με Ελκώδη κολίτιδα και Νόσο του Crohn Κρήτης