Η υψηλή αρτηριακή πίεση (ΑΠ <140/90 mmHg) απασχολεί ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, λαμβάνοντας διαστάσεις επιδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, καρδιακό επεισόδιο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια.
Είναι η φαρμακευτική αντιμετώπιση η μόνη λύση;
Οι προσπάθειες για τον έλεγχο της «επιδημίας» της υψηλής ΑΠ και των καρδιαγγειακών και νεφρικών επιπλοκών της, έχουν παραδοσιακά επικεντρωθεί στην φαρμακολογική θεραπεία των ατόμων με διαγνωσμένη υπέρταση. Εντούτοις, η φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης δεν μπορεί να αποτελέσει μονοθεραπεία, καθώς από μόνη της θεωρείται ανεπαρκής λύση.
Ακόμη, ένας μεγάλος αριθμός ενηλίκων εμφανίζουν υψηλότερες των επιθυμητών ορίων τιμές ΑΠ (στάδιο προ-υπέρτασης), αλλά ταυτόχρονα μικρότερες των τιμών ΑΠ που απαιτούν φαρμακευτική αντιμετώπιση. Για τους παραπάνω λόγους, σε αυτές τις περιπτώσεις, οι διεθνείς και παγκόσμιοι οργανισμοί συνιστούν την αλλαγή του τρόπου ζωής, ως μέσο πρόληψης και αντιμετώπισης της υπέρτασης.
Αλλαγή τρόπου ζωής
Η αλλαγή του τρόπου ζωής, η οποία αναφέρεται και ως μη φαρμακολογική αντιμετώπιση της υπέρτασης, παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στα υπερτασικά, όσο και στα άτομα του σταδίου της προ-υπέρτασης. Γενικότερα, αφορά όλα τα άτομα, είτε ως αποκλειστικό μέσο αντιμετώπισης, είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αντιυπερτασική αγωγή.
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις της αλλαγής του τρόπου ζωής, περιλαμβάνουν:
- Τη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
- Την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας
- Τη μείωση του stress
- Τη διακοπή του καπνίσματος
- Τη μείωση της πρόσληψης αλατιού (χλωριούχου νατρίου)
- Τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλης και καφεΐνης
- Την αύξηση της πρόσληψης καλίου
- Την υιοθέτηση του διαιτητικού προτύπου DASH (δίαιτας πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένο και ολικό λίπος)
- Άλλους διατροφικούς παράγοντες που ενδεχομένως να επηρεάζουν την ΑΠ
Φυτικές ίνες
Οι φυτικές ίνες (γνωστές και ως διαιτητικές ίνες) αποτελούν θρεπτικά συστατικά των φυτικών τροφίμων και ανήκουν στην κατηγορία των υδατανθράκων. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν πέπτονται από το γαστρεντερικό σύστημα του ανθρώπου, λόγω έλλειψης των απαραίτητων ενζύμων, συνεπώς διέρχονται από τον πεπτικό σωλήνα και φτάνουν ανέπαφες στο παχύ έντερο.
Εκεί, υπόκεινται στη διαδικασία της ζύμωσης από τα βακτήρια της περιοχής, με αποτέλεσμα την παραγωγή ωφέλιμων παραπροϊόντων, διαδικασία που έχει σημαντική ευεργετική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Στην ομάδα των φυτικών ινών περιλαμβάνονται:
Μη αμυλούχοι πολυσακχαρίτες
- Η κυτταρίνη
- Η ημικυτταρίνη
- Τα κόμμεα
- Οι πηκτίνες
Ολιγοσακχαρίτες
- Η λιγνίνη
- Η ινουλίνη
Ιδιότητες φυτικών ινών
Οι φυτικές ίνες διαθέτουν τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες ιδιότητες:
- Αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων
- Αυξάνουν τις καθαρτικές ιδιότητες
- Διεγείρουν τη ζύμωση στο παχύ έντερο
- Μειώνουν τα επίπεδα ολικής ή/και LDL χοληστερόλης στο αίμα
- Μειώνουν τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης ή/και ινσουλίνης στο αίμα.
Σύμμαχος κατά σοβαρών χρόνιων παθήσεων
Το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας αναγνωρίζει τις φυτικές ίνες ως ένα πολύ σημαντικό διατροφικό όπλο στη μάχη κατά σοβαρών χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών και γαστρεντερικών προβλημάτων, του σακχαρώδους διαβήτη και της παχυσαρκίας, γι’ αυτό και η επαρκής κατανάλωση τους σε καθημερινή βάση αποτελεί σημείο -«κλειδί» στη διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου.
Τελευταίες μελέτες αναφέρουν, ότι οι φυτικές ίνες, πέρα από το σημαντικό τους ρόλο στη μείωση της χοληστερόλης, της ρύθμισης του γλυκαιμικού προφίλ στο αίμα και της ευεργετικής δράσης τους στο έντερο, έχουν και μια σημαντική δράση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Σε έρευνες στις οποίες χορηγήθηκε ποσότητα φυτικών ινών σε άτομα με υπέρταση, παρατηρήθηκε μείωση της αρτηριακής πίεσης. Η μείωση αυτή μάλιστα, σχετιζόταν με τη μείωση του σωματικού βάρους αλλά με τη δράση των φυτικών ινών.
Πηγές φυτικών ινών
Διεθνείς οργανώσεις υγείας (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, EFSA, CODEX) προτείνουν την πρόσληψη 20 έως 30 γραμμαρίων φυτικών ινών την ημέρα. Καλές πηγές φυτικών ινών θεωρούνται:
- Τα σιτηρά ολικής άλεσης (το πίτουρο έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες), δηλαδή ψωμί και δημητριακά, ζυμαρικά ολικής άλεσης και αναποφλοίωτο (καφέ) ρύζι.
- Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι
- Τα όσπρια (όπως τα ξερά μπιζέλια, φασόλια, φακές)
- Τα φρούτα
- Τα λαχανικά
Πλέον, κυκλοφορούν στο εμπόριο ροφήματα φρούτων και λαχανικών, με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, βοηθώντας ανθρώπους που δεν τρώνε φρούτα και λαχανικά, να λαμβάνουν τις απαιτούμενες ημερήσιες φυτικές ίνες.
