Ηπατίτιδα C είναι φλεγμονή (ερεθισμός) του ήπατος (συκωτιού) που οφείλεται στον ιό ηπατίτιδας C. Όταν ιός ηπατίτιδας C εισέλθει στον οργανισμό, προσβάλλει κυρίως το ήπαρ, όπου συνήθως παραμένει για χρόνια. Έτσι, προκαλεί χρόνια ηπατίτιδα, δηλαδή χρόνιο ερεθισμό και διαρκή καταστροφή του συκωτιού.
Πόσο συχνή είναι η ηπατίτιδα C;
Η χρόνια ηπατίτιδα C αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε όλες τις χώρες του κόσμου. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 180.000 άτομα με χρόνια ηπατίτιδα C. Η πρόσφατη είσοδος στη χώρα μας περίπου 1.000.000 μεταναστών από χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης αλλά και από χώρες της Ασίας και Αφρικής (κυρίως Αίγυπτος), που αποτελούν ομάδες υψηλής συχνότητας για ηπατίτιδα C, έχει αυξήσει τους αριθμούς ασθενών με χρόνιες ηπατίτιδες B και C.
Πως μεταδίδεται και πως μπορεί να προληφθεί;
Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται κυρίως με έκθεση ενός ατόμου σε μολυσμένο αίμα. Συνηθέστεροι τρόποι μετάδοσης είναι:
- Η χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών. Ήταν και παραμένει ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης.
- Οι μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του πριν το 1992. Μετά το 1992, το αίμα και τα παράγωγά του ελέγχονται για ηπατίτιδα C και επομένως είναι ασφαλή.
- Η σεξουαλική επαφή. Ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ μικρός (2-5%).
- Από τη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό. Ο κίνδυνος μετάδοσης είναι επίσης πολύ μικρός (2-5%).
- Άγνωστη. Σε ένα ποσοστό (30-40%) ασθενών με ηπατίτιδα C δεν αποκαλύπτεται έκθεση σε γνωστό παράγοντα κινδύνου.
Δεν υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα C και γι’ αυτό η πρόληψη της μετάδοσης στηρίζεται στην τήρηση γενικών μέτρων που θα πρέπει να ισχύουν για όλο τον πληθυσμό.
Τέτοια μέτρα είναι:
- αποφυγή χρησιμοποίησης από άλλους βελονών-συρίγγων ή προσωπικών αντικειμένων που μπορεί να έλθουν σε επαφή με το αίμα τους (οδοντόβουρτσες, ξυραφάκια και ό,τι προκαλεί μικροτραυματισμό),
- χρησιμοποίηση προφυλακτικού κατά τις ερωτικές πράξεις ατόμων με πολλαπλούς ή άγνωστους ερωτικούς συντρόφους.
Ειδικότερα θέματα πρόληψης της ηπατίτιδας C θα πρέπει να συζητούνται με το γιατρό κατά περίπτωση. Oι ιός ηπατίτιδας C δεν μεταδίδεται από τουαλέτες, πιάτα-ποτήρια-σκεύη κουζίνας ή γενικότερα με την κοινωνική επαφή (αγκάλιασμα, φίλημα, χειραψίες).
Πως γίνεται να έχουν ηπατίτιδα C άνθρωποι χωρίς κανένα σύμπτωμα;
Η χρόνια ηπατίτιδα C είναι σαφέστατα μία ύπουλη νόσος, αφού για χρόνια δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα και επομένως δεν οδηγεί τον ασθενή στον απαραίτητο έλεγχο για τη διάγνωση, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να καταστρέφει το συκώτι. Έτσι, με την πάροδο των χρόνων και παρά την απουσία συμπτωμάτων, ένα ποσοστό των ασθενών αναπτύσσει κίρρωση, που σημαίνει πλήρη καταστροφή της δομής του συκωτιού.
Ακόμη και οι ασθενείς με κίρρωση μπορεί να μην έχουν συμπτώματα για λίγα χρόνια, αλλά η νόσος χειροτερεύει συνεχώς και μπορεί να εμφανισθούν υγρό στην κοιλιά (ασκίτης), αιμορραγία από φλέβες (κιρσούς) του οισοφάγου, εγκεφαλοπάθεια ή ίκτερος. Όλοι οι ασθενείς με κίρρωση έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο ήπατος. Οι επιπλοκές της κίρρωσης και ο καρκίνος ήπατος είναι οι συχνότερες αιτίες θανάτου των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η ηπατίτιδα C δεν μπορεί να διαγνωσθεί με τις συνηθισμένες εξετάσεις που γίνονται σε ένα συνηθισμένο check-up, που συνήθως περιλαμβάνει γενική αίματος, σάκχαρο και επίπεδα χοληστερίνης, τριγκυκεριδίων. Αν στο check-up συμπεριλαμβάνονται και ηπατικά ένζυμα, δηλαδή τρανσαμινάσες, ίσως υπάρξει μία ένδειξη για πιθανή ηπατίτιδα, αλλά όχι πάντοτε.
H διάγνωση της ηπατίτιδας C γίνεται εύκολα με ειδική εξέταση αίματος για αντισώματα του ιού της ηπατίτιδας C. Στις εξετάσεις αυτές πρέπει οπωσδήποτε να υποβάλλονται:
- Όλα τα άτομα που έχουν αυξήσεις των ηπατικών ενζύμων (τρανσαμινασών)
- Πρώην και ενεργοί χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών
- Όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του ή μεταμόσχευση οργάνου πριν από το 1992
- Όσοι έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται σε τεχνητό νεφρό
- Όσοι έχουν εκτεθεί παρεντερικά σε δυνητικά μολυσμένα ιατρικά ή παραϊατρικά εργαλεία
- Ερωτικοί σύντροφοι ατόμων με ηπατίτιδα C
- Άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους
- Παιδιά μητέρων με ηπατίτιδα C
Τα άτομα που βρίσκονται να έχουν θετικά αντισώματα ιού ηπατίτιδας C, θα πρέπει να υποβάλλονται σε πιο ειδική εξέταση για να επιβεβαιωθεί ότι πράγματι πάσχουν από ηπατίτιδα C.
Οι ασθενείς με ηπατίτιδα C πρέπει να συμβουλεύονται και να παρακολουθούνται από γιατρούς εξειδικευμένους στα νοσήματα αυτά. Η διατροφή είναι ελεύθερη με εξαίρεση την αποφυγή κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών. Θεωρείται, όμως, χρήσιμο να διατηρείται φυσιολογικό σωματικό βάρος και οι παχύσαρκοι να προσπαθούν να αδυνατίσουν.
Mπορεί να θεραπευθεί η ηπατίτιδα C;
Τελευταία, υπάρχουν εντυπωσιακές εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με ηπατίτιδα C και είμαστε πλέον πολύ κοντά στη δυνατότητα εκρίζωσης του ιού σε όλους τους ασθενείς. Η εκρίζωση του ιού της ηπατίτιδας C όχι μόνο σταματάει την εξέλιξη της βλάβης του ήπατος, οπότε δεν αναπτύσσεται κίρρωση και καρκίνος, αλλά βελτιώνει και τις βλάβες που είχαν δημιουργηθεί πριν από τη θεραπεία. Ταυτόχρονα, εξαφανίζει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού από τον ασθενή στο περιβάλλον του.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό Ευεξία & Διατροφή.
