Τα νέα για τη διάγνωση του καρκίνου είναι μια εξαιρετικά δύσκολη στιγμή τόσο για τους αισθενείς όσο και για τις οικογένειές τους. Είναι δυνατό να προκαλέσει πολλές ψυχολογικές, συναισθηματικές και σωματικές προκλήσεις για αυτούς που λαμβάνουν θεραπεία καθώς και στα άτομα που ζουν με τον καρκίνο ή μετά από τη θεραπεία του καρκίνου.
Είναι κατανοητό επομένως, ότι πολλοί ασθενείς θα προσπαθήσουν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του καρκίνου ή να ανακουφίσουν τις παρενέργειες της θεραπείας μέσω μιας αλλαγής στη διατροφή τους. Δυστυχώς όμως αυτό που συχνά συμβαίνει είναι να ξεκινούν στο διαδίκτυο να βρουν μαγικές λύσεις στο πρόβλημα τους. Αυτό το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό βεβαίως, αλλά παγκόσμιο. Για αυτό τον λόγο πρόσφατα οι Ειδικοί Ογκολογικής Διατροφής της Βρετανικής Ένωσης Διαιτολόγων (BDA Oncology specialist group) εξέδωσε συστάσεις για αυτό το πολύ σημαντικό θέμα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι ασθενείς και οι οικογένειες να γνωρίζουν αν κάνουν τις σωστές ή λάθος επιλογές.
Συνήθη Διατροφικά ερωτήματα για τη θεραπεία του καρκίνου: Μύθοι και Πραγματικά δεδομένα
Γαλακτοκομικά Προϊόντα
Μύθος:
- Οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του γάλακτος προάγουν την ορμόνη που σχετίζεται με την ανάπτυξη καρκινικών όγκων.
Πραγματικά Δεδομένα:
- Δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ των γαλακτοκομικών προϊόντων που περιέχονται σε διάφορες διατροφές και τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ή την προαγωγή ανάπτυξης καρκίνου ως αποτέλεσμα των ορμονών.
- Υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν έναν προστατευτικό ρόλο των γαλακτοκομικών στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού μέσω της αυξημένης πρόσληψης ασβεστίου, βιταμίνης D, βουτυρικού οξέος, συζευγμένου λινολεϊκού οξέος και λακτοφερίνης.
Σόγια
Μύθος:
- Οι ισοφλαβόνες που βρίσκονται στα προϊόντα σόγιας έχουν παρόμοια χημική δομή με τα οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα μπορούν να διεγείρουν ορισμένους τύπους καρκίνων, επομένως θεωρήθηκε ότι τα τρόφιμα που περιέχουν ισοφλαβόνες μπορεί να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.
Πραγματικά Δεδομένα:
- Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι μια διατροφή που περιέχει φυσικές ισοφλαβόνες είναι ασφαλής.
- Τα προϊόντα σόγιας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος μιας υγιεινής ισορροπημένης διατροφής καθώς είναι πηγές μη ζωικής πρωτεϊνης (οπότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των αναγκών σε πρωτεϊνη των χορτοφάγων και vegan) και επίσης περιέχουν φυτικές ίνες.
Ζάχαρη
Μύθος:
- Η ζάχαρη τροφοδοτεί τα καρκινικά κύτταρα.
Πραγματικά Δεδομένα:
- Η διακοπή της ζάχαρης από τη διατροφή δεν περιορίζει τη γλυκόζη στα καρκινικά κύτταρα.
- Τα σάκχαρα βρίσκονται σε μια σειρά απο υγιεινά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των σύνθετων υδατανθράκων, φρούτων και λαχανικών. Αυτά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα και έχουν συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
- Συνιστάται η μείωση της υπερβολικής ποσότητας ζάχαρης στη διατροφή, ιδίως με τη μορφή «ελεύθερων σακχάρων» ή «απλών» σακχάρων (για παράδειγμα αυτά που βρίσκονται σε ζαχαρούχα ποτά), καθώς αυτά συνδέονται με την υπερβολική αύξηση βάρους.
Αλκαλική διατροφή
Μύθος:
- Ένα όξινο περιβάλλον προάγει την κακή υγεία ενώ ένα αλκαλικό είναι ευεργετικό και προάγει την καλή υγεία. Υποστηρίζεται ότι το φαγητό που καταναλώνεται μπορεί να επηρεάσει το pH του σώματος και καθώς το αίμα μας είναι αλκαλικό (~pH 7.4), τρώγοντας όξινα τρόφιμα διαταράσσεται η ισορροπία.
Πραγματικά Δεδομένα:
- Το pH του αίματος (7.4) ρυθμίζεται στενά από τα νεφρά και το αναπνευστικό σύστημα. Όποια περίσσεια ποσότητα οξέος απεκκρίνεται στα ούρα. Το pH του αίματος λοιπόν δεν μεταβάλλεται από την πρόσληψη τροφής.
- Ο συγκεκριμένος μύθος υποδηλώνει ότι μια αλκαλική δίαιτα μπορεί να δημιουργήσει ένα εχθρικό αλκαλικό περιβάλλον και ως εκ τούτου να εξολοθρεύσει τον καρκίνο. Ωστόσο, ούτε τα καρκινικά κύτταρα ούτε τα υγιή μπορούν να επιβιώσουν σε ένα αλκαλικό περιβάλλον.
- Δεν υπάρχει καμία επιστημονική βιβλιογραφία που να αποδεικνύει το όφελος μιας αλκαλικής διατροφής στη θεραπεία του καρκίνου.
- Η μόνη κατάσταση κατά τη διάρκεια της οποίας το pH του αίματος αλλάζει είναι κατά τη μεταβολική οξέωση, όταν ένα άτομο είναι σοβαρά άρρωστο.
Κετογονική Διατροφή
Μύθος:
- Η κετογονική διατροφή μειώνει το μέγεθος του όγκου και την εξάπλωσή του.
Πραγματικά Δεδομένα:
- Η κετογονική διατροφή είναι μια διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες. Υπάρχουν παραλλαγές, με συγκεκριμένες αναλογίες μακροθρεπτικών συστατικών ανάλογα με τον τύπο της κετογονικής διατροφής που ακολουθείται.
- Η υπάρχουσα έρευνα αφορά τα ζώα και τους όγκους στον εγκέφαλο.
- Τα δεδομένα για τον άνθρωπο βασίζονται σε μεμονωμένες περιπτώσεις και η απώλεια βάρους που συνήθως προκαλείται στην αρχή τουλάχιστον είναι κάτι που προκαλεί ανησυχία για την πορεία ενός ογκολογικού ασθενή.
- Μια κετογονική διατροφή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα δυσκοιλιότητας, διάρροιας και κόπωσης.
Διαβάστε επίσης: Καρκίνος και Διατροφή
Συμπληρώματα βιταμινών
Μύθος:
- Συμπληρωματικά εναλλακτικά φάρμακα μπορούν να αυξήσουν την επιβίωση και να μειώσουν την υποτροπή, να βελτιώσουν τη θεραπεία, να ανακουφίσουν από παρενέργειες και να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Πραγματικά Δεδομένα:
- Μερικές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία θα μπορούσαν να επηρεάσουν το πόσο καλά λειτουργούν τα καρκινικά φάρμακα. Η υψηλή δόση αντιοξειδωτικών (συνένζυμο Q10, σελήνιο, βιταμίνες Α, C, E) μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της κυτταρικής βλάβης, αλλά μπορούν επίσης να σταματήσουν την αποτελεσματική λειτουργία της χημειοθεραπείας.
- Θα πρέπει να συμβουλευθείτε την ογκολογική σας ομάδα πρωτού ξεκινήσετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα.
Συμβουλές που σας βοηθούν να αποφασίσετε εάν μια διατροφή είναι αξιόπιστη ή ένας μύθος
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές διατροφές που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οι παρακάτω χρήσιμες συμβουλές θα σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε αν μια διατροφή είναι αξιόπιστη ή όχι:
- Ελέγξτε την πηγή. Ευυπόληπτες πηγές μπορούν να είναι ιατρικά περιοδικά, αξιόπιστα φιλανθρωπικά ιδρύματα για τον καρκίνο ή επαγγελματίες υγείας.
- Ποιά είναι τα στοιχεία πάνω στα οποία βασίζεται η διατροφή; Μελέτες στις οποίες παρεμβαίνουν μεγάλοι πληθυσμοί ανθρώπων με καρκίνο μπορούν να είναι μια καλή βάση για μια αξιόπιστη διατροφή.
- Η διατροφή είναι προς πώληση; Προσοχή θα πρέπει να δίνεται αν τα προϊόντα διατροφής είναι προς πώληση.
- Είναι η διατροφή ισορροπημένη; Διατροφές που τονίζουν να καταναλώνονται μόνο λίγα τρόφιμα είναι απίθανο να είναι ισορροπημένες και υγιεινές και πιθανό να προκαλέσουν βλάβες συνολικά.
Αν δεν είστε σίγουροι, αναζητήστε τη συμβούλη ενός διαιτολόγου.
Ποιόν πρέπει να ενημερώσω εάν αποφασίσω να ακολουθήσω μια εναλλάκτική ή συμπληρωματική διατροφή;
Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό που σας παρακολουθεί (ογκολόγο) ή τον διαιτολόγο σας αν ακολουθείται μια συγκεκριμένη διατροφή ώστε να τους βοηθήσετε να κατανοήσουν τις ανησυχίες σας.
Μερικές από αυτές τις διατροφές μπορεί να έχουν επιζήμιες επιπτώσεις για την υγεία και την ευημερία σας. Για παράδειγμα:
- Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα. Η διατροφή μπορεί να αλληλεπιδράσει με τη θεραπεία κατά του καρκίνου ή τα συνήθη φάρμακα.
- Ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά. Μια μη ισορροπημένη διατροφή προκαλεί ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά.
- Απώλεια βάρους/ μυικής μάζας. Η διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε ακούσια απώλεια βάρους ή απώλεια μυικής μάζας.
Πως μπορώ να βοηθήσω έναν φίλο ή συγγενή που επιθυμεί να δοκιμάσει μια εναλλακτική ή συμπληρωματική διατροφή;
Η κατανόηση στο γιατί κάποιος θα ήθελε να επιλέξει μια εναλλακτική ή συμπληρωματική διατροφή είναι πολύ σημαντική. Βοηθά ιδιαίτερα το γεγονός να ανοίξουμε μια συζήτηση και να κατανοήσουμε τις απόψεις τους. Μπορεί να συντρέχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιος θα επιλέξει μια εναλλακτική διατροφή συμπεριλαμβανομένων της πίστης στη διατροφή, τη διαχείριση των επιπλοκών του καρκίνου ή τη μείωση των παρενεργειών της συμβατικής θεραπείας, την οικογενειακή παράδοση/ κουλτούρα ή το φόβο ότι ο καρκίνος θα επιστρέψει.
Λάβετε υπόψη τα παρακάτω, όταν προσπαθείτε να υποστηρίξετε ένα φίλο ή συγγενή:
- Κατανοήστε και ακούστε το σκεπτικό τους. Βοηθά στο να αποκτήσετε μια καλύτερη εικόνα της διαδικασίας λήψης της απόφασης.
- Προσπαθήστε να βρείτε αν η διατροφή είναι αξιόπιστη χρησιμοποιώντας τις παραπάνω συμβουλές και πληροφορίες και ρωτήστε τους έαν θέλουν να δουν τις πληροφορίες που έχετε βρει.
- Ρωτήστε τους αν θα ήθελαν να το συζητήσουν με έναν διαιτολόγο ή έναν επαγγελματία υγείας για να δουν αν υπάρχουν αντενδείξεις ή έαν υπάρχει ενδεχόμενο η διατροφή να φέρει βλαβερές επιπτώσεις.
- Σκεφτείτε αν ένας ψυχολόγος ή σύμβουλος θα μπορούσε να βοηθήσει στη διερεύνηση τυχόν ανησυχιών και άγχους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αυτήν την απόφαση.
- Να είστε εκεί για αυτούς. Ακόμη και αν διαφωνείτε με την απόφαση τους, προσπαθείστε να μην βλάψετε την σχέση σας.
Σύνοψη
Η επιλογή μιας εναλλακτικής διατροφής μπορεί να επηρεάσει την υγεία, επομένως είναι σημαντικό να ερευνήσουμε το θέμα διεξοδικά, επιλέγοντας ακριβή, καλής ποιότητας αποδεικτικά στοιχεία και μιλώντας με επαγγελματίες υγείας.
