Οξεία Παγκρεατίτιδα: τι είναι;
Η παγκρεατίτιδα ορίζεται ως η φλεγμονή του παγκρέατος. Το πάγκρεας είναι ένας μακρύς και επίπεδος αδένας που βρίσκεται πίσω από το στομάχι στην άνω κοιλιακή χώρα. Ο αδένας αυτός παράγει τις ορμόνες που συμμετέχουν στη ρύθμιση του τρόπου που το σώμα μας επεξεργάζεται την γλυκόζη αλλά και τα ένζυμα που βοηθούν στη πέψη των τροφών. Η παγκρεατίτιδα μπορεί να εμφανιστεί ως οξεία όπου εμφανίζεται ξαφνικά και διαρκεί κάποιες ημέρες και η χρόνια που προϋπάρχει χρόνια. Η παγκρεατίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορες μορφές, κάποια περιστατικά απομακρύνονται χωρίς θεραπεία αλλά και πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Επίσης επανειλημμένες κρίσεις οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια μορφή.
Ποια τα συμπτώματα της Παγκρεατίτιδας;
Ας αναφέρουμε τα συμπτώματα της οξείας για να τα αναγνωρίζουμε:
- Κοιλιακό άλγος στην άνω περιοχή
- Ναυτία κι εμετός
- Πυρετός
- Ταχυπαλμία
- Κοιλιακό άλγος που επιδεινώνεται μετά το φαγητό
- Κοιλιακό άλγος που «χτυπάει» στην πλάτη
- Ευαισθησία στη επαφή με την κοιλιά
Ας αναφέρουμε τα συμπτώματα της χρόνιας για να τα αναγνωρίζουμε:
- Κοιλιακό άλγος στην άνω περιοχή
- Απώλεια σωματικού βάρους χωρίς να υπάρχει πρόθεση
- Λιπαρά, δύσοσμα κόπρανα (στεατόρροια)
Η παγκρεατίτιδα συμβαίνει όταν τα ένζυμα ενεργοποιούνται όταν είναι ακόμα μέσα στο πάγκρεας, διεγείρουν τα κύτταρα του παγκρέατος και δημιουργείται η φλεγμονή. Ο ουλώδης ιστός του παγκρέατος προκαλεί απώλεια της λειτουργίας του οργάνου. Ένα μη λειτουργικό πάγκρεας δημιουργεί προβλήματα πέψης και σακχαρώδη διαβήτη.
Ποια τα αίτια;
Οι καταστάσεις/παθολογίες που οδηγούν σε παγκρεατίτιδα είναι οι εξής:
- Χειρουργική επέμβαση στη κοιλιά
- Αλκοολισμός
- Κυστική ίνωση
- Πέτρες στη χολή
- Συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή
- Παχυσαρκία
- Καρκίνος
- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα
- Λοίμωξη
- Υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα που προκαλείται από υπερδραστήριο παραθυρεοειδή αδένα
- Η ΕνδοσκοπικήΠαλίνδρομη Χολάγγειο-Παγκρεατογραφία (ERCP), εξέταση που γίνεται για τη θεραπεία των λίθων στη χολή μπορεί να αποτελέσει αιτία παγκρεατίτιδας. Υπάρχουν περιπτώσεις που το αίτιο της παγκρεατίτιδας δεν μπορούμε να το ανακαλύψουμε.
Χρόνια Παγκρεατίτιδα: συμπτώματα, αλλαγές στον τρόπο ζωής
Οι παράγοντες που αυξάνουν το κίνδυνο για παγκρεατίτιδα μπορούν να είναι:
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Έρευνες δείχνουν ότι άτομα που καταναλώνουν 4-5 ποτά την ημέρα είναι σε αυξημένο κίνδυνο.
- Κάπνισμα. Οι καπνιστές κατά μέσο όρο είναι 3 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν χρόνια παγκρεατίτιδα σε σύγκριση με τους μη καπνιστές. Το ενθαρρυντικό νέο είναι ότι όσοι το κόψουν το κάπνισμα μειώνουν το ρίσκο κατά το ήμισυ.
- Παχυσαρκία
- Η πιθανότητα αυξάνει όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό παγκρεατίτιδας.
Ποιες οι επιπλοκές της Παγκρεατίτιδας;
Οι επιπλοκές που προκαλούνται από μια τέτοια διάγνωση:
- Σακχαρώδης Διαβήτης. Η βλάβη των κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη οδηγούν από τη χρόνια παγκρεατίτιδα στον διαβήτη.
- Ψευδοκύστη. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει τη συσσώρευση υγρού και τοξινών στους θύλακες στο πάγκρεας. Έτσι μπορεί να γίνει διάρρηξη μιας μεγάλης ψευδοκύστης και να προκληθούν επιπλοκές όπως εσωτερική αιμορραγία και λοίμωξη.
- Λοίμωξη. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να κάνει το πάγκρεας ευάλωτο στα βακτήρια και στους ιούς. Οι παγκρεατικές λοιμώξεις είναι σοβαρές και απαιτούν εντατική θεραπεία όπως χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση του μολυσμένου ιστού.
- Νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να προκληθεί από οξεία παγκρεατίτιδα. Εάν η ανεπάρκεια είναι σοβαρή και επίμονη τότε αντιμετωπίζεται με αιμοκάθαρση.
- Αναπνευστικά προβλήματα. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει χημικές αντιδράσεις στο σώμα σας όπου επηρεάζει την λειτουργία των πνευμόνων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα να είναι πολύ χαμηλά.
- Υποσιτισμός. Η οξεία αλλά και η χρόνια παγκρεατίτιδα μπορούν να προκαλέσουν το πάγκρεάς σας να παράγουν λιγότερα ένζυμα που χρειάζονται να διασπούν και να προωθούν τα συστατικά της τροφής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον υποσιτισμό, διάρροια και απώλεια σωματικού βάρους ακόμα και αν καταναλώνετε παρόμοιες τροφές με πριν ή την ίδια ποσότητα φαγητού.
- Καρκίνος μπορεί να προκύψει μετά από μακρόχρονη φλεγμονή στο πάγκρεας.
Παγκρεατίτιδα και Διατροφή
Η ορθή διατροφική πρακτική περιλαμβάνει τη διαλογή για τον εντοπισμό των ασθενών που βρίσκονται σε κίνδυνο, ακολουθούμενη από ένα λεπτομερές πρόγραμμα διατροφικής αξιολόγησης και διατροφής για ασθενείς με κίνδυνο. Η θεραπεία πρέπει να είναι διεπιστημονική και ο βασικός άξονας της θεραπείας είναι η αποχή από το αλκοόλ, η θεραπεία του πόνου, οι διαιτητικές τροποποιήσεις και η συμπλήρωση των παγκρεατικών ενζύμων. Προκειμένου να επιτευχθούν οι απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση των πρωτεϊνών, η χορήγηση από του στόματος μπορεί να είναι επωφελής.
Ποιες τροφές επιτρέπονται;
Τελευταία γίνεται λόγος για τον ρόλο της πρόσληψης ινών στη διαχείριση ασθενών με παγκρεατική νόσο αλλά εξακολουθεί να είναι αμφισβητούμενος ακόμα. Στην οξεία παγκρεατίτιδα, μια πλούσια σε πρεβιοτικά δίαιτα σχετίζεται με χαμηλά ποσοστά παγκρεατικής νέκρωσης, διαμονή σε νοσοκομείο, σύνδρομο συστημικής φλεγμονώδους αντίδρασης και ανεπάρκεια οργάνων. Αυτή η προστατευτική επίδραση φαίνεται να συνδέεται με την ικανότητα των ινών να μειώνουν το ποσοστό μόλυνσης. Από την άλλη πλευρά, σε ασθενείς με εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια, μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες συσχετίζεται με αυξημένο βρεγμένο βάρος κοπράνων και απέκκριση λίπους κοπράνων εξαιτίας της αναστολής ινών των παγκρεατικών ενζύμων. Ο μηχανισμός με τον οποίο οι διαιτητικές ίνες μειώνουν την δραστηριότητα των παγκρεατικών ενζύμων δεν είναι ακόμη σαφής. Φαίνεται πιθανό ότι τα παγκρεατικά ένζυμα απορροφώνται στην επιφάνεια των ινών ή παγιδεύονται στη πηκτίνη.
Η διατροφική υποστήριξη μπορεί να έχει σημαντικό ευεργετικό αποτέλεσμα στην πορεία της μέτριας έως σοβαρής οξείας παγκρεατίτιδας. Προτιμάται η εντερική διατροφή, με στόχο την πρόσβαση στη νήστιδα. Ωστόσο, η παρεντερική διατροφή είναι επιλογή αν υπάρχει εντερική αποτυχία. Η έγκαιρη έναρξη της διατροφικής υποστήριξης είναι κρίσιμη, ενώ τα οφέλη μειώνονται ραγδαία αν ξεκινήσει μετά από 48 ώρες από την εισαγωγή στο νοσοκομείο. Ο σοβαρός υποσιτισμός στη χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να αποφευχθεί ή να αντιμετωπιστεί με διαιτητικές τροποποιήσεις ή εντερική διατροφή.
