Τι είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ);
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ = βάρος(σε kg)/[ύψος(σε cm)]2) αποτελεί ένα εργαλείο αξιολόγησης του σωματικού βάρους. Οι φυσιολογικές τιμές του κυμαίνονται από 20-25kg/m2. Σε τιμές μικρότερες του 20, το σωματικό βάρος χαρακτηρίζεται χαμηλό, ενώ σε τιμές μεγαλύτερες του 25, υψηλό. Όταν η τιμή υπερβαίνει το 30, τότε οδηγούμαστε στην παχυσαρκία.
Από τι επηρεάζεται;
Ο τρόπος, που ο ΔΜΣ επηρεάζεται από διάφορους διατροφικούς, ή περιβαλλοντικούς παράγοντες έχει κατά καιρούς, μελετηθεί ενδελεχώς.
Η φυσική δραστηριότητα, η καθιστική ζωή, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα μικρά και συχνά γεύματα, η έλλειψη πρωινού, η τηλεθέαση είναι μερικές μόνο από τις συμπεριφορές που έχουν συσχετιστεί, θετικά ή αρνητικά, με το ΔΜΣ.
Εφαρμογή: Υπολόγισε εαν το βάρος σου είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια; [APP]
Πώς επηρεάζονται τα παιδιά και οι έφηβοι;
Ειδικά σε παιδιά και εφήβους, η ερευνητική δραστηριότητα είναι εκτενής. Από τα αποτελέσματα των μελετών έχει φανεί, ότι ο ΔΜΣ σε αυτές τις ηλικίες επηρεάζεται τόσο από διατροφικούς, όσο και από περιβαλλοντικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.
Η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, η τηλεθέαση, η έλλειψη ύπνου και η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένο σωματικό βάρος.
Ποιοι διατροφικοί παράγοντες βοηθούν το αυξημένο σωματικό βάρος;
Από τους διατροφικούς παράγοντες, τα μικρά και τα συχνά γεύματα, η κατανάλωση πρωινού, η κατανάλωση γευμάτων με την οικογένεια, αλλά και μεμονωμένα τρόφιμα, ή ομάδες τροφίμων όπως τα φρούτα, τα λαχανικά παρουσίασαν αρνητική συσχέτιση με το αυξημένο σωματικό βάρος, σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες.
Τι δείχνουν οι μελέτες;
Αν και οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί για καθένα από τους παραπάνω παράγοντες μεμονωμένα είναι πολυάριθμες, η συνδυαστική τους επίδραση δεν έχει παρατηρηθεί διεξοδικά.
Πρόσφατα, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με το Ίδρυμα Αριστείδης Δασκαλόπουλος (ΙΑΔ) πραγματοποίησε, μία πανελλήνια έρευνα σε δείγμα 1300 παιδιών και εφήβων, ηλικίας 3-18 ετών.
Μελετήθηκαν διάφοροι συνδυασμοί συμπεριφορών, συνηθειών και επιλογών και έτσι προέκυψαν επτά βασικά πρότυπα «τρόπου ζωής».
Αναλύοντας τα αποτελέσματα, οι ερευνητές, διαπίστωσαν, πως όσα παιδιά συνδύαζαν την κατανάλωση πολλών γευμάτων και σνακ κατά τη διάρκεια της ημέρας, την κατανάλωση πρωινού και την υιοθέτηση της Μεσογειακής Διατροφής παρουσίαζαν μικρότερο ΔΜΣ.
Συνεπώς, η συνδυαστική ύπαρξη αυτών των τριών διατροφικών συμπεριφορών, σχετίστηκε με μικρότερη πιθανότητα για παχυσαρκία.
Τι σχετίζεται με αύξηση του ΔΜΣ στους ενήλικες;
Τα δεδομένα που υπάρχουν για τον ενήλικο πληθυσμό είναι ακόμα λιγότερα.
Έρευνες έχουν συσχετίσει με αυξημένο ΔΜΣ τα παρακάτω:
- την κατανάλωση κρέατος, αλκοόλ και αλατιού
- το τσιμπολόγημα ανάμεσα στα γεύματα
- γενικότερα την ανθυγιεινή διατροφική συμπεριφορά
- την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας
Αντίθετα, μειώνουν το ΔΜΣ:
- η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και προϊόντων ολικής άλεσης
- η αυξημένη φυσική δραστηριότητα
- η διατροφική ποικιλία
- η κατανάλωση πρωινού
Υπάρχει διαφορά ανάλογα με το φύλο;
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ενήλικες στην Ισπανία διαπίστωσε διαφορά ανάμεσα στους παράγοντες, ανάλογα με το φύλο. Έτσι, στους άνδρες, η κατανάλωση αλκοόλ, τα τρόφιμα με υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο και τα ανθυγιεινά τρόφιμα που επιλέγουν για τα ενδιάμεσα γεύματά τους φαίνεται να είναι οι παράγοντες εκείνοι που οδηγούν στην αύξηση του ΔΜΣ.
Ποια τα δεδομένα για την Ελλάδα;
Δυστυχώς στη χώρα μας, οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε ενήλικες είναι ελάχιστες. Παρ’ όλα αυτά, οι ενδείξεις φαίνεται να οδηγούν στη συσχέτιση του αυξημένου ΔΜΣ με την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και την αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη.
«Πρότυπα τρόπου ζωής» δεν έχουν, προς το παρόν, μελετηθεί σε ενήλικες. Σίγουρα λοιπόν, τα δεδομένα που αυτή τη στιγμή έχουμε στη διάθεσή μας για αυτό τον πληθυσμό δεν είναι επαρκή.
Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος
Άλλωστε, η παχυσαρκία είναι μια ιδιαίτερα πολυπαραγοντική νόσος. Η ύπαρξη της, εξαρτάται από την αλληλεπίδραση πολλών και διαφορετικών παραγόντων. Γονίδια, μεταβολικές διαδικασίες, κοινωνικές και πολιτισμικές επιρροές συνθέτουν ένα εξαιρετικά σύνθετο πλέγμα.
Επομένως, χωρίς τη μελέτη «προτύπων τρόπου ζωής» διαθέτουμε μόνο ένα μικρό κομμάτι του παζλ που συνθέτει τη νόσο της παχυσαρκίας. Η μελλοντική μελέτη «προτύπων τρόπου ζωής» τόσο σε ενήλικές όσο και σε παιδιά είναι απαραίτητη για τη διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
