Ποιά η Λειτουργία του ήπατος;
Το συκώτι, που βρίσκεται στην πάνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς, είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο του ανθρώπινου σώματος. Οι κύριες λειτουργίες του ήπατος είναι η απομάκρυνση των τοξινών και η επεξεργασία των θρεπτικών συστατικών των τροφίμων. Το αίμα από το πεπτικό σύστημα φιλτράρεται μέσω του ήπατος πριν ταξιδέψει οπουδήποτε αλλού στο σώμα. Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό όργανο μιας και παράγει τη χολή, η οποία εκκρίνεται στο χοληφόρο σύστημα. Το ήπαρ μεταβολίζει τα λιπαρά οξέα που απελευθερώνονται από τον λιπώδη ιστό κατά τη διάρκεια της νηστείας και από τα χυλομικρά μετά το γεύμα και συνθέτει τριγλυκερίδια που εξάγονται ως λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας ή αποθηκεύονται ως σταγονίδια λιπιδίων.
Τί είναι και γιατί είναι τόσο σημαντική;
Το λιπώδες ήπαρ παράγεται από υπερβολική συσσώρευση τριγλυκεριδίων μέσα στο ήπαρ και από μειωμένη έκκριση VLDL. Το λιπώδες ήπαρ ορίζεται λειτουργικά ως ορατή στεάτωση σε περισσότερο από 5% των ηπατοκυττάρων στη βιοψία ήπατος. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται πιο συχνά για τη διάγνωση του λιπώδους ήπατος τόσο στην κλινική πράξη όσο και στην έρευνα είναι, το υπερηχογράφημα ήπατος, το οποίο είναι γνωστό ότι υποεκτιμά το βαθμό του λιπώδους ήπατος λιγότερο από 33% σε σύγκριση με τη βιοψία ήπατος.
Τα πρώτα στάδια της λιπώδους διήθησης συνήθως δεν προκαλούν κάποια βλάβη, όμως μετέπειτα στάδια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή ηπατική ζημιά, συμπεριλαμβανομένου μέχρι και της κίρρωσης.
Ποιά τα είδη της και η διάγνωση τους;
Το λιπώδες ήπαρ διαχωρίζεται σε μη αλκοολική λιπώδης ηπατική ασθένεια (NAFLD) και αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο (AFLD). Η NAFLD έχει μια ολοένα αυξανόμενη συχνότητα και διαγιγνώσκεται όταν η πρόσληψη αιθανόλης είναι 20 g/ημέρα ή λιγότερο στις γυναίκες και 30 g/ ημέρα ή λιγότερο στους άνδρες μετά τον αποκλεισμό λοίμωξης από ηπατίτιδα Β, λοίμωξης από ηπατίτιδα C και χρήσης στεατογόνων φαρμάκων.
Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH) είναι μια πάθηση της φλεγμονής του ήπατος που προκαλείται από τη συσσώρευση λίπους στο το συκώτι. Το NASH διαγιγνώσκεται με βιοψία ήπατος ως παρουσία στεάτωσης, φλεγμονής και φουσκώματος σε αντίθεση με το μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFL), δηλαδή στεάτωση με ή χωρίς φλεγμονή ή φούσκωμα.
Η διάγνωση γίνεται με βιοψία ήπατος ως παρουσία στεάτωσης, φλεγμονής και φουσκώματος σε αντίθεση με το μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFL), δηλαδή στεάτωση με ή φούσκωμα ή φλεγμονή.
Ποιά τα αίτια εμφάνισης;
Για την αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο:
Η αυξημένη και χρόνια πρόσληψη αιθανόλης είναι η κύρια αιτία της λιπώδους ηπατικής νόσου που σχετίζεται με το αλκοόλ. Η αιθανόλη μετατρέπεται στο ήπαρ σε ακεταλδεΰδη από τις αλκοολικές αφυδρογονάσες και το μικροσωμικό σύστημα οξείδωσης της αιθανόλης. Η εξαιρετικά τοξική ακεταλδεΰδη μεταβολίζεται περαιτέρω σε οξικό οξύ, η οποία στη συνέχεια απελευθερώνεται γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος, όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βιολογικό καύσιμο για την παραγωγή ενέργειας. Εκτός από τις τοξικές ιδιότητες της ακεταλδεΰδης, ο ηπατικός μεταβολισμός της αιθανόλης έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος οξειδωτικού στρες που συμβάλλει στην ηπατική βλάβη.
Για τη μη αλκοολική λιπώδης ηπατική ασθένεια:
Η αυξημένη κατανάλωση τροφής, η σωματική αδράνεια και η παχυσαρκία είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη NAFLD. Η συσσώρευση λίπους στο ήπαρ είναι συνέπεια της αυξημένης διαθεσιμότητας ελεύθερων λιπαρών οξέων που προέρχονται από τον λιπώδη ιστό, τα οποία συμβάλλουν έως και το 60% της περιεκτικότητας σε ηπατικό λίπος, ενώ η ηπατική de novo λιπογένεση, είναι υπεύθυνη για έως και 30% του ηπατικού λίπους. με πρόσθετη συμβολή από τη διαιτητική πρόσληψη λιπιδίων.
Ποιά τα συμπτώματα;
Ένα λιπώδες ήπαρ δεν παράγει συμπτώματα από μόνο του, επομένως οι άνθρωποι συχνά μαθαίνουν για το λιπώδες ήπαρ τους όταν κάνουν ιατρικές εξετάσεις για άλλους λόγους. Η λιπώδης διήθηση του ήπατος μπορεί να βλάψει το συκώτι σας για χρόνια ή και δεκαετίες χωρίς να προκαλέσει συμπτώματα. Εάν η ασθένεια επιδεινωθεί, μπορεί να εμφανίσετε κόπωση, απώλεια βάρους, κοιλιακή δυσφορία, αδυναμία και σύγχυση.
Τί μπορείτε να κάνετε διατροφικά;
Σημαντικά σημεία προσοχής στο κομμάτι της διατροφής είναι τα εξής:
- Απόκτηση υγιούς σωματικού βάρους
- Μείωση της κατανάλωση; κορεσμένων λιπαρών οξέων με αντικατάσταση τους από μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.
- Μείωση της κατανάλωσης φρουκτόζης
- Αποφυγή του αλκοόλ
- Να μην καταναλώνονται περισσότερα από 400 mg καφεΐνης ημερησίως.
Τί άλλο μπορείτε να κάνετε;
Δεν υπάρχουν ιατρικές ή χειρουργικές θεραπείες για το λιπώδες ήπαρ, αλλά ορισμένα βήματα μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη ή την αναστροφή ορισμένων βλαβών.
Γενικά, εάν έχετε λιπώδες ήπαρ συστήνεταιι:
- Μείωση των τριγλυκεριδίων μέσω της διατροφής, της φαρμακευτικής αγωγής ή και των δύο
- Έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης, σε περίπτωση που υπάρχει σακχαρώδης διαβήτης είτε όχι
- Έλεγχος επιπέδων χοληστερόλης
- Αύξηση της φυσικής σας δραστηριότητα
- Έλεγχος της κατάστασης υγείας του ήπατος
- Επαρκής ύπνος καθημερινά
Πώς μπορεί να προληφθεί;
Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε τη λιπώδη νόσο του ήπατος είναι να κάνετε τα πράγματα που διατηρούν τη συνολική υγεία:
- Μείνετε σε υγιές βάρος.
- Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, μειώστε το σωματικό σας βάρος σταδιακά.
- Ασκηθείτε τακτικά.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Πάντα να λαμβάνετε τη φαρμακευτική σας αγωγή σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.
Πότε πρέπει να ανησυχήσετε;
Οι περισσότεροι, αλλά όχι όλοι οι ασθενείς με λιπώδες ήπαρ είναι μεσήλικες και υπέρβαροι. Οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται συχνότερα με τη λιπώδη ηπατική νόσο είναι:
- Υπερβαρότητα (δείκτης μάζας σώματος 25-30)
- Παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος πάνω από 30)
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων
