Οι χολόλιθοι αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας στα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη της Δύσης. Περίπου 20 εκατομμύρια ενήλικες στις Η.Π.Α. πάσχουν από χολολιθίαση ενώ στην Ευρώπη ο μέσος επιπολασμός της ξεκινάει από 5,9% στην Ιταλία και φτάνει 21,9% στη Νορβηγία.
Τι είναι η χολολιθίαση;
Xολολιθίαση είναι ο σχηματισμός λίθων μέσα στη χοληδόχο κύστη ή μέσα στα χοληφόρα αγγεία. Οι χολόλιθοι διακρίνονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: α) τους χοληστερινικούς χολόλιθους, με κύριο συστατικό τους την χοληστερίνη και β) τους έγχρωμους χολόλιθους, με βασικό συστατικό έχουν το ασβέστιο.
Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα;
Πολλές επιδημιολογικές έρευνες, έχουν συνδέσει την παχυσαρκία και τον αυξημένο δείκτη μάζα σώματος με την δημιουργία χολόλιθων. Ακόμη, κάποιες άλλες επιδημιολογικές έρευνες διαπίστωσαν πως οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από ότι οι άνδρες. Επίσης, η αυξανόμενη ηλικία μεγαλώνει την πιθανότητα σχηματισμών λίθων στην χοληδόχο κύστη. Καταστάσεις όπως αυτές της ινσουλινοαντοχής και του διαβήτη έχουν συνδεθεί με παθογένεση λίθων στην χοληδόχο κύστη.
Γενικότερα, τον τελευταίο καιρό συντελείται η προσπάθεια να βρεθεί εάν η χολολιθίαση συνδέεται με το μεταβολικό σύνδρομο. Τέλος, η εγκυμοσύνη όπως και κάποιες φλεγμονώδεις καταστάσεις του εντέρου έχουν συσχετιστεί με αυτήν την παθολογική κατάσταση. Πάντως, πέρα των περιβαλλοντικών παραγόντων και το γενετικό υπόβαθρο είναι δυνατόν να συνδέεται με ασθένειες της χοληδόχου κύστης.
Ποια τα συμπτώματα της χολολιθίασης;
Η χολολιθίαση συνήθως είναι ασυμπτωματική, αφού μόνο το 1/3 θα εμφανίσει συμπτώματα ή επιπλοκές. Οι πιο σοβαρές εκφάνσεις της νόσου, είναι η οξεία χολοκυστίτιδα, η χοληδοχολιθίαση,η χολαγγειίτιδα, η παγκρεατίτιδα.
Ποια τα αίτια της χολολιθίασης;
Τα σημαντικότερα αίτια παθογένεσης των χολόλιθων είναι:
- Η αυξημένη περιεκτικότητα της χολής σε χοληστερόλη που δημιουργείται είτε λόγω αυξημένου χρόνου παραμονής της χολής, είτε λόγω αυξημένου ρυθμού απορρόφησης ύδατος ηλεκτρολυτών από την χολή, είτε αυξημένων προσταγλαδινών και οιστρογόνων.
- Η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη έχει συνδεθεί άμεσα με τον κίνδυνο χολολιθίασης, κυρίως μέσω της συνεισφοράς της στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία συντελεί στην δημιουργία χολόλιθων αυξάνοντας την σύνθεση χοληστερόλης, στην έκκριση της χοληστερόλης στην χολή. Ένας μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών ερευνών εξέτασε την σχέση της ενεργειακής πρόσληψης και της χολολιθίασης. Σε μια γαλλική έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 152 άτομα στα οποία διαγνώστηκε χολολιθίαση με την βοήθεια υπερηχογραφήματος, βρέθηκε αυξημένος κίνδυνος για χολολιθίαση με μια διατροφή άνω των 2500 θερμίδων.
- Ένας άλλος παράγοντας σχηματισμού χολόλιθων, εκτός της παχυσαρκίας, αποτελεί το απότομο χάσιμο βάρους που συχνά επιδιώκεται από τα παχύσαρκα άτομα μέσω αυστηρών υποθερμιδικών διαίτων. Έχει φανεί πως μια απώλεια βάρους μεγαλύτερη των 1,5 kg/εβδομάδα αυξάνει στατιστικά σημαντικά τον κίνδυνο για δημιουργία χολόλιθων.
Παράγοντες που συμβάλλουν στη χολολιθίαση
Μη τροποποιήσιμοι προδιαθεσικοί παράγοντες
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν παράγοντες που δεν μπορούν να τροποποιηθούν και φαίνεται να σχετίζονται θετικά με την εμφάνιση των λίθων, αυτοί είναι:
- το γυναικείο φύλο
- η ηλικία
- το οικογενειακό ιστορικό
- η φυλή
- η εθνικότητα
Έχει παρατηρηθεί, ότι οι γυναίκες εμφανίζουν τουλάχιστο σε διπλάσια συχνότητα χολόλιθους από τους άνδρες
Σημαντικό ρόλο σε αυτό φαίνεται να παίζουν οι γυναικείες ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη), παρατήρηση που ενισχύεται και από την αυξημένη επίπτωση χολόλιθων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τροποποιήσιμοι προδιαθεσικοί παράγοντες
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται παράγοντες που μπορούμε να αλλάξουμε στην καθημερινή μας ζωή για τη μείωση εμφάνισης της νόσου.
- Παχυσαρκία
- Ταχεία απώλεια σωματικού βάρους
- Υπερτριγλυκεριδαιμία
- Φάρμακα
- Διατροφή
- Κάπνισμα
- Καθιστικός τρόπος ζωής
Προβληματισμοί στις έρευνες σχετικά με διατροφή και χολολιθίαση
Ο ορισμός και ο εντοπισμός της χολολιθίασης είναι συνήθως προβληματικές διότι δυο στις τρεις περιπτώσεις με χολόλιθους είναι ασυμπτωματικές. Πριν, την δεκαετία του ’80, ο επιπολασμός της χολολιθίασης διαπιστωνόταν με έρευνες αυτοψίας. Πλέον, οι χολόλιθοι μπορούν να διαπιστωθούν με υπερηχογράφημα (θετικό σε περισσότερες από το 95% των περιπτώσεων) ή με από του στόματος χολοκυστογραφία (θετική στα 2/3 των περιπτώσεων ενώ στο 1/3 των περιπτώσεων δεν σκιαγραφείται η χοληδόχος κύστη, γεγονός που θεωρείται ως ένδειξη πάθησης της χοληδόχου κύστης).
Γενικότερα, το υπερηχογράφημα θεωρείται ως η πιο αξιόπιστη μέθοδος για τον εντοπισμό των χολόλιθων λόγω της ακρίβειας όσο και της ευκολίας χρήσης. Έτσι, πλέον μπορούν να εντοπίζονται και οι ασυμπτωματικές περιπτώσεις χολολιθίασης.
Ένα ακόμη πρόβλημα που ανακύπτει είναι πως οι επιδημιολογικές έρευνες γενικότερα δεν μπορούν να διαχωρίσουν τους λίθους χοληστερόλης και τους λίθους χολερυθρίνης, οι οποίοι έχουν ξεχωριστούς μηχανισμούς παθογένεσης και παράγοντες κινδύνου. Η παθοφυσιολογία του σχηματισμού των χολερυθρινικών χολόλιθων είναι λιγότερο γνωστή, πιθανώς όμως συμμετέχουν σε αυτόν η αυξημένη παραγωγή χολερυθρίνης (σε αιματολογικές παθολογικές καταστάσεις), η υψηλή περιεκτικότητα της χολής σε Ca++ και CO2-, η κίρρωση και η μικροβιακή διάσπαση της συνδεδεμένης χολερυθρίνης σε μια λιγότερο ευδιάλυτη μορφή.
Πρόσληψη ενέργειας
Η ενεργειακή πρόσληψη έχει συνδεθεί άμεσα με τον κίνδυνο χολολιθίασης, κυρίως μέσω της συνεισφοράς της στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία συντελεί στην δημιουργία χολόλιθων αυξάνοντας την σύνθεση χοληστερόλης, στην έκκριση της χοληστερόλης στην χολή και συντελεί στον κορεσμό της χολής σε χοληστερόλη. Ένας μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών ερευνών εξέτασε την σχέση της ενεργειακής πρόσληψης και της χολολιθίασης.
Σε μια γαλλική έρευνα με 152 άτομα στα οποία διαγνώστηκε χολολιθίαση με την βοήθεια υπερηχογραφήματος, βρέθηκε αυξημένος κίνδυνος για χολολιθίαση με μια διατροφή άνω των 2500 Kcal. Επίσης, σε μια άλλη case-control έρευνα που διεξάχθηκε στην Ινδία, σε ασθενείς μιας κλινικής στο Νέο Δελχί, βρέθηκε πως τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες με χολολιθίαση η ενεργειακή πρόσληψη ήταν αυξημένη στατιστικά σημαντικά σε σχέση με εκείνη των ατόμων της ομάδος ελέγχου. Επίσης θετική συσχέτιση προέκυψε και από μια πρόσφατη έρευνα στο Πακιστάν.
Από την άλλη, σε μια μεγάλη επιδημιολογική που διεξήχθη σε Αμερικάνους Μεξικάνικης καταγωγής δεν υπήρξε κάποια θετική συσχέτιση όπως και σε άλλες επιδημιολογικές έρευνες. Μάλιστα, σε μια ιταλική έρευνα φάνηκε ένας μειωμένος σχετικός κίνδυνος χολολιθίασης από αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη.
Ποια η επίδραση των υδατανθράκων;
Η επίδραση των υδατανθράκων στην χολολιθίαση έχει εξεταστεί από αρκετές έρευνες. Οι Misciagna και συνεργάτες διαπίστωσαν πως μια υψηλή πρόσληψη απλών σακχάρων είναι δυνατόν να οδηγήσει στην ανάπτυξη της χολολιθίασης. Το εύρημα αυτό αποδόθηκε κυρίως σε μια αυξημένη σύνθεση χοληστερόλης στο συκώτι σε συνδυασμό με μια αύξηση στην έκκριση της ινσουλίνης. Επίσης, σε μια Γαλλική έρευνα, η κατανάλωση των υδατανθράκων από τους ασθενείς με χολολιθίαση ήταν στατιστικά σημαντικά αυξημένη σε σχέση με τα άτομα της ομάδος ελέγχου. Παραδόξως, στην ίδια έρευνα βρέθηκε πως μια κατανάλωση κάτω των 12 gr καθημερινά μειώνει τον κίνδυνο της χολολιθίασης.
Τα ίδια αποτελέσματα προέκυψαν και από την έρευνα του Tandon στην Βόρεια Ινδία με την διαφορά πως η στατιστική σημαντικότητα αυξανόταν στις γυναίκες ενώ σε αυτές υπήρχε ταυτόχρονα και αυξημένη κατανάλωση απλών σακχάρων. Επίσης, έρευνα στην Ιταλία έδειξε θετική συσχέτιση αυξημένης πρόσληψης υδατανθράκων με μη διαγνωσμένη χολολιθίαση και στα δυο φύλλα. Στην συγκεκριμένη έρευνα το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε δεν μπορούσε να διαχωρίσει το σύνολο των απλών σακχάρων που καταναλώθηκαν. Ακόμη, και στην πιο πρόσφατη έρευνα του 2005 διαπιστώθηκαν τα ίδια αποτελέσματα στο σύνολο των συμμετασχόντων. Η μοναδική έρευνα, από την οποία δεν προέκυψε κάποια συσχέτιση ήταν των Sarin και συνεργατών.
Γενικότερα, αυξημένη πρόσληψη υδατανθράκων είναι δυνατόν να αυξάνει τα επίπεδα των peak της ινσουλίνης. Όμως, τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης έχουν συνδεθεί με αυξημένη δραστικότητα της αναγωγάσης του HMG-CoA και ενεργοποίηση των ηπατικών υποδοχέων των LDL. Έτσι, η ηπατική πρόσληψη χοληστερόλης αυξάνεται με αποτέλεσμα τον υπερκορεσμό της χολής σε χοληστερόλη. Επίσης, αυξημένα επίπεδα απλών σακχάρων έχουν συνδεθεί με παχυσαρκία, την ινσουλινοαντοχή και τελικά τον διαβήτη. Τα επίπεδα της ινσουλίνης είναι υψηλότερα ανάμεσα σε παχύσαρκους και ασθενείς με χολολιθίαση. Υπερκορεσμός της χολής με χοληστερόλη και μειωμένη σύσπαση της χοληδόχου κύστης είναι συχνό φαινόμενο σε διαβητικούς ασθενείς.
Απώλεια Βάρους
Ένας άλλος παράγοντας σχηματισμού χολόλιθων, εκτός της παχυσαρκίας, αποτελεί το απότομο χάσιμο βάρους που συχνά επιδιώκεται από τα παχύσαρκα άτομα μέσω αυστηρών υποθερμιδικών διαίτων. Ο μηχανισμός που συνδέει το απότομο χάσιμο βάρους με την χολολιθίαση είναι η αύξηση του κορεσμού της χοληστερόλης στην χολή καθώς επίσης και η στάση της χοληδόχου κύστης. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός έχει περιγραφεί και σε κάποιες άλλες καταστάσεις όπως την εγκυμοσύνη, την παρεντερική διατροφή και διαβήτη.
Σχετική ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε το 1994, έδειξε πως μια απώλεια βάρους μεγαλύτερη των 1,5 kg/εβδομάδα αυξάνει στατιστικά σημαντικά τον κίνδυνο για δημιουργία χολόλιθων. Συγκεκριμένες κλινικές έρευνες με ανθρώπους έδειξαν πως μια υποθερμιδική δίαιτα των 900 kcal, η οποία πραγματοποιήθηκε για 13 εβδομάδες σε 272 παχύσαρκα άτομα, τα άτομα ανέπτυξαν χολόλιθους έχοντας χάσει περίπου 18-20 Kgr. Μάλιστα, η ανάπτυξη των χολόλιθων ήταν τόσο στην υψηλή περιεκτικότητα λιπαρών όσο και σε εκείνη που δεν ήταν. Στα ίδια αποτελέσματα κατέληξε μια άλλη κλινική έρευνα που πραγματοποιήθηκε για 16 εβδομάδες.
Στην σημερινή Δυτική κουλτούρα, το ενδιαφέρον για το σωματικό βάρος και μια ιδανική σιλουέτα, έχει οδηγήσει πολλά άτομα, ειδικά γυναίκες, να είναι πρόθυμες να δοκιμάσουν σχεδόν κάθε τρόπο χασίματος βάρους. Το εσκεμμένο χάσιμο βάρους οδηγεί πολλές φορές σε επαναπρόσληψη κιλών, οδηγώντας στο λεγόμενο weight cycling (φαινόμενο απώλειας και επαναπρόσληψης).
Σε μια προοπτική έρευνα, την Nurse’s Health Study, που εξετάστηκαν νοσοκόμες από το 1972-1988, φάνηκε πως το 54,9% είχε τουλάχιστον ένα επεισόδιο weight cycling. Σε σύγκριση με τις γυναίκες που διατήρησαν το βάρος τους σταθερό, φάνηκε πως ο σχετικός κίνδυνος για χολοκυστεκτομή (διορθωμένο για δείκτη μάζα σώματος, ηλικία, πρόσληψη αλκοόλης, λήψη λίπους και κάπνισμα) ήταν 1,20 για τις ελαφρά cyclers( σε αυτές που έχουν χάσει 5-9 lb και το επαναπροσέλαβαν), 1,31 για τις μέτρια cyclers (10-19 lb) και 1,68 για τις σοβαρά cyclers (>20 lb). Όταν εξετάστηκε ο αριθμός των κύκλων σε σχέση με τον κίνδυνο, τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο αριθμός των επεισοδίων δεν επηρέαζε τον σχετικό κίνδυνο.
Τι ισχύει με τα Λιπαρά Οξέα;
Η διαιτητική πρόσληψη λίπους έχει επίσης προταθεί ως ένας παράγοντας κινδύνου για την δημιουργία χολόλιθων. Διάφοροι μηχανισμοί με συγκεκριμένους τύπους λιπαρών οξέων έχουν προταθεί, αλλάζοντας τόσο την σύνθεση όσο και την ποσότητα του λίπους στην διατροφή ανθρώπινων μοντέλων. Αρκετές επιδημιολογικές έρευνες ανέφεραν πως ασθενείς με χολολιθίαση κατανάλωναν μια μεγαλύτερη ποσότητα χοληστερόλης και ειδικότερα κορεσμένα λιπαρά οξέα.
Μια γαλλική έρευνα έδειξε μια θετική σχέση χολολιθίασης και συνολικής πρόσληψης κορεσμένου λίπους. Σε μια Ιταλική έρευνα, φάνηκε πως η πρόσληψη κορεσμένου λίπους συσχετίστηκε θετικά ενώ αντίθετα η πρόσληψη μονοάκορεστων λιπαρών οξέων συσχετίστηκε αρνητικά. Μάλιστα, στις γυναίκες φάνηκε να υπάρχει ένας μεγαλύτερος κίνδυνος από την κατανάλωση κορεσμένου λίπους από ότι στους άντρες. Από μια άλλη μια έρευνα στην ίδια χώρα καμιά σχέση δεν βρέθηκε μεταξύ συνολικού, κορεσμένου, μαονοακόρεστου και πολυακόρεστου διαιτητικού λίπους με την χολολιθίαση. Στα ίδια αρνητικά αποτελέσματα κατέληξαν άλλες δυο επιδημιολογικές έρευνες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είχαν κλινικές έρευνες σε ανθρώπους, όπως αυτή των Mendez-Sanchez που έδειξαν την σπουδαιότητα μια διατροφής αυξημένης σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα σε δίαιτα παχύσαρκων γυναικών που έχασαν βάρος. Συγκεκριμένα, φάνηκαν ευεργετικά αποτελέσματα στην σύνθεση της χολής και μάλιστα ο χρόνος κρυσταλλοποίησης της χοληστερόλης μειώθηκε σημαντικά στο placebo group ενώ σε αυτό των (n-3) πολυακόρεστων λιπαρών οξέων δεν άλλαξε.
Σε μια άλλη πρόσφατη κλινική έρευνα, όπου συμμετείχαν ασθενείς μετά από χολοκυστεκτομή, συγκρίθηκε ο δείκτης κορεσμού της χοληστερόλης μετά από μια διατροφή πλούσια σε ηλιέλαιο και μια πλούσια σε πολυακόρεστα. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως στην διατροφή πλούσια με ελαιόλαδο ο δείκτης κορεσμού μειωνόταν. Ενδιαφέρον θα είχε εάν τα ίδια αποτελέσματα προέκυπταν και σε υγιείς ανθρώπους.
Χοληστερόλη ποια η συσχέτιση με τη χολολιθίαση;
Η μέση καθημερινή διαιτητική πρόσληψη της χοληστερόλης στην δυτική διατροφή είναι περίπου 300-500 mg. Πάνω από το διπλάσιο από αυτήν την ποσότητα της χοληστερόλης είναι πιθανόν να εκκρίνεται από τον βλεννογόνο διαμέσου της χολής και ένα υπολογισμένο ποσό 300 mg αντλείται από εντερικά κύτταρα.
Ενώ έχει προταθεί πως μια υψηλή πρόσληψη χοληστερόλης είναι δυνατόν να συντελεί στην δημιουργία χολόλιθων, τα αποτελέσματα επιδημιολογικών ερευνών δεν δείχνουν κάποια θετική συσχέτιση χοληστερόλης και χολολιθίασης. Μάλιστα, έρευνα στην Ιταλία έδειξε αντίστροφη συσχέτιση της διαιτητικής χοληστερόλης με την λιθογένεση στην χοληδόχο κύστη. Θετική συσχέτιση βρέθηκε σε έρευνα στην Βόρεια Ινδία.
O ρόλος των φυτικών ινών στη χολολιθίαση
Ένας μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών ερευνών έχει δείξει πως η κατανάλωση φυτικών ινών είναι δυνατόν να προστατεύει από την χολολιθίαση ενώ κάποιες άλλες δεν έδειξαν κάποια θετική συσχέτιση με αποτέλεσμα να είναι ακόμη αντικρουόμενες οι απόψεις για το ρόλο των φυτικών ινών. Σε μια προοπτική έρευνα στην Ιταλία, διαπιστώθηκε μια σημαντικά αρνητική συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης φυτικών ινών και της χολολιθίασης. Στα ίδια αποτελέσματα κατέληξαν και οι έρευνες των Misciagna και Alsaif. Όμως, καμία απολύτως συσχέτιση δεν διαπιστώθηκε σε κάποιες άλλες επιδημιολογικές έρευνες
Οι φυτικές ίνες είναι δυνατόν να προστατεύουν μέσω της μείωσης του κορεσμού της χοληστερόλης στην χολή μέσω της αυξημένης δραστικότητα της 7α-υδροξυλάσης της χοληστερόλης η οποία αυξάνει την σύνθεση χολικών οξέων που συντελεί σε αυξημένη διαλυτότητα της χοληστερόλης στην χολή. Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη πως μια διατροφή σε χαμηλές φυτικές ίνες είναι συνήθως υψηλή σε απλά σάκχαρα και σε λίπος. Επομένως, θα πρέπει να εξεταστεί έως μια ανεξάρτητη επίδραση, αυτή των φυτικών ινών στην δημιουργία της χολολιθίασης.
Αλκοόλ και χολολιθίαση
Πολλές επιδημιολογικές κλινικές έρευνες έχουν δείξει πως μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ είναι πιθανό να προστατεύει από τον σχηματισμό χολόλιθων. Ο μηχανισμός που εικάζεται να πραγματοποιείται στην προκειμένη περίπτωση είναι μέσω της επίδρασης της λιθογένεσης της χολής. Καταρχήν παρατηρήθηκε μείωση του κορεσμού της χοληστερόλης μέσω της μετατροπής της σε χολικά άλατα. Επίσης, είναι δυνατόν η κατανάλωση του αλκοόλ να διεγείρει το άδειασμα της χοληδόχου κύστης καθώς επίσης αυξάνοντας και το γέμισμα της. Ακόμη το αλκοόλ είναι δυνατόν να επηρεάζει μέσω της μείωσης της συγκέντρωσης της χολής εμποδίζοντας την απορρόφηση του νερού και των ηλεκτρολυτών από τον βλεννογόνο της χοληδόχου κύστης. Όλοι οι παραπάνω μηχανισμοί φαίνονται να λειτουργούν καλύτερα με μια συστηματική παρά με μια σπάνια κατανάλωση αλκοόλ.
Στην μεγάλη επιδημιολογική έρευνα των Νurse’s Health Study, βρέθηκε πως συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν κατανάλωναν αλκοόλ εκείνες που κατανάλωναν 0.1-4.9, 5-14.9, 15-29.9, 30-49.9 είχαν πολυπαραγοντικό κίνδυνο για χολοκυστεκτομή 0.95, 0.86, 0.80, 0.67 και 0.62. Επίσης, όλα τα αλκοολούχα ποτά σχετίστηκαν με το ρίσκο χολοκυστεκτομής .
Στην έρευνα των Caroli και συνεργατών, βρέθηκε πως τα κρούσματα της χολολιθίασης ήταν στατιστικά σημαντικά πιο αυξημένα σε ασθενείς που απείχαν τελείως από το αλκοόλ σε σχέση με εκείνους που κατανάλωναν μια ποσότητα αλκοόλ της τάξεως των 20-40 mg/ημέρα. Επίσης, προοπτική έρευνα της Ιταλίας βρέθηκε πως το αλκοόλ ασκεί μια προστατευτική δράση στους άντρες.
Πώς δρα ο καφές;
Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα σε όλο τον κόσμο. Έχει φανεί πως ο καφές επηρεάζει την απελευθέρωση χολοκυστοκινίνης, αυξάνει την κινητικότητα της χοληδόχου κύστης και μειώνει την απορρόφηση υγρών και των ηλεκτρολυτών από την χοληδόχο κύστη. Για τον λόγο αυτό έχουν γίνει αρκετές επιδημιολογικές έρευνες για να βρεθεί ένας πιθανός προστατευτικός ρόλος κατανάλωσης καφέ με τον κίνδυνο της χολολιθίασης.
Κατά την διάρκεια της Health Professional Follow up έρευνας, μια προοπτική έρευνα βρέθηκε πως συγκρίνοντας με άντρες που δεν κατανάλωναν καθόλου καφέ από το 1986 ως το 1990, ο σχετικός κίνδυνος σε σχέση με αυτούς που κατανάλωναν 4 ή περισσότερες κούπες ήταν 0,55. Σε αντίθεση, ο decaffeine καφές δεν σχετίστηκε με χαμηλό σχετικό κίνδυνο. Εξετάζοντας τα αποτελέσματα της Τhird National Health and Nutrition Examination Survey από το 1988-1994 ο επιπολασμός όλων συνολικά των ασθενειών της χοληδόχου κύστης δεν σχετίστηκε με την κατανάλωση του καφέ τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες. Όμως, ανάμεσα στις γυναίκες ένας μειωμένος επιπολασμός παλιότερα διαγνωσμένης ασθένειας της χοληδόχου κύστης βρέθηκε με αυξανόμενη κατανάλωση καφέ.
Βιταμίνες και μέταλλα
Γενικότερα, υπάρχουν λίγες επιδημιολογικές έρευνες που να συνδέουν βιταμίνες και μέταλλα με χολολιθίαση. Σε μια πρόσφατη κλινική μελέτη του 2004, μελετήθηκαν 4 κύρια μικροθρεπτικά αντιοξειδωτικά συστατικά στον ορό ασθενών με χολολιθίαση. Το πηλίκο βιταμίνης/χοληστερόλης ήταν πολύ χαμηλότερο σε ασθενείς από ότι στους υγιείς ανθρώπους της έρευνας όπως επίσης και οι συγκεντρώσεις του β-καροτένιου, της βιταμίνης C αλλά όχι του σεληνίου.
Επιπλέον, σε μια πιλοτική έρευνα που μελέτησε την λήψη αντιοξειδωτικών από ασθενείς με χολόλιθους βρέθηκε πως αυτοί είχαν στατιστικά σημαντικά μειωμένη πρόσληψη α- τοκοφερόλης, βιταμίνης D, νιασίνης και ψευδαργύρου. Ακόμη σε μια προοπτική έρευνα που έγινε με συμπλήρωμα ασκορβικού οξέος σε 2744 μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες βρέθηκε πως το συμπλήρωμα ασκορβικού οξέος μείωσε τον επιπολασμό της ασθένειας της χοληδόχου κύστης. Όμως, στην συγκεκριμένη έρευνα τα άτομα που κατανάλωναν ασκορβικό οξύ είχαν και μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ, που όπως προαναφέρθηκε προστατεύει από την χολολιθίαση.
Συμπεράσματα
Oι έρευνες, οι οπoίες χρησιμοποιήθηκαν σε αυτήν την ανασκόπηση δεν παρέχουν ισχυρές ενδείξεις για τον ρόλο της ενεργειακής πρόσληψης ή της λήψης λίπους και χοληστερόλης. Όμως, διαφαίνεται μια θετική συσχέτιση των απλών υδατανθράκων και της απότομης απώλειας βάρους και μια αντίστροφη συσχέτιση με τις φυτικές ίνες, το αλκοόλ και τον καφέ. Παράγοντες οι οποίοι δεν έχουν μελετηθεί πλήρως είναι τα λιπαρά οξέα, τα αντιοξειδωτικά και γενικότερα οι βιταμίνες και μέταλλα.
Παρά το γεγονός πως δεν έχουν γίνει συγκεκριμένες διαιτητικές συστάσεις για την μείωση του κινδύνου της χολολιθίασης, φαίνεται πως συστάσεις για την πρόσληψη άλλων ασθενειών, συνδέονται και για την χολολιθίαση. Αυτές, περιλαμβάνουν την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών με μείωση των λιπαρών και των γλυκών και με κατανάλωση καφέ και αλκοόλ με μέτρο. Ακόμη, η απώλεια βάρους θα πρέπει να ιδιαίτερα προσεκτική και συντηρητική. Επομένως, μια γενικότερα ισορροπημένη διατροφή που μειώνει τον κίνδυνο άλλων ασθενειών, είναι δυνατόν να προστατεύει εξ’ ίσου το ίδιο από την παθολογική κατάσταση της χολολιθίασης.
