Κοιτάζετε ποτέ τις ετικέτες τροφίμων όταν αγοράζεται το προϊόν που θέλετε; Σύμφωνα με έρευνα, στην οποία πήραν μέρος 6 χώρες της Ε.Ε., μόνο το 17% των καταναλωτών βλέπει τις ετικέτες όταν αγοράζει ένα προϊόν. Φυσικά, τα ποσοστό από χώρα σε χώρα αλλάζει, όπως και το είδος της πληροφορίας που ψάχνουν οι καταναλωτές. Οι ετικέτες τροφίμων μπορούν να δώσουν πληροφορίες, ώστε ο καταναλωτής να είναι ενημερωμένος για το προϊόν που θέλει να αγοράσει και να κάνει την πιο υγιεινή επιλογή για αυτόν. Οι καταναλωτές θέλουν να γνωρίζουν από τι αποτελούνται τα τρόφιμα που καταναλώνουν. Στην Ευρώπη, σχεδόν όλα τα συσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να φέρουν ετικέτα αναγραφής συστατικών. Οι ετικέτες τροφίμων μπορούν να μας ενημερώσουν για την θερμιδική αξία του προϊόντος, για την ημερομηνία λήξης και παρασκευής, τον τρόπο αποθήκευσης και μαγειρέματος και τα συστατικά του προϊόντος.
Ως «συστατικό» θεωρείται κάθε ουσία, συμπεριλαμβανομένων και των προσθέτων που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ή την παρασκευή ενός τροφίμου και συνεχίζει να υπάρχει έστω και σε τροποποιημένη μορφή. Τα συστατικά αναγράφονται σε φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας κατά τη στιγμή της χρησιμοποίησής τους για την παρασκευή του τροφίμου. Η αναγραφή των συστατικών δεν είναι απαραίτητη σε απλά τρόφιμα. Τα πρόσθετα αναγράφονται μαζί με τα συστατικά. Σε περίπτωση που κάποιο τρόφιμο περιέχει ή είναι ενδεχόμενο να περιέχει έστω και ίχνη ουσιών που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις, τότε γίνεται σαφώς η αναφορά σε αυτές.
Περίπου το 2% των ενηλίκων και το 5% των παιδιών πάσχουν από κάποια μορφής αλλεργίας σε κάποιο τρόφιμο
Μια αλλεργία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο. Οι τροφές που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία ή δυσανεξία πρέπει να αναγράφονται όταν αποτελούν συστατικά τροφίμων. π.χ. δημητριακά με γλουτένη, όστρακα και μαλάκια, ψάρι, αυγό, ξηροί καρποί, σόγια, σουσάμι, γάλα, σέλινο, μουστάρδα, λούπινιο, διοξείδιο του θείου και θειώδες άλας σε μεγάλες ποσότητες Επίσης, οι περισσότεροι κανόνες επισήμανσης πλέον είναι αρκετά μεγάλες και ευανάγνωστες σχεδόν σε όλα τα συσκευασμένα προϊόντα και ισχύουν σε όλη την ΕΕ.
Τι πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής;
- Όλα τα συστατικά και των πρόσθετων ουσιών και του νερού πρέπει να αναγράφονται σε φθίνουσα σειρά, ανάλογα με το βάρος τους.
- Οι ετικέτες που αναφέρονται σε θρεπτικά συστατικά του προϊόντος παρέχουν πληροφορίες σχετικά για την ποσότητα ενέργειας, πρωτεϊνών, υδατανθράκων, λιπών, φυτικών ινών, νάτριο. Αυτό δεν είναι υποχρεωτικό, εκτός αν γίνει συγκεκριμένη καταγγελία για τις θερμίδες του προϊόντος ή τα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται σε μια τροφή ή εάν έχουν προστεθεί βιταμίνες και μέταλλα
- Οι ετικέτες επίσης πρέπει να αναγραφούν τα στοιχεία επικοινωνίας του κατασκευαστή ή του πωλητή, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να ζητήσει πληροφορίες ή ακόμη και να κάνει κάποια καταγγελία.
Αναφορά πρέπει να γίνει και στα γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς γνωστά ως (ΓΤΟ). Με τον όρο γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί εννοούμε τους ζωντανούς οργανισμούς στους οποίους εισάγουμε τεχνητά ένα ξένο γονίδιο που προσδίδει ένα νέο χαρακτηριστικό στον οργανισμό π.χ. ανθεκτικότητα σε παράσιτο. Όταν ενσωματωθεί στο γενετικό υλικό αυτό το κύτταρο του γενετικά τροποποιημένου οργανισμού τα νέα χαρακτηριστικά μεταβιβάζονται στους απογόνους του. Στην Ε.Ε., τα τρόφιμα που έχουν την ύπαρξη (ΓΤΟ) πρέπει να φέρουν ετικέτα μόνο αν η αναλογία τους υπερβαίνει το 0,9% σε μεμονωμένα συστατικά.
Διατροφικές ετικέτες
Οι Ενδεικτικές Ημερήσιες Προσλήψεις ΕΗΠ, πιο γνωστές ως GDA είναι ένας οδηγός για την ποσότητα της ενέργειας (θερμίδες) και ορισμένων θρεπτικών συστατικών που ένας υγιής ενήλικας θα πρέπει να προσλαμβάνει ημερησίως. Το σύστημα των GDA παρέχει τις διατροφικές πληροφορίες ανά τεμάχιο ή ανά μερίδα προϊόντος (π.χ. ανά κομμάτι, ανά κουταλιά, κ.λπ.) και υποδεικνύει συνήθως την ποσότητα της ενέργειας και τις ποσότητες 4 θρεπτικών συστατικών [λιπαρά, κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και νάτριο (αλάτι)] που περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη μερίδα. Το σύστημα των GDA δείχνει πόσο τοις εκατό της μέγιστης ημερήσιας ενδεικνυόμενης για υγιείς ενήλικες ποσότητας των προαναφερθέντων συστατικών καλύπτει η συγκεκριμένη ποσότητα του τροφίμου αυτού. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον καταναλωτή να μπορεί να επιλέξει και να συγκρίνει σε σχέση με αλλά προϊόντα την πιο υγιεινή και θρεπτική επιλογή.
Είναι σαφές πως τα GDA και τα ποσοστά κάλυψης θρεπτικών αναγκών από αναγωγές σε αυτά, αποτελούν ενδεικτικές αναφορές πληροφόρησης χρήσιμες για συγκρίσεις και μελέτη από τον καταναλωτή και όχι προτάσεις διατροφής. Αυτό είναι σαφές, μιας και ο κάθε άνθρωπος έχει άλλες θρεπτικές ανάγκες. Συχνά, με τις παραπάνω δηλώσεις συνοδεύουν τους πίνακες με τα GDA των προϊόντων τους οι παραγωγοί. Σήμερα, στην Ε.Ε. δεν είναι υποχρεωτική η παρουσίαση των GDA στην ετικέτα των τροφίμων. Έχει όμως πλέον αρκετά μεγάλη απήχηση. Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζονται τα GDA στις 5 βασικές παραμέτρους.
Με αφορμή της προεδρίας της Ελλάδος στην Ε.Ε., στις αρχές του 2014 η χώρα μας είχε συναντηθεί με εκπρόσωπους της οργάνωσης FoodDrinkEurope - η τελευταία έθεσε στην Ελληνική προεδρία πως πρέπει οι ετικέτες τροφίμων πρέπει να γίνουν μια από τις προτεραιότητες της Ελλάδος.
Οι νέοι κανόνες της Ε.Ε. θα πρέπει να βασίζονται σε πιο ενήμερες επιλογές όσον αφορά στις ετικέτες τροφίμων όσο αφορά τον καταναλωτή, δήλωσε η οργάνωση. Ο κανονισμός σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές είναι ένα σύνθετο κομμάτι. Οι νέοι κανόνες για τις ετικέτες τροφίμων θα πρέπει να αναφέρουν διατροφικές πληροφορίες δηλ Ενδεικτικές Ημερήσιες Προσλήψεις GDA κάτι που δεν ήταν απαραίτητο μέχρι τώρα, θα πρέπει η καταγωγή του προϊόντος να είναι ευανάγνωστη, να αναγράφεται αν υπάρχει αλλεργιογόνα ουσία και άλλα θέματα που οι κατασκευαστές και οι πωλητές θα πρέπει να συμμορφωθούν από τον Δεκέμβριο του 2014. Ο FoodDrinkEurope ρώτησε την ελληνική προεδρία να διασφαλίσει ότι η βιομηχανία θα δώσει την δέουσα συμμετοχή κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης συζήτησης.
Βασικότερες αλλαγές με βάση το νέο κανονισμό της Ένωσης
- Αναγνωσιμότητα των ετικετών
- Έμφαση στο αλλεργιογόνο συστατικό & πληροφορίες για τα αλλεργιογόνα συστατικά στα μη προσυσκευασμένα τρόφιμα
- Αποσαφήνιση όσον αφορά τον τόπο καταγωγής ή τόπο προέλευσης
- Υποχρεωτική διατροφική δήλωση & διατροφικών στοιχείων για όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα, καθώς και εθελοντική αναγραφή στην μπροστινή μεριά της συσκευασίας
- Αποσαφήνιση των απαιτήσεων σχετικά με την παροχή πληροφοριών για την εξ αποστάσεως πώληση.
