Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ειδικά μέσα στο βαρύ κλίμα που επικρατεί στην Ελλάδα, ίσως για μερικούς να φαίνονται αγγαρεία, για άλλους ίσως φαίνονται ως ευκαιρία να ξεφύγουν από την βαριά καθημερινότητα. Οι γιορτές για τους περισσότερους είναι συνώνυμες με το φαγητό, γι’ αυτό και δεν είναι λίγοι εκείνοι που με το πέρας των γιορτών βλέπουν τη ζυγαριά να ανεβαίνει. Σε αντίθεση βέβαια με την κοινή πεποίθηση, τα πράγματα για το βάρος μας δεν είναι και τόσο τραγικά, αφού μελέτη έχει δείξει ότι ουσιαστικά το βάρος ανεβαίνει κατά 200 με 500 γρ., ενώ τον μεγαλύτερο κίνδυνο αύξησης βάρους φαίνεται να διατρέχουν ήδη υπέρβαρα - παχύσαρκα άτομα, στα οποία και παρατηρείται αύξηση του βάρους κατά 1 κιλό.
Αλλάζει μόνο το βάρος μου τις γιορτές;
Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερη σημασία από το βάρος μας ως απόλυτο νούμερο είναι οι αλλαγές, που δε φαίνονται με γυμνό μάτι και δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές . Αναφέρομαι στο ποσοστό λίπους στο σώμα μας και στα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα μας. Μια μικρή αύξηση του βάρους από μόνη της δεν μας δίνει καμία πληροφορία για το τι σημαίνει αυτό για τον οργανισμό. Οι διεργασίες που γίνονται στο βιοχημικό εργαστήριο του οργανισμού μας είναι αυτές που τελικά παίζουν το ρόλο τους και μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα.
Στην προαναφερθείσα μελέτη, βρέθηκε ότι το σωματικό βάρος παρουσιάζει αύξηση κατά 200 -500 γρ., το οποίο όμως επανέρχεται στα επίπεδα πριν τις γιορτές για τους ανθρώπους με φυσιολογικό βάρος. Το αξιοσημείωτο όμως, είναι ότι ενώ το σωματικό βάρος επανέρχεται, η σύσταση του σώματος δεν είναι η ίδια. Μπορεί η ζυγαριά να γράφει το ίδιο νούμερο, στο σώμα όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά.
Τα ποσοστά λίπους παραμένουν αυξημένα, παρά τη μείωση βάρους
Οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης εξέτασαν, εκτός από το βάρος σαν απόλυτο νούμερο και τη σύστασή του, δηλαδή το ποσοστό λίπους και μυϊκής μάζας. Βρέθηκε ότι ενώ το βάρος επιστρέφει στα ίδια επίπεδα με αυτά πριν τις γιορτές, το ποσοστό λίπους παραμένει αυξημένο και ιδιαίτερα το ενδοκοιλιακό λίπος, που έχει συνδεθεί με παθολογικές καταστάσεις, όπως η ινσουλινοαντίσταση και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Συνεπώς, εάν στη διάρκεια των γιορτών βλέπετε το βάρος σας να ανεβαίνει και με το πέρας των χαρούμενων ημερών και των καταχρήσεων προσπαθείτε μόνοι σας να μειώσετε το βάρος σας και τα καταφέρνετε, μην βιαστείτε να χαρείτε εάν δεν εξετάσετε και το λίπος του σώματος σας να βεβαιωθείτε ότι είναι και αυτό στα ίδια επίπεδα με πριν. Η ζυγαριά και το απόλυτο νούμερο που μας δείχνει, δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική σύσταση του σώματος μας.
Οφείλεται η ετήσια αύξηση βάρους στην κατάχρηση των γιορτών;
Στη διάρκεια ζωής του ανθρώπου υπάρχουν κρίσιμες περίοδοι αύξησης του σωματικού βάρους. Μερικά παραδείγματα τέτοιων εποχών είναι η εγκυμοσύνη, η εφηβεία και η εμμηνόπαυση για τις γυναίκες, ενώ για τους άντρες η ζωή μετά τον γάμο. Ιδιαίτερα επικίνδυνη εποχή είναι και η περίοδος των γιορτών. Στην ενήλικη ζωή, το βάρος μας αυξάνεται κατά 200-800 γρ. τον χρόνο. Η αύξηση αυτή μπορεί να οφείλεται και στo φαγοπότι των γιορτών. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει ασαφές αν η ετήσια αύξηση του βάρους οφείλεται σε καθημερινή μικρή αύξηση της ενεργειακής μας πρόσληψης ή σε περιόδους όπως οι γιορτές.
Πού οφείλεται η αύξηση αυτή;
Οι Χριστουγεννιάτικες μέρες φαίνεται να ευθύνονται κατά ένα μέρος για την αύξηση του σωματικού μας βάρους, ιδιαίτερα για άτομα που είναι ήδη υπέρβαρα, όπως προκύπτει από μελέτη που εξέτασε την αύξηση του βάρους μετά την περίοδο των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Αυτό ίσως να οφείλεται, όπως εξηγούν οι ερευνητές, στο αυξημένο στρες λόγω των γιορτών και στην αυξημένη πρόσληψη τροφής.
Ποια άτομα πρέπει να προσέχουν περισσότερο;
Τα άτομα που έχουν ήδη περιττά κιλά είναι αυτά που πρέπει να προσέξουν περισσότερο σε σχέση με τα άτομα με φυσιολογικό βάρος.
Αλλαγή λιπιδαιμικού προφίλ λόγω καταχρήσεων στις γιορτές
Μια άλλη αλλαγή που συμβαίνει εν αγνοία μας, είναι η αλλαγή στα λιπίδια του αίματος. Δεν υπάρχει κάποια μελέτη που να συσχετίζει την αλλαγή στο λιπιδαιμικό προφίλ με τις καταχρήσεις των γιορτών. Πολλές όμως μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα επίπεδα της χοληστερόλης παρουσιάζονται αυξημένα τους χειμερινούς μήνες και ιδιαίτερα τον Γενάρη και τον Δεκέμβρη, μήνες που συμπίπτουν με τις ημέρες των γιορτών, σε σχέση με το καλοκαίρι.
Το φαινόμενο αυτό δεν έχει εξηγηθεί, ενώ είναι πολλοί οι πιθανοί μηχανισμοί που προτείνονται ότι το προκαλούν, μέσα στους οποίους είναι και η αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών στη διάρκεια των γιορτών.
Γιατί αυξάνονται τα καρδιακά επεισόδια την περίοδο αυτή;
Άλλο ένα φαινόμενο που έχει γίνει αντικείμενο μελέτης είναι αυτό της αύξησης των καρδιακών επεισοδίων τις περιόδους των χριστουγεννιάτικων ημερών. Οι πιθανές αιτίες που έχουν προταθεί είναι πολλές και μέσα σε αυτές ανήκουν και οι αλλαγές στην διατροφική πρόσληψη ατόμων που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Ποιος ο ρόλος της διατροφής στα επίπεδα χοληστερόλης;
Γνωρίζουμε καλά την επίδραση που έχει η διατροφή στα επίπεδα της χοληστερόλης μας. Τα κορεσμένα ζωικά και τα τρανς λιπαρά που βρίσκονται σε όλα σχεδόν τα εορταστικά εδέσματα είναι γνωστό ότι αυξάνουν την χοληστερόλη και ειδικά την κακή χοληστερόλη του πλάσματος, η οποία και είναι γνωστή για την αθηρογόνο δράση της και τη συμμετοχή της στην εξέλιξη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Συνεπώς, το γιορτινό φαγοπότι μας αφήνει κάποιο περιττό βάρος, το οποίο ενδέχεται να επανέλθει εφόσον μπούμε σε φυσιολογικούς ρυθμούς, όμως ουσιαστικά μπορεί να μας αφήσει με επιπλέον λιπώδη ιστό, ιδιαίτερα στην ενδοκοιλιακή περιοχή, το οποίο έχει δηλητηριώδη δράση για τον οργανισμό μας και δρα υπέρ των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Σε αυτό το podcast, ο Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Μ.Sc. Παρασκευάς Παπαχρήστος μιλά για τα σημαντικά οφέλη που προσδίδει η Μεσογειακή Διατροφή στον οργανισμό μας για την πρόληψη & αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος, στη δημοσιογράφο Νατάσα Βυσσαρίωνος και στους ακροατές της εκπομπή "Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ" του ραδιοφωνικού σταθμού FM 91,6.
