Η βιταμίνη Β6 είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη η οποία αποτελεί μέλος του συμπλέγματος Β. Ο όρος βιταμίνη Β6 είναι γενικός και χρησιμοποιείται για να περιγράψει συστατικά που παρουσιάζουν τη βιολογική δραστηριότητα της πυριδοξίνης. Στα τρόφιμα εμφανίζεται ως πυριδοξίνη, πυριδοξάλη και πυριδοξαμίνη. Συνεπώς ο όρος «πυριδοξίνη» δεν είναι συνώνυμος με το γενικό όρο «βιταμίνη Β6».
Δράση
Η βιταμίνη Β6 μετατρέπεται στα ερυθροκύτταρα σε φωσφορική πυριδοξάλη και σε μικρότερο βαθμό σε φωσφορική πυριδοξαμίνη. Δρα ως συμπαράγοντας ενζύμων που εμπλέκονται σε περισσότερες από 100 αντιδράσεις, οι οποίες επηρεάζουν το μεταβολισμό πρωτεϊνών, λιπών και υδατανθράκων. Επίσης, η φωσφορική πυριδοξάλη παίζει ρόλο στη σύνθεση νευροδιαβιβαστών και στον μεταβολισμό διαφόρων βιταμινών (π.χ. στη μετατροπή της τρυπτοφάνης σε νιασίνη) και στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και της σφιγγοσίνης.
Διαιτητικές πηγές Βιταμίνης Β6
| Ποσότητα τροφής | Mg Βιταμίνης Β6 |
| Δημητριακά | |
| 1 φλιτζάνι All-Bran (45g) | 0.6 |
| 1 φλιτζάνι Bran-Flakes (45g) | 0.8 |
| 1 φλιτζάνι Corn-Flakes (30g) | 0.6 |
| 1 φλιτζάνι Muesli (95g) | 1.6 |
| 2 Weetabix | 0.4 |
| Γαλακτοκομικά | |
| 280ml γάλα, πλήρες ημιαποβουτυρωμένο ή άπαχο | 0.15 |
| 280ml γάλα σόγιας | 0.15 |
| Λαχανικά | |
| Πατάτες, βρασμένες (150g) | 0.5 |
| Ψητά φασόλια (200g) | 0.3 |
| Φρούτα | |
| 1/2 αβοκάντο | 0.4 |
| 1 μπανάνα | 0.3 |
| Κρέας και ψάρια | |
| Μοσχάρι, ψητό (85g) | 0.3 |
| Αρνί, ψητό (85g) | 0.2 |
| Χοιρινό, ψητό (85g) | 0.3 |
| 2 φέτες ζαμπόν | 0.3 |
| 1 μπούτι κοτόπουλο | 0.3 |
| Αρνίσιο συκώτι, μαγειρεμένο (90g) | 0.4 |
| Αρνίσιοι νεφροί, μαγειρεμένοι (75g) | 0.2 |
| Ψάρι μαγειρεμένο (150g) | 0.5 |
Μεταβολισμός
Η απορρόφηση προκύπτει κυρίως μέσω μιας μη-κορεσμένης διαδικασίας (μέγιστη απορρόφηση στη νήστιδα). Η βιταμίνη Β6 αποθηκεύεται στο ήπαρ, στους μύες και στον εγκέφαλο.
Απεκκρίνεται κυρίως από τα ούρα (ως επί το πλείστον με τη μορφή μεταβολιτών), όμως μεγάλα ποσά απεκκρίνονται σχεδόν αμετάβλητα. Επίσης, εμφανίζεται στο μητρικό γάλα.
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β6 δεν προκαλεί κάποιο συγκεκριμένο σύνδρομο, αλλά όπως συμβαίνει και με την ανεπάρκεια των άλλων βιταμινών του συμπλέγματος Β, μπορούν να εμφανιστούν συμπτώματα όπως:
- Γλωσσίτιδα και γωνιώδης στοματίτιδα
- Χείλωση
- Δερματίτιδα
- Η προχωρημένη ανεπάρκεια μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, ίλιγγο, περιφερική νευροπάθεια και σπασμούς.
- Διάρροια, αναιμία και σπασμοί είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανεπάρκειας σε βρέφη και παιδιά.
- Η χρόνια ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο για δημιουργία πέτρας στους νεφρούς και αναιμία.
Χρήσεις
Ο ρόλος των συμπληρωμάτων βιταμίνης Β6 στις παρακάτω καταστάσεις είναι αμφιλεγόμενος, παρόλο που είναι πιθανό να βοηθούν σε ορισμένες περιπτώσεις.
- Το ιδιοπαθές σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα που περιλαμβάνει φλεγμονή του αρθρικού υγρού και συμπίεση του μέσου νεύρου από τον πλάγιο καρπιαίο σύνδεσμο, έχει αποδοθεί στην ανεπάρκεια πυριδοξίνης.
- Έχει αναφερθεί ότι η πυριδοξίνη μπορεί να ωφελήσει το προεμμηνοροϊκό σύνδρομο (PMS).
- Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β6 έχουν διαπιστωθεί σε ενήλικες με άσθμα και σε ασθματικά παιδιά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη χρήση θεοφυλλίνης η οποία μειώνει τα επίπεδα της βιταμίνης Β.
- Τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα έχουν συνδεθεί με τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Αντίστροφα, χαμηλές προσλήψεις και χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος και άλλων βιταμινών του συμπλέγματος Β, συμπεριλαμβανομένης της Β6, έχουν επίσης συνδεθεί με τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Ωστόσο, το κατά πόσο η βιταμίνη Β6 παίζει ρόλο ανεξάρτητα από το φυλλικό οξύ είναι άγνωστο.
- Η πυριδοξίνη έχει αναφερθεί ότι είναι αποτελεσματική στη θεραπεία της ναυτίας στην εγκυμοσύνη, της κατάθλιψης και της υπέρτασης. Επίσης, άτομα με αυτισμό έχουν δείξει θετικές αντιδράσεις στη θεραπεία με βιταμίνες, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης Β6.
Προφυλάξεις
Υπερευαισθησία στην πυριδοξίνη. Κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό δεν έχουν αναφερθεί προβλήματα σε φυσιολογικές προσλήψεις. Ωστόσο, υψηλές δόσεις πυριδοξίνης στα νεογνά μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη εξάρτησης σ’ αυτήν.
Ανεπιθύμητες ενέργειες
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:
- περιφερική νευροπάθεια,
- ασταθές βάδισμα,
- μούδιασμα και κνησμός στα χέρια και στα πόδια,
- απώλεια των αντανακλαστικών των άκρων,
- μείωση ή απώλεια των αντανακλαστικών των τενόντων,
- φωτοευαισθησία κατά την έκθεση στον ήλιο, ζάλη, ναυτία, ευαισθησία μαστών,
- επιδείνωση της ακμής.
Τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα συνήθως εμφανίζονται μετά την πρόσληψη μεγάλων δόσεων.
Αλληλεπιδράσεις
Φάρμακα & Θρεπτικά συστατικά:
- Αλκοόλ: Αυξάνει την παραμονή της πυριδοξίνης στον οργανισμό.
- Οιστρογόνα (συμπεριλαμβανομένων των αντισυλληπτικών που λαμβάνονται από το στόμα): μπορεί να αυξήσουν τις ανάγκες σε βιταμίνη Β6.
- Πενικιλλαμίνη: Μπορεί να προκαλέσει αναιμία ή περιφερική νευρίτιδα, δρώντας ως ανταγωνιστής της πυριδοξίνης.
- Βιταμίνη C: Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β6 μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ανεπάρκεια της βιταμίνης C.
Επαρκείς ποσότητες όλων των βιταμινών του συμπλέγματος Β είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του οργανισμού. Η έλλειψη ή η αυξημένη πρόσληψη κάποιας βιταμίνης του συμπλέγματος Β μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του μεταβολισμού κάποιας άλλης.
