Ασβέστιο
Το ασβέστιο είναι ένα απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό μεταλλικό στοιχείο. Το ασβέστιο έχει δομικό ρόλο στα οστά και τα δόντια. Το 90% περίπου του ασβεστίου βρίσκεται στο σκελετό. Το ασβέστιο είναι επίσης ουσιώδες για τη κυτταρική δομή, την πήξη του αίματος, τη συστολή των μυών, τη νευρική μεταβίβαση, την ενεργοποίηση ενζύμων και τη λειτουργία ορμονών.
Βιοδιαθεσιμότητα
Η βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από την κατάσταση της βιταμίνης D.
Απορρόφηση
Η απορρόφηση ελαττώνεται από φυτικά οξέα που βρίσκονται σε δημητριακά πλούσια σε φυτικές ίνες. Όμως σε φυσιολογική πρόσληψη, δεν επηρεάζεται σημαντικά η απορρόφηση ασβεστίου μακροχρόνια. Η απορρόφηση μειώνεται επίσης από το οξαλικό οξύ (που βρίσκεται κυρίως στο κουνουπίδι και στο σπανάκι). Η υψηλή πρόσληψη νατρίου μπορεί να μειώσει την κατακράτηση ασβεστίου. Ο βαθμός της απορρόφησης αυξάνεται σε περιόδους όπου ο οργανισμός απαιτεί υψηλές ποσότητες ασβεστίου (πχ. στη παιδική ηλικία, στην εφηβεία, στην εγκυμοσύνη και στο θηλασμό) και μειώνεται στους ηλικιωμένους.
Μεταβολισμός
Το ασβέστιο απορροφάται κυρίως στο δωδεκαδάκτυλο, στη νήστιδα και στον ειλεό με ενεργητική διαδικασία όπου συμμετέχει η βιταμίνη D. Περισσότερο από το 99% του ασβεστίου στο σώμα είναι αποθηκευμένο στα οστά και τα δόντια. Τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα ρυθμίζονται ομοιοστατικά από την παραθορμόνη, την καλσιτονίνη και τη βιταμίνη D και από μια σειρά άλλων ορμονών.
Η απέκκριση του ασβεστίου γίνεται μέσω των ούρων. Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος επαναρροφάται στα νεφρικά σωληνάρια, το ποσό που εκκρίνεται εξαρτάται από την ποσότητα του ασβεστίου που απορροφάται και τον βαθμό της οστικής απώλειας. Η απέκκριση του μη απορροφημένου και του ενδογενώς απεκκριμένου ασβεστίου γίνεται μέσω των κοπράνων. Ασβέστιο, επίσης, αποβάλλεται στον ιδρώτα και εκκρίνεται και στο μητρικό γάλα.
Έλλειψη
Η απλή ανεπάρκεια ασβεστίου δεν είναι μια αναγνωρίσιμη κλινική διαταραχή. Παρόλα αυτά χαμηλή διαιτητική πρόσληψη κατά τη διάρκεια της εφηβείας και της νεαρής ενήλικης ζωής μπορεί να προκαλέσει μείωση της μέγιστης οστικής πυκνότητας και του περιεχομένου των οστών σε μέταλλα με αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης μετέπειτα.
Πότε μπορεί να είναι χρήσιμα τα συμπληρώματα;
Έτσι, οι απαιτήσεις μπορεί να είναι αυξημένες και τα σχετικά συμπληρώματα μπορεί να είναι χρήσιμα σε:
- Παιδιά, εφήβους, προ- και μετα- εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
- Εγκυμονούσες και θηλάζουσες γυναίκες.
- Φυτοφάγους και άτομα που αποφεύγουν το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη.
Χρήση συμπληρωμάτων ασβεστίου
Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου μπορούν να βελτιώσουν την οστική πυκνότητα σε εφήβους, να βοηθήσει στη μείωση της απώλειας της οστικής πυκνότητας σε ηλικιωμένες μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ιδιαίτερα όταν δίνεται σε συνδυασμό με βιταμίνη D. Εντούτοις, υπάρχουν λίγες αποδείξεις ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου ελαττώνουν τη μείωση της οστικής πυκνότητας κοντά στην περίοδο της εμμηνόπαυσης.
Τα συμπληρώματα ασβεστίου μπορεί να ελαττώσουν την αρτηριακή πίεση αλλά το αποτέλεσμα είναι πολύ μικρό για να υπαγορεύει τη χρήση τους στην υπέρταση. Οι απόψεις σε σχέση με το ρόλο του ασβεστίου στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου διίστανται. Υπάρχουν προκαταρκτικές ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου μπορούν να βοηθήσουν στα συμπτώματα του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου, ιδιαίτερα στον πόνο. Η χρήση συμπληρώματος ασβεστίου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας.
Πότε πρέπει να αποφεύγονται;
Τα συμπληρώματα ασβεστίου θα πρέπει να αποφεύγονται σε περιπτώσεις που σχετίζονται με υπερασβεσταιμία και υπερασβεστουρία, σε χρόνια νεφρική δυσλειτουργία, σε νεφρολιθίαση ή ιστορικό νεφρολιθίασης. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και με ιατρική παρακολούθηση στην υπέρταση γιατί μπορεί να επηρεαστεί ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δεν έχει αναφερθεί κάποιο πρόβλημα. Συμπληρώματα ασβεστίου μπορεί να χρειάζονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.
Ανεπιθύμητα συμπτώματα
Τα ανεπιθύμητα συμπτώματα των συμπληρωμάτων περιλαμβάνουν ναυτία, δυσκοιλιότητα και ήπιο μετεωρισμό. Ο μεταβολισμός του ασβεστίου βρίσκεται κάτω από τόσο στενό έλεγχο που η συσσώρευση στο αίμα, ή σε ιστούς, λόγω υπερβολικής πρόσληψης είναι σχεδόν απίθανη. Η συσσώρευση οφείλεται σε ανεπάρκεια των μηχανισμών ελέγχου. Τοξικά αποτελέσματα και υπερασβεσταιμία δεν είναι πιθανό να εμφανιστούν με δόσεις από το στόμα μικρότερες των 2000 mg ημερησίως. Παρόλα αυτά, σε μικρά παιδιά η χορήγηση συμπληρώματος πρέπει να γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση λόγω του κινδύνου διάτρησης του εντέρου.
Αλληλεπιδράσεις του ασβεστίου με άλλα συστατικά
Αλκοόλ
Υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του ασβεστίου.
Φθόριο
Το ασβέστιο μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του φθορίου και αντίστροφα, γι΄ αυτό και χορηγούνται με 2 ώρες διαφορά.
Σίδηρος
Το ανθρακικό ασβέστιο και το φωσφορικό ασβέστιο μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση του σιδήρου. Πρέπει να χορηγούνται με 2 ώρες διαφορά (η απορρόφηση του σιδήρου σε πολλά σκευάσματα που περιέχουν μαζί σίδηρο και ασβέστιο δεν αλλοιώνεται σημαντικά).
Βιταμίνη D
Αυξημένη απορρόφηση ασβεστίου και αυξημένος κίνδυνος για υπερασβεσταιμία,. Η αυξημένη απορρόφηση μπορεί να είναι επιθυμητή για ορισμένες κατηγορίες ατόμων.
Ψευδάργυρος
Το ασβέστιο μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του ψευδαργύρου.
