Το άγχος είναι γνωστό σε όλους μας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην το έχει βιώσει και να μην έχει υποφέρει, κατά καιρούς, από τα συμπτώματά του. Αν και ο ορισμός του άγχους είναι δύσκολος, η ύπαρξή του στη ζωή μας, εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή μιας διάχυτης εσωτερικής έντασης και υπερδιέγερσης, συνήθως ως απάντηση σε στρεσογόνα γεγονότα της καθημερινότητάς μας.. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πηγή του άγχους είναι συνήθως εύκολα αναγνωρίσιμη, καθώς μπορεί να εντοπιστεί σε αλλαγές αλλά και σε προκλήσεις που εμφανίζονται στη ζωή μας. Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις που το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να καταλάβει τους λόγους που βιώνει άγχος, καθώς η γενεσιουργός αίτια, ενδεχομένως, να παραμένει καλά κρυμμένη και ως ένα βαθμό άγνωστη, καθιστώντας έτσι και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων πολύ πιο δύσκολη.
Η εκδήλωση του άγχους μπορεί να πάρει πολλές και ποικίλες μορφές. Το άτομο, αισθάνεται συνήθως ένα ακαθόριστο συναίσθημα ανησυχίας, υπερέντασης και φόβου που δυσκολεύεται να ελέγξει. Συνηθισμένα συνοδά συμπτώματά του είναι η ευερεθιστικότητα, η μελαγχολία και η δυσκολία στη συγκέντρωση, ενώ, εκτός της ψυχολογικής διάστασης, παρατηρείται και διέγερση του συμπαθητικού συστήματος που εκδηλώνεται με πονοκέφαλο, ζάλη, δύσπνοια, ταχυκαρδία, εξάψεις ή κρυάδες, σφίξιμο στο στήθος, πνιγηρό συναίσθημα, αλλά και γαστρεντερικές διαταραχές, με πιο κοινό το σύμπτωμα τη σπαστική κολίτιδα.
Σε ήπιο βαθμό, το άγχος μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά για το άτομο, κινητοποιώντας το για αλλαγές και αυξάνοντας την ικανότητά του για δράση. Το φυσιολογικό άγχος, το οποίο πολλές φορές, ονομάζουμε και «δημιουργικό», βοηθά στην ανασύνταξη των δυνάμεων, υποστηρίζοντας τον οργανισμό μας να αντεπεξέλθει σε μια επερχόμενη απειλή. Όταν ο οργανισμός μας βρίσκεται σε ήπια στάδια εγρήγορσης, λειτουργεί αποτελεσματικά και άμεσα ως προς την λήψη πρωτοβουλιών και την πραγματοποίηση αποφάσεων. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν το άγχος αυξάνεται δυσανάλογα και εκφράζεται έντονα και επίμονα, μπορεί να οδηγήσει σε αποδιοργάνωση, δυσχεραίνοντας την ικανότητα του ατόμου να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του και να αντιμετωπίσει με λειτουργικό και υγιή τρόπο την καθημερινότητά του. Σε αυτήν την περίπτωση, το άγχος θεωρείται παθολογικό, και αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε αγχώδεις διαταραχές, με πιο συχνές τη διαταραχή πανικού, με ή χωρίς αγοραφοβία, ή τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.
Η αντιμετώπιση του άγχους, εξαρτάται ασφαλώς, από την ένταση και τη μορφή με την οποία εκδηλώνονται στη ζωή μας. Ήπιες μορφές άγχους μπορούν να αντιμετωπιστούν από το άτομο με υποστηρικτική καθοδήγηση και εκμάθηση τεχνικών και δεξιοτήτων που θα το βοηθήσουν να αναπτύξει μεθόδους διαχείρισης του στρες, ενώ έντονα αγχώδεις αντιδράσεις αντιμετωπίζονται με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, συνήθως σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.
Τεχνικές πρόληψης:
- Αναγνωρίστε και εστιάστε στους παράγοντες που σας αγχώνουν περισσότερο. Προσπαθήστε να καταγράψετε όσες περισσότερες εναλλακτικές λύσεις μπορείτε να σκεφτείτε, όσον αφορά στο πρόβλημα που σας απασχολεί και επιλέξτε ένα σχέδιο δράσης αξιολογώντας τα «υπέρ» και τα «κατά» της κάθε επιλογής.
- Βάλτε πρόγραμμα στη ζωή σας. Οργανώστε τις υποχρεώσεις της καθημερινότητάς σας, κάνοντας μια λίστα με τις προτεραιότητές σας και θέτοντας ρεαλιστικούς βραχυπρόθεσμους στόχους.
- Επιτρέψτε στον εαυτό σας να κάνει λάθη, χωρίς να αντιδράσετε με έντονα επικριτικό και σκληρό τρόπο, που θα ενισχύσει το άγχος σας. Επαναπροσδιορίστε τους στόχους σας και προσπαθήστε ξανά!
- Προσπαθήστε να ελέγχετε τις αρνητικές, απαισιόδοξες, δυσάρεστες σκέψεις που κάνετε, αντικαθιστώντας τες, με πιο θετικές και αισιόδοξες εκτιμήσεις.
- Το γέλιο βοηθάει! Δείτε στη τηλεόραση κωμωδίες, διαβάστε βιβλία, βγείτε με φίλους με τους οποίους μπορείτε να διασκεδάσετε, και επιτρέψτε στον εαυτό σας να χαλαρώσει και να ξεχαστεί.
- Αφιερώστε χρόνο αποκλειστικά στον εαυτό σας, για να κάνετε πράγματα που σας ευχαριστούν και σας ξεκουράζουν.
- Βελτιώστε τις διατροφικές σας συνήθειες, διατηρώντας ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Προσθέστε στη διατροφή σας βιταμίνες, πρωτεΐνες και άλλα θρεπτικά συστατικά, που θα ενισχύσουν την άμυνα του οργανισμού σας απέναντι στο στρες.
- Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας. Η σωματική άσκηση, κυρίως η αερόβια, βοηθάει πολύ στην αντιμετώπιση και εκτόνωση του άγχους.