Μέσα από τη δεκαοχτάχρονη εμπειρία μου, η οποία μεταφράζεται σε πάνω από πέντε χιλιάδες διαδικτυακές έρευνες στα σκοτεινά μονοπάτια του Διαδικτύου, λέω ένα μεγάλο «ΝΑΙ» στο Διαδίκτυο, διότι είναι φως και μονόδρομος στην πρόοδο τόσο του ανθρώπου όσο και του πολιτισμού μας. Επειδή κάποιοι έχουν προσπαθήσει να μας δημιουργήσουν αρνητικά συναισθήματα για το Διαδίκτυο, μέσα από σωρεία εγκληματικών πράξεων που διέπραξαν σε αυτό, δε σημαίνει ότι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε με αρνητισμό.
Σήμερα στη χώρα μας ένας στους δύο κατοίκους χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή και τέσσερις στους δέκα χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, ενώ στις μικρότερες ηλικίες των δώδεκα ως δεκαοχτώ ετών, η χρήση του Διαδικτύου αυξάνεται αγγίζοντας το εντυπωσιακό 90%. Αυτό είναι ενδεικτικό της αυξητικής τάσης διείσδυσης του Διαδικτύου στα ελληνικά νοικοκυριά που πρόκειται να συντελεστεί μέσα στα επόμενα χρόνια. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι οι νέοι άνθρωποι είναι το μέλλον κάθε χώρας.
Τι είδους ηλεκτρονικά εγκλήματα υπάρχουν;
Υπάρχουν εγκλήματα που τελούνται μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών και αυτά που τελούνται με ηλεκτρονικούς υπολογιστές μέσω Διαδικτύου.
Στην Ελλάδα έγκλημα με αποκλειστική χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 όταν πλαστογράφοι, κάνοντας χρήση πολύ καλών και εξελιγμένων για την εποχή υπολογιστών και scanner, παρήγαγαν τα πρώτα πλαστά χαρτονομίσματα σε δραχμές. Ένα εξελιγμένο έγκλημα για την εποχή ήταν επίσης η χρήση προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή για την κατάρτιση πλαστών πιστωτικών καρτών.
Το πρώτο έγκλημα στην Ελλάδα με χρήση υπολογιστή και Διαδικτύου ήρθε λίγο αργότερα. Νεαρός άντρας, μετά τη διακοπή της ερωτικής του σχέσης, εισήλθε στο Διαδίκτυο μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και δημιούργησε σε ιστοσελίδα γνωριμιών ερωτικό προφίλ της πρώην συντρόφου του (εν αγνοία της, φυσικά) με όλα τα στοιχεία της. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η κοπέλα να δέχεται τηλεφωνήματα και ενοχλήσεις στην οικία της από διάφορους χρήστες του Διαδικτύου, οι οποίοι είχαν διαβάσει την ερωτική αγγελία και επιθυμούσαν να τη γνωρίσουν.
Από το 1995 έως και σήμερα είχα την επαγγελματική ευκαιρία να είμαι ο πρώτος αστυνομικός στη χώρα μας που ασχολήθηκε με το έγκλημα που διαπράττεται μέσω υπολογιστή στο Διαδίκτυο.
Ποιες είναι οι μορφές εγκληματικότητας;
Οι μορφές εγκληματικότητας με τις οποίες έχει ασχοληθεί μέχρι σήμερα η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στη χώρα μας είναι:
- Παιδική πορνογραφία
- Εγκλήματα περί τα ήθη
- Απάτες μέσω Διαδικτύου-πιστωτικές κάρτες-εγκλήματα κυβερνοεμπορίου
- Cracking και hacking
- Διακίνηση /πειρατεία λογισμικού, διακίνηση ναρκωτικών
- Παραβίαση προσωπικών δεδομένων, Cyberbullying
Πως γίνεται η αποπλάνηση ανηλίκων;
Μια άλλη διαδικτυακή συμπεριφορά με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας την οποία μπορούμε να εντάξουμε στην ευρύτερη έννοια της παιδικής πορνογραφίας είναι οι αποπλανήσεις ανηλίκων μέσω του Διαδικτύου (grooming) . Εδώ καθοριστικό ρόλο παίζουν τα εικονικά δωμάτια επικοινωνίας (chat rooms).
Tη χρονική στιγμή της προσέγγισης των ανηλίκων οι εν λόγω ενήλικοι προσποιούνται ότι είναι έφηβοι, χρησιμοποιούν τα δωμάτια ανοιχτής επικοινωνίας, τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter κα) και άλλους χώρους διαδικτυακής επικοινωνίας για να προσελκύσουν παιδιά με σκοπό την ασέλγεια και ενίοτε την κακοποίηση.
Στις συζητήσεις τους με τα πιθανά θύματά τους, σκοπό έχουν να αναπτύξουν φιλική σχέση με αυτά και να αποσπάσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τόπο διαμονής τους, τα ενδιαφέροντά τους, αλλά και τις σεξουαλικές εμπειρίες τους. Οι συζητήσεις μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και μήνες. Πρωταρχικός σκοπός, άλλωστε είναι να αποκτηθούν οικειότητα στην κουβεντούλα, αίσθημα ζεστασιάς, εξάρτηση μέσω του πάθους και τελικά, σχέση αγάπης κι εμπιστοσύνης του παιδιού με το άτομο που το προσεγγίζει.
Όταν ολοκληρωθεί η φάση αυτή, αρχίζει ο δεύτερος γύρος προσέγγισης ,η επίτευξη δηλαδή του στόχου τους, ο οποίος δεν είναι τίποτε άλλο από τη σεξουαλική επέλαση, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και σε όποιο βαθμό. Οι ενήλικοι ξεκινούν σιγά σιγά συζητήσεις σεξουαλικής φύσης και παράλληλα, μέσω chat rooms και webcam, αρχίζει το παιχνίδι της τυφλόμυγας και το «δείξε μου για να σου δείξω». Αρχικά, στέλνουν στα παιδιά φωτογραφίες, για να προχωρήσουν στη συνέχεια σε καταγραφή τους σε βίντεο, με τελική φάση την εκβίαση αν δεν τους δοθούν ολοκληρωτικά.
Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, σε συνεργασία με το Χαμόγελο του Παιδιού, έχει αναπτύξει γέφυρες επικοινωνίας για έρευνα, εντοπισμό, διάσωση και παράλληλα, ψυχολογική υποστήριξη στις περιπτώσεις αποπλανήσεων μέσω του Διαδικτύου.
Κανόνες πρόληψης - Συμβουλές προς τους γονείς
- Ενημερωνόμαστε για τους ιστότοπους που επισκέπτεται το παιδί μας ελέγχοντάς τους και οι ίδιοι
- Προσεγγίζουμε συχνά το παιδί μας και το ρωτάμε με φιλικό τρόπο για τη δραστηριότητα του στο Διαδίκτυο
- Έχουμε κι εμείς θέση στο χώρο όπου βρίσκεται ο υπολογιστής
- Θέτουμε ως βασικό κανόνα στο παιδί μας να μη δίνει προσωπικές πληροφορίες κατά την πλοήγησή του στο Διαδίκτυο
- Συμβουλεύουμε το παιδί μας να μη συναντήσει άτομα που γνώρισε στο Διαδίκτυο , αναφέροντάς του πραγματικά παραδείγματα αποπλανήσεων
- Ζητάμε από το παιδί να μας ενημερώσει αν κάποιος του έστειλε υλικό που το προσέβαλε ή το προσέγγισε με ύποπτο τρόπο
- Δε δημοσιοποιούμε φωτογραφίες με τα παιδιά μας στο Διαδίκτυο
- Χρησιμοποιούμε φίλτρα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των παιδιών μας. Πρόκειται για πακέτα λογισμικού τα οποία εμποδίζουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες με παράνομο βλαβερό περιεχόμενο
Πως πρέπει να δράσει η οικογένεια;
Η αλήθεια είναι ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν επιτρέπει πλέον σε πολλούς γονείς να αφιερώνουν τον απαραίτητο χρόνο στα παιδιά τους. Εφησυχάζουν με το να τα αφήνουν στο σπίτι, θεωρώντας ασφαλή επιλογή τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σταδιακά στην έλλειψη επικοινωνίας και τα παιδιά να αναζητούν αγάπη, φροντίδα και ζεστασιά μέσα από τις εικονικές συνομιλίες. Ο άγνωστος με το προσποιητό ενδιαφέρον θα ρωτήσει το παιδί πώς πήγε στο διαγώνισμά του, πως είναι η υγεία του, πως είναι η σχέση του με τον τάδε συμμαθητή του που είχαν μαλώσει προ τριών ημερών κ.ο.κ. με σκοπό να απομακρύνει ψυχικά το παιδί από τους γονείς στο κομμάτι εμπιστοσύνη και ενδιαφέρον. Καλό λοιπόν θα ήταν, τα παιδιά να μη νιώθουν ξένα μέσα στο ίδιο σπίτι με εσας τους γονείς, αλλά να αισθάνονται απέναντί σας φιλικά. Και το κυριότερο, να νιώθουν τη ζεστασιά της οικογένειας για να μην την αναζητούν στα εικονικά δωμάτια επικοινωνίας.
Περισσότερα μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο του Εμμανουήλ Σφακιανάκη «ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ» Εκδόσεις Λιβάνη
