Η γέννηση του παιδιού σηματοδοτεί το τέλος της περιόδου εγκυμοσύνης και την έναρξη της βρεφικής ηλικίας, δηλαδή τους πρώτους 12 μήνες της ζωής του παιδιού. Σε αυτόν τον πρώτο χρόνο ζωής, η αύξηση βάρους είναι πιο θεαματική από κάθε άλλη χρονική περίοδο στη ζωή ενός ανθρώπου. Τα βρέφη αναπτύσσονται ταχύτατα, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, μάλιστα η βρεφική ηλικία είναι η πιο καθοριστική περίοδος για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού.
Τι επηρεάζει το βάρος γέννησης;
Το βάρος από το οποίο ξεκινά η βρεφική ηλικία, δηλαδή το βάρος γέννησης, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Συγκεκριμένα, το βάρος της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη, το βάρος που απέκτησε στους 9 μήνες της κύησης, προβλήματα υγείας που τυχόν αντιμετώπισε η μητέρα κατά την εγκυμοσύνη, όπως σακχαρώδης διαβήτης κύησης και υπέρταση, ανθυγιεινές συνήθειες της μητέρας, όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, είναι οι πλέον καθοριστικοί παράγοντες. Ο κάθε παράγοντας επηρεάζει θετικά ή αρνητικά την αύξηση του βάρους και οδηγεί στο τελικό βάρος που έχει το νεογνό στη γέννηση. Για παράδειγμα το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης φαίνεται να οδηγεί στη γέννηση ελλιποβαρών παιδιών ενώ ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης έχει την αντίθετη επίδραση στο βάρος του μωρού.
Απώλεια βάρους μετά το μαιευτήριο;
Μετά τη γέννηση τα περισσότερα υγιή νεογνά χάνουν μέχρι και 10% του βάρους γέννησης τις πρώτες 3-4 μέρες της ζωής, ως αποτέλεσμα απώλειας υγρών που υπήρχαν κατά την ενδομήτρια ζωή. Καθώς τα βρέφη αρχίζουν να τρέφονται σωστά είτε μέσω του θηλασμού είτε με εγκεκριμένο υποκατάστατο, ανακτούν το βάρος γέννησης μέχρι τη 2η εβδομάδα και μετά αρχίζει η αύξηση του βάρους. Ο ρυθμός αύξησης του βάρους επηρεάζεται από γενετικούς, διατροφικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, οι οποίοι δρουν ανασταλτικά ή ενισχυτικά στην αύξηση βάρους. Ο μέσος όρος αύξησης του βάρους είναι 20-25 γρ./ημέρα για τους πρώτους 4 μήνες και 15 γρ./ημέρα για τους επόμενους 8 μήνες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το βρέφος στον 4ο μήνα θα πρέπει να έχει διπλασιάσει το βάρος του και με τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου να το έχει τριπλασιάσει. Δηλαδή εάν για παράδειγμα ένα βρέφος γεννηθεί 3 κιλά, στην ηλικία των 4 μηνών θα πρέπει να ζυγίζει 6 κιλά περίπου ενώ μόλις γίνει ενός έτους το βάρος του θα πρέπει να είναι περίπου 9 κιλά.
Πόσο βάρος πρέπει να παίρνει φυσιολογικά ανά μήνα;
Ωστόσο, επειδή όπως αναφέραμε υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την αύξηση βάρους, ο διπλασιασμός ή τριπλασιασμός του βάρους στον 4ο και 12ο μήνα αντίστοιχα δεν θα πρέπει να λαμβάνεται ως κανόνας. Μπορεί η διατροφή που ακολουθεί το βρέφος να είναι σύμφωνη με τις οδηγίες αλλά γενετικοί παράγοντες να καθυστερούν την ανάπτυξη και την αύξηση βάρους.
Καμπύλες ανάπτυξης: Σε ποιες θέσεις βρίσκεται το φυσιολογικό βάρος;
Επειδή είναι πολύ σημαντικό για την υγεία του βρέφους να αξιολογείται η ανάπτυξη του άρα και η αύξηση του βάρους, χρησιμοποιούνται καμπύλες ανάπτυξης, δηλαδή γραφήματα που αναπαριστούν τις μεταβολές του βάρους ανάλογα με την ηλικία του βρέφους. Οι καμπύλες αυτές διαφέρουν για τα αγόρια και τα κορίτσια και είναι διαφορετικές σε κάθε χώρα. Φυσιολογικές θεωρούνται οι τιμές του βάρους για τη συγκεκριμένη ηλικία εάν βρίσκονται στο εύρος τιμών που ορίζει η καμπύλη ανάπτυξης. Με τις καμπύλες αυτές το βάρος του βρέφους συγκρίνεται τόσο με προηγούμενες μετρήσεις του ίδιου του παιδιού, όσο και με τα πρότυπα ανάπτυξης του πληθυσμού αναφοράς. Μικρές αποκλίσεις από την ατομική καμπύλη είναι αναμενόμενες ενώ μεγάλες αποκλίσεις απαιτούν διερεύνηση.
Συμπερασματικά λοιπόν η αύξηση του βάρους είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης του βρέφους και θα πρέπει να δίνεται η αντίστοιχη σημασία από τους γονείς, ώστε η αύξηση του βάρους του βρέφους να γίνεται ομαλά και σύμφωνα με τα πρότυπα των καμπυλών.
