Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τέσσερα διαφορετικά συστατικά: το σωματικό λίπος, την ελεύθερη λίπους μάζα σώματος, τα ανόργανα άλατα των οστών και το νερό.
Αναλυτικότερα το σωματικό λίπος αποτελείται από το θεμελιώδες λίπος, δηλαδή το λίπος που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία διάφορων δομών του σώματος, όπως ο εγκέφαλος και ο μυελός των οστών και το αποθηκευμένο λίπος, που διακρίνεται σε υποδόριο, το οποίο βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα, και σπλαχνικό, το οποίο είναι αποθηκευμένο βαθιά μέσα στο σώμα, κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς.
Η ελεύθερη λίπους μάζα σώματος, συχνά αποκαλούμενη και ισχνή μάζα σώματος, αποτελείται κυρίως από πρωτεΐνη και νερό κι από μικρότερες ποσότητες ανόργανων συστατικών. Περιλαμβάνει τους σκελετικούς μύες αλλά και όργανα όπως την καρδιά και τους πνεύμονες. Τα οστά του σώματός μας αποτελούνται κατά 50% από νερό και κατά 50% από πρωτεΐνες και άλατα. Τέλος το σωματικό νερό αποτελεί το 60% του βάρους ενός ενήλικα. Η ελεύθερη λίπους μάζα σώματος αποτελείται κατά 70% από νερό, ενώ ο λιπώδης ιστός κατά 10% και λιγότερο.
Η άσκηση επηρεάζει εξίσου την ελεύθερη λίπους μάζα του σώματος και το λιπώδη ιστό, αν και όχι με τον ίδιο τρόπο, καθώς και το περιεχόμενο νερό του σώματος ενώ δεν επηρεάζει άμεσα το οστικό σύστημα
Τι συμβαίνει με τον λιπώδη ιστό κατά την άσκηση;
Όσον αφορά τον λιπώδη ιστό κατά τη διάρκεια της άσκησης ο οργανισμός κινητοποιεί τα λιποκύτταρα για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες των μυών, με αποτέλεσμα οι λιπαποθήκες να αρχίσουν να μειώνονται. Το αποτέλεσμα είναι ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της άσκησης να «καίει» λίπος. Ωστόσο το σώμα μας συνεχίζει να χρησιμοποιεί λίπος με αυξημένο ρυθμό, ακόμη και μετά τη διακοπή της άσκησης. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται EPOC (excess post-exercise oxygen consumption δηλαδή περίσσεια κατανάλωση οξυγόνου μετά την άσκηση) -κατά την κατάσταση αυτή ο οργανισμός αυξάνει το μεταβολισμό του για να επιστρέψει στην κατάσταση ηρεμίας. Η διάρκεια της κατάστασης EPOC ποικίλλει ανάλογα με την ένταση και την διάρκεια της άσκησης.
Ασκήσεις αντίστασης και βάρος
Η άθληση γενικά, και ειδικότερα οι ασκήσεις αντίστασης, διεγείρουν την ανάπτυξη του μυϊκού ιστού και κατά συνέπεια την αύξηση της ισχνής σωματικής μάζας. Οι μύες μπορεί να αυξηθούν σε μέγεθος, ως συνέπεια της υπερτροφίας των μυïκών κυττάρων.
Κατά τη διάρκεια των ασκήσεων αντίστασης οι μυϊκές ίνες αυξάνουν σε διάμετρο με αποτέλεσμα τη δυνητική αύξηση βάρους του ατόμου που εκτελεί συστηματικά ασκήσεις αντίστασης λόγω της υπερτροφίας των μυών. Κατά τη διάρκεια της άσκησης είναι δυνατόν ένα άτομο να χάσει αρκετά κιλά με μικρή διάρκεια άσκησης (π.χ. 5 κιλά απώλεια μετά από άσκηση διάρκειας 1 ώρας). Η απώλεια αυτή είναι πλασματική και αφορά κυρίως το νερό του σώματος, το οποίο αποβάλλεται μέσω του ιδρώτα. Η απώλεια αυτή είναι ακόμη μεγαλύτερη όταν ασκείται κανείς με βαρύ ρουχισμό ή σε περιβάλλον με υψηλή θερμοκρασία. Η απώλεια αυτή αναπληρώνεται με επαρκή πρόσληψη υγρών.
Άσκηση και οστική μάζα
Τέλος, η άσκηση επιδρά στο σκελετικό μας σύστημα, καθώς συμβάλλει στη διατήρηση υγιούς οστικής μάζας. Οι ασκήσεις με βάρη είναι στην πραγματικότητα μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους πρόληψης ενάντια στην οστεοπόρωση, καθώς οι πιέσεις που ασκούνται στα οστά τα κάνουν πυκνότερα και ανθεκτικότερα σε κατάγματα.
Συμπερασματικά
Η άσκηση επιδρά στο ανθρώπινο σώμα με ποικίλους τρόπους και αλλάζει τη δομή του. Ανάλογα με το αποτέλεσμα που θέλουμε να έχουμε (αύξηση μυϊκής μάζας ή απώλεια σωματικού λίπους) πρέπει να εφαρμόσουμε τον κατάλληλο τύπο άσκησης με την κατάλληλη συχνότητα.
