Ντομάτα: Πιο πολύτιμη απ' όσο φανταζόμαστε

Η ντομάτα αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από νερό και βιολογικές ουσίες. Είναι πολύ φτωχή σε θερμίδες και για το λόγο αυτόν μια έξοχη τροφή για αδυνάτισμα. Η ντομάτα καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά στην Κεντρική και Νότια Αμερική (Περού). Ήταν άγνωστη στην Ευρώπη μέχρι το 1544, οπότε και οι Ιταλοί της έδωσαν το όνομα «χρυσό μήλο», για το κίτρινο ή το πορτοκαλί χρώμα που είχε τότε η ώριμη ντομάτα. Στην Ελλάδα η ντομάτα ήρθε το 1818, όπως και η πατάτα.

Η ντομάτα έχει όξινη και ελαφρώς καυστική γεύση, ενώ σημαντική είναι η θρεπτική της αξία. Η ντομάτα είναι ευεργετική για την ανθρώπινη υγεία και κατέχει σπουδαία θέση στη διατροφή, διότι είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία που βοηθούν στην ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, στην δυσκοιλιότητα, καθώς και στην ρύθμιση της χοληστερόλης.

Είναι το φρέσκο πάντα το καλύτερο; 

Οι κονσερβοποιημένες ντομάτες μπορούν να είναι περισσότερο θρεπτικές από τις φρέσκιες, διότι μαζεύονται ώριμες και συσκευάζονται κατά την παραγωγή τους με τέτοιο τρόπο, που βοηθάει στο να συγκρατούνται όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά τους.

Τα συσκευασμένα - κονσερβοποιημένα προϊόντα ντομάτας, όπως οι σάλτσες για ζυμαρικά περιέχουν 6 φορές περισσότερο λυκοπένιο συγκριτικά με την ίδια ποσότητα από φρέσκια ντομάτα

Αυτό συμβαίνει γιατί η θερμότητα που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της παρασκευής προκαλεί διάσπαση στα κύτταρα της φλούδας επιτρέποντας στο λυκοπένιο να απορροφηθεί καλύτερα από τον πεπτικό σωλήνα.

Ποια η Διατροφική Αξία της Ντομάτας;

Παρατηρούμε πως πρόκειται για ένα τρόφιμο με ελάχιστες θερμίδες αλλά πλούσιο σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά!

Μια μέτρια ντομάτα (200γρ) λοιπόν προσδίδει περίπου 40 θερμίδες, 2γρ πρωτεΐνης, σχεδόν καθόλου λιπαρά και 3γρ φυτικών ινών

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η ντομάτα αποτελείται κυρίως από νερό σε ποσοστό 95%! Συνεπώς βοηθάει στην ενυδάτωση του οργανισμού σου αλλά και στην καλή λειτουργία του πεπτικού σου συστήματος. Ενώ το υπόλοιπο 5% αποτελούν ως επί το πλείστον οι υδατάνθρακες και οι φυτικές ίνες, οι οποίες είναι απαραίτητες για τον οργανισμό σου καθώς συμβάλλουν επίσης στην καλή λειτουργία του εντέρου, μειώνοντας το δυσάρεστο αίσθημα της δυσκοιλιότητας, αλλά προάγουν και το αίσθημα κορεσμού.

Τι άλλα πολύτιμα στοιχεία περιέχει η ντομάτα;

Βιταμίνη C

Τα αντιοξειδωτικά είναι απαραίτητο κομμάτι μιας υγιεινής διατροφής. Η ντομάτα περιέχει πολύ βιταμίνη C, που ενισχύει την άμυνα του οργανισμού μας. Τα δυο τρίτα της ημερήσιας ανάγκης μας στη βιταμίνη αυτή καλύπτονται ήδη από δυο μέτριες ντομάτες.

Φλαβονοειδείς ουσίες

Οι γιατροί από το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της Ολλανδίας μελέτησαν 14.000 ενήλικες για να βρουν ποιοι ήταν οι παράγοντες κινδύνου για ν' αναπτύξουν χρόνια αποφρακτικά νοσήματα των πνευμόνων, όπως η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα. Η μελέτη των Ολλανδών, είναι η πρώτη στο είδος της που δείχνει ότι οι φλαβονοειδείς ουσίες (ιδιαίτερα το κατεχινικό οξύ αλλά και η φλαβόνη, η φλαβονόλη, και τα πολυφαινολικά καμφερόλη και κερκετίνη) οι οποίες περιέχονται στις ντομάτες, έχουν ευεργετικές δράσεις στους πνεύμονες. Το περίεργο που βρέθηκε στη μελέτη αυτή ήταν ότι ενώ το τσάι είναι πλούσιο σε φλαβονοειδείς ουσίες, δεν βρέθηκε ότι αυτό είχε τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα στους πνεύμονες όπως οι ντομάτες.

Φολικό οξύ

Η ντομάτα περιέχει επίσης σε αφθονία φολικό οξύ, που είναι απαραίτητο για την αναδόμηση και την αποκατάσταση των κυττάρων του οργανισμού. Όσοι παίρνουν φάρμακα, πίνουν πολύ αλκοόλ ή καταναλώνουν πολύ κρέας, όπως επίσης οι έγκυες γυναίκες και οι ηλικιωμένοι είναι καλό να καταναλώνουν πολλές ντομάτες, λόγω των αυξημένων αναγκών τους σε φολικό οξύ.

Βιταμίνες συμπλέγματος Β και Ε

Το θαυματουργό αυτό φυτό περιέχει και βιταμίνη Ε που επιδρά θετικά στη γονιμότητα, βιταμίνες από την ομάδα του συμπλέγματος Β για την εύρυθμη λειτουργία του μεταβολισμού και για γερό νευρικό σύστημα, όπως και χρώμιο, το οποίο είναι πολύτιμο κυρίως τους διαβητικούς, επειδή βοηθά σε διαταραχές κατά την αξιοποίηση του σακχάρου.

Βιταμίνη A

Η λιποδιαλυτή βιταμίνη Α εμπλέκεται στο σχηματισμό και στη διατήρηση της υγιούς επιδερμίδας, των μαλλιών και στο σμήγμα της μεμβράνης. Μας βοηθά στο να βλέπουμε στο σκοτάδι και είναι απαραίτητο για την σωστή ανάπτυξη των οστών, δοντιών και την αναπαραγωγή.

Βιταμίνη Κ

Η ντομάτα αποτελεί επίσης καλή πηγή βιταμίνης Κ, μια βιταμίνης που συμμετέχει στην πήξη του αίματος και στην καλή λειτουργία των οστών.

Μέταλλα

Περιέχει επίσης σελήνιο, που ανήκει στις ουσίες που προστατεύουν από τον καρκίνο, επειδή παίζει σημαντικό ρόλο για το ανοσοποιητικό σύστημα, κάλιο για την υποστήριξη της καρδιακής λειτουργίας, μαγνήσιο ενάντια στα συμπτώματα του στρες και τις μυϊκές κράμπες, όπως επίσης και σίδηρο, χαλκό και μαγγάνιο.

Λυκοπένιο στην ντομάτα

Το λυκοπένιο ανήκει στην οικογένεια των αντιοξειδωτικών ουσιών και υπάρχει μέσα στις ντομάτες, φράουλες, καρπούζια και άλλα φρούτα κόκκινου χρώματος ή λαχανικά. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες αποδεικνύονται τα τελευταία χρόνια πολύ ωφέλιμες στον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το λυκοπένιο είναι λιποδιαλυτικό συστατικό, δηλαδή είναι πιο εύκολη η απορρόφηση του όταν καταναλώνεται με λίπος. Έτσι, προσθέστε λίγο ελαιόλαδο, τυρί ή κρέας στην αγαπημένη σας σάλτσα από ντομάτα και θα κερδίσετε το μέγιστο όφελος του λυκοπενίου.

Τι έδειξαν οι έρευνες για το λυκοπένιο;

Αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση

Το λυκοπένιο είναι μια πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία με αντικαρκινική δράση. Είναι δύο φορές ισχυρότερη από την β-καροτίνη (προβιταμίνη Α). Με την αντιοξειδωτική του δράση, εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου που παράγονται από το φυσιολογικό μεταβολισμό των κυττάρων. Οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου μπορούν, να οδηγήσουν σε αλλοιώσεις του DNA που με τη σειρά τους οδηγούν στον καρκίνο.

Μείωση κινδύνου για καρκίνο

Το 1995 ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, βρήκαν σε 48.000 άνδρες που παρακολούθησαν για 6 χρόνια, ότι αυτοί που έτρωγαν μέχρι 10 μερίδες την εβδομάδα φαγητών που περιείχαν ντομάτα ή σάλτσα ντομάτας, είχαν 45% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του προστάτη. Στη μελέτη που έγινε στις Η.Π.Α. και ονομάστηκε «pizza study» διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες που κατανάλωναν δύο μερίδες σάλτσας ντομάτας την εβδομάδα είχαν μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη.

Τα πιο αδιάσειστα στοιχεία είναι ότι η κατανάλωση ντομάτας μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο των πνευμόνων, του προστάτη και του στομάχου, ενώ μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, του τραχήλου, του εντέρου και του ορθού, του οισοφάγου, της στοματικής κοιλότητας και του παγκρέατος.

Πότε το λυκοπένιο έχει αντικαρκινική δράση;

Το λυκοπένιο εάν δοθεί από μόνη του σαν φάρμακο δεν έχει τις ιδιότητες αυτές. Για να έχει αντικαρκινική δράση πρέπει να καταναλωθεί με φυσικό τρόπο. Αυτό δείχνει ότι το λυκοπένιο, αποτελεί το μέρος μιας ευρύτερης οικογένειας φυτικών θρεπτικών ουσιών που δρουν μαζί για να δώσουν τα ευεργετικά αντικαρκινικά αποτελέσματα.

Ντομάτα και Υγεία της Καρδιάς

Η ντομάτα είναι πλούσια σε λυκοπένιο, που προστατεύει τον οργανισμό από τα φαινόμενα γήρανσης και καρδιαγγειακές παθήσεις. Επίσης, ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και προσφέρει προστασία από σοβαρές ασθένειες, όπως καρκίνο του προστάτη. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση ντομάτας σε μαγειρεμένη μορφή περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα λυκοπένιου από ότι η ωμή ντομάτα, άρα παρέχει μεγαλύτερη προστασία στον οργανισμό. 

Θετική επίδραση στο ανοσοποιητικό

Είναι μια πλούσια πηγή βιταμίνης C και Α απαραίτητη για την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού, προστατεύοντας από ιώσεις. Οι τελευταίες έρευνες για το λυκοπένιο δείχνουν ότι ασκεί θετική επίδραση και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Σε μια μελέτη, όσες γυναίκες έτρωγαν τοματοπολτό καθημερινά, για είκοσι ημέρες, είχαν υψηλότερα επίπεδα λυκοπενίου στο αίμα, από αυτές που ακολουθούσαν δίαιτα χωρίς ντομάτες. Τα λευκά αιμοσφαίρια αυτών που έτρωγαν ντομάτες ήταν πολύ ανθεκτικότερα στις οξειδωτικές βλάβες κατά 33 έως 42%. 

Μεταλλαγμένες vs φυσιολογικές ντομάτες

Οι μεταλλαγμένες ντομάτες περιέχουν 3,5 φορές περισσότερο λυκοπένιο από τις φυσιολογικές ντομάτες. Είναι από τις πρώτες και λίγες περιπτώσεις στις οποίες η έρευνα και παραγωγή μεταλλαγμένων τροφίμων οδηγεί στη δημιουργία ποικιλίας που έχει αυξημένες ιδιότητες εναντίον του καρκίνου. Χωρίς να αμφισβητούμε τη χρησιμότητα της νέας αυτής τεχνολογίας, εντούτοις πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων και επιπτώσεων, εάν υπάρχουν, των μεταλλαγμένων τροφίμων.

Πώς μπορώ να συμπεριλάβω τη ντομάτα στη διατροφή μου;

Εύκολοι και γρήγοροι τρόποι για την κατανάλωση της ντομάτας:

• Τρώτε α λα ιταλικά: αποκτήστε την συνήθεια των Ιταλών καταναλώνοντας ζυμαρικά με κόκκινη σάλτσα. Χρησιμοποιήστε ψιλοκομμένες ντομάτες για να μαγειρεύετε την δική σας σάλτσα στο σπίτι ή χρησιμοποιήστε την αγαπημένη σας έτοιμη σάλτσα.
• Καταναλώνεται το τσίλι με διάφορες σάλτσες και ντομάτα.
• Προσθέστε χρώμα στα λαχανικά σας. Δοκιμάστε στις σαλάτες ντομάτα για καλύτερη γεύση.
• Ντοματοκεφτέδες: Ανακατέψτε μία μικρή κονσέρβα από ντοματοχυμό στον κιμά, μαζί με άλλα μπαχαρικά στο να πετύχετε καλύτερη γεύση.