Σαλιγκάρια

Τα σαλιγκάρια είναι γαστερόποδα, πνευμονοφόρα μαλάκια, και το σώμα τους προφυλάσσεται από όστρακο. Είναι ευρέος γνωστά σε διάφορα μέρη τόσο για την γεύση τους όσο και για τις ευεργετικές ιδιότητες τους στην ανθρώπινη υγεία. Η χρήση και η κατανάλωση σαλιγκαριών φαίνεται να ξεκίνησε από τα προϊστορικά χρόνια και να συνεχίζεται έως και σήμερα. Κάποια από τα πιο δημοφιλή είδη σαλιγκαριών τα οποία καταναλώνονται είναι τα Helix pomatia, τα Helix aspersa και Helix lucorum.

Ποια η διατροφική τους αξία;

Τα σαλιγκάρια πέραν της γεύσης, έχουν υψηλή διατροφική αξία. Τα σαλιγκάρια ανήκουν στην κατηγορία του κρέατος και στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η σύσταση τους στα 100γρ:

Ποια τα οφέλη τους στην υγεία;

Τα σαλιγκάρια αποτελούν καλή πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας και ανόργανων στοιχείων όπως σελήνιο, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορο και ασβέστιο. Έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες αλλά και λιπαρά. Συγκεκριμένα, 100γρ κρέατος σαλιγκαριού αποδίδουν περίπου 90kcal και μόλις 1,4γρ λιπαρά. Παρόλα αυτά, περιέχουν ωφέλιμα λιπαρά οξέα όπως ω-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα τα οποία έχουν ευεργετικές ιδιότητες για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ω-3 και Ω-6 Λιπαρά Οξέα

Τα σαλιγκάρια περιέχουν μια πολύ καλή συγκέντρωση απαραίτητων λιπαρών οξέων σχεδόν ανάλογη με αυτή που περιέχουν τα ψάρια. Η κατανάλωση ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων είναι σημαντική αφού ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει από μόνος του και για αυτό πρέπει να τα λάβει από τη διατροφή. Η πρόσληψη ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων έχει φανεί να έχει προστατευτική δράση απέναντι στην αθηροσκλήρωση, στην στεφανιαία νόσο, το έμφραγμα και συμβάλλει στη μείωση της των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης. Επιπλέον, έχει φανεί ότι τα συγκεκριμένα λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και δρουν προληπτικά σε μερικές μορφές καρκίνου όπως καρκίνο του μαστού και καρκίνο του παχέως εντέρου. Σημαντική επίσης είναι η επίδραση τους στην εγκεφαλική λειτουργεία καθώς οι έρευνες έχουν συνδέσει την κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Alzheimer αλλά και κατάθλιψης.

Πηγή Βιταμινών και Ιχνοστοιχείων

Η κατανάλωση σαλιγκαριών παρέχει στον οργανισμό διάφορα θρεπτικά συστατικά σημαντικά για τις διάφορες λειτουργίες του οργανισμού. Συγκεκριμένα, τα σαλιγκάρια περιέχουν μια σημαντική ποσότητα σεληνίου η οποία καλύπτει το 39% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης. Το σελήνιο έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην καλή λειτουργία του θυροειδούς αδένα και βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπλέον, τα σαλιγκάρια αποτελούν καλή πηγή σιδήρου αποδίδοντας το 19% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης κάνοντας τα έτσι μια πολύ καλή επιλογή τροφής κατά τη διάρκεια νηστείας ή χορτοφαγίας. Επιπρόσθετα, τα σαλιγκάρια αποτελούν καλή πηγή βιταμίνης Ε η οποία έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, και νιασίνης (βιταμίνης Β3) η οποία βοηθά στη διατήρηση του νευρικού και καρδιαγγειακού συστήματος. Τέλος, τα σαλιγκάρια αποτελούν πηγή μαγνησίου, καλίου, ασβεστίου και φώσφορου εκ των οποίων τα δυο τελευταία συστατικά είναι σημαντικά για την ανάπτυξη των οστών.

Φαρμακευτικές και Καλλυντικές Ιδιότητες

Τα σαλιγκάρια πέραν από υψηλή διατροφική αξία χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς αλλά και καλλυντικούς σκοπούς. Έχει φανεί ότι τα σαλιγκάρια, συγκεκριμένα το είδος Helic Pomatia, λόγω κάποιων χημικών ουσιών που έχουν, λεκτίνες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην πρόβλεψη και την έγκαιρη διάγνωση των μεταστάσεων σε κάποιες περιπτώσεις καρκίνου όπως του μαστού, οισοφάγου, εντέρου και προστάτη.

Επιπλέον, τα σαλιγκάρια έχουν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή καλλυντικών προϊόντων λόγω της ενυδατικής και αντιγηραντικής τους ιδιότητας. Συγκεκριμένα, η βλέννα των σαλιγκαριών περιέχει συστατικά όπως κολλαγόνο, ελαστίνη, γλυκολικό οξύ και αλλαντοΐνη τα οποία προσδίδουν στο δέρμα ενυδάτωση, ελαστικότητα και συμβάλλουν στη δημιουργία νέου δερματικού ιστού.

Νηστεία/Χορτοφαγία

Τα σαλιγκάρια αποτελούν είναι κομμάτι της παραδοσιακής νηστίσιμης διατροφής. Όπως προαναφέρθηκε, τα σαλιγκάρια έχουν υψηλή διατροφική αξία και με αυτό το τρόπο μπορούν να καλύψουν κάποιες διατροφικές ανάγκες που δημιουργούνται κατά τη περίοδο νηστείας όπως παραδείγματος χάριν σε σίδηρο, πρωτεΐνη, ω-3 λιπαρά οξέα, νιασίνη κ.ά.

Είναι ασφαλής η κατανάλωσή τους;

Η κατανάλωση σαλιγκαριών περισσότερη ωφέλιμη είναι παρά βλαβερή. Δεν υπάρχει κάποιος κίνδυνος από την κατανάλωση τους αφού τα περισσότερα σαλιγκάρια είναι βρώσιμα. Ωστόσο, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι τα σαλιγκάρια που βρίσκονται ελεύθερα στη φύση πρέπει να καθαρίζονται πριν το μαγείρεμα έτσι ώστε να μην περάσουν παράσιτα στον οργανισμό μας με την κατανάλωση τους προκαλώντας προβλήματα. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη και αρχικά θα πρέπει τα σαλιγκάρια να τοποθετηθούν σε ένα καλάθι ή καφάσι μαζί με λίγα σπασμένα μακαρόνια ή καθαρά ξερά κλαδιά από θυμάρι ή ρίγανη για 5 περίπου μέρες ώστε να τα φάνε. Το καλάθι πρέπει να έχει τρύπες ώστε να παίρνουν αέρα αλλά και να είναι σκεπασμένο από πάνω καλά ώστε να μην βγαίνουν έξω τα σαλιγκάρια. Με αυτό το τρόπο τα σαλιγκάρια καθαρίζονται και είναι έτοιμα για βράσιμο.

Αντιθέτως, αν κάποιος επιλέξει να αγοράσει σαλιγκάρια αυτά συνήθως βρίσκονται στην αγορά σε δίχτάκι και είναι ήδη ταϊσμένα και καθαρισμένα.

Εντούτοις, είναι σημαντικό και στις δύο περιπτώσεις να διαπιστωθεί ότι τα σαλιγκάρια είναι ζωντανά πριν τη κατανάλωση τους.

Πού τα βρίσκετε;

Τα σαλιγκάρια κάνουν την εμφάνιση τους μετά τις πρώτες βροχές. Πολλοί είναι αυτοί που απολαμβάνουν την συλλογή σαλιγκαριών αφού είναι μια ευχάριστη διαδικασία. Συνήθως, τα σαλιγκάρια βρίσκονται κάτω από θάμνους, γύρω από τις ξερολιθιές και κορμούς δέντρων. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι για τη συλλογή σαλιγκαριών καλό είναι να επιλέγετε όσα έχουν ασπριδερό κέλυφος και όχι αυτά με πρασινωπό χρώμα. Τα σαλιγκάρια που συλλέγονται δεν είναι έτοιμα για κατανάλωση και χρειάζεται μια βασική διαδικασία ώστε να καθαριστούν πριν το μαγείρεμα. Η διαδικασία αυτή γίνεται ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να περάσουν παράσιτα στον οργανισμό μας με την κατανάλωση τους. Φυσικά υπάρχει και η επιλογή αγοράς σαλιγκαριών είτε ως νωπά, συνήθως σε διχτάκια χωρίς συσκευασία είτε ως κατεψυγμένα.

Πώς μαγειρεύονται;

Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τρόποι ώστε να μαγειρευτούν τα σαλιγκάρια και αυτό εξαρτάται από την προτίμηση της κάθε χώρας. Συγκεκριμένα, στην Γαλλία τα σαλιγκάρια σερβίρονται σαν ορεκτικό με σκόρδο, βούτυρο και μαϊντανό, τοποθετημένα μέσα στο καβούκι τους αφού μαγειρευτούν και είναι γνωστά ως Escargot. Στην Ελλάδα, τα σαλιγκάρια συνήθως γίνονται γιαχνί με ντομάτα ή στιφάδο ενώ συνδυάζονται με πιλάφι, ρύζι, πατάτες, τραχανά ή χόρτα. Στην Κρήτη, τα μεγάλα σαλιγκάρια είναι γνωστά και ως “χοχλιοί”, μαγειρεύονται συνήθως ως μπουμπουριστοί στο τηγάνι με λίγο λάδι, ξύδι και δεντρολίβανο. Αντίστοιχα στην Κύπρο, τα μεγάλα σαλιγκάρια είναι γνωστά ως “καραόλοι” και συνήθως σερβίρονται με λαδολέμονο μετά το βράσιμο τους σε νερό

Συμπερασματικά

Τα σαλιγκάρια αποτελούν ένα αγαπημένο πιάτο τόσο για την Ελλάδα όσο και για άλλα μέρη της γης. Εκτός από γεύση περιέχουν και πολλά θρεπτικά συστατικά που τα καθιστούν μια πολύ καλή επιλογή τόσο για την περίοδο της νηστείας όσο και μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.