Τι είναι;
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος, γνωστά ως νησίδια του Langerhans και παίζει πρωτεύοντα ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθρακών (σακχάρων) και στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Επιτρέπει στο σώμα να χρησιμοποιήσει την γλυκόζη από τους υδατάνθρακες που καταναλώνουμε μέσω των γευμάτων μας ή να την αποθηκεύσει για μελλοντική χρήση. Η ινσουλίνη βοηθάει το σώμα να κρατάει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σταθερά, έτσι ώστε να αποφεύγονται επεισόδια υπο- ή υπεργλυκαιμίας.
Ποιες οι δράσεις της;
Τα κύτταρα στο ανθρώπινο σώμα χρειάζονται γλυκόζη για ενέργεια. Δυστυχώς όμως η γλυκόζη δεν μπορεί να περάσει από το αίμα στα κύτταρα χωρίς την παρουσία της ινσουλίνης που δρα ως κλειδί για να επιτραπεί η είσοδος της γλυκόζης στα κύτταρα. Μετά από ένα γεύμα τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται. Όταν τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης ανιχνευτούν, ο εγκέφαλος στέλνει σήμα έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας για να μεταφερθούν τα μόρια γλυκόζης από το αίμα στα κύτταρα. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, τόσο περισσότερη ινσουλίνη παράγεται για να επιτευχθεί ο μεταβολισμός των σακχάρων στο αίμα.
Επιπρόσθετα, η ινσουλίνη εμπλέκεται στο μεταβολισμό των πρωτεϊνων και λιπιδίων στο σώμα για παραγωγή ενέργειας. Δρά στους ιστούς του σώματος αλλά κυρίως στο συκώτι, στους μύες και στο λιπώδη ιστό. Αν υπάρχουν περισσότερα μόρια γλυκόζης στο αίμα απο οτι χρειάζονται τα κύτταρα, τότε η ινσουλίνη έχει την ιδιότητα να τα μεταφέρει και να τα αποθηκεύει στο συκώτι. Εκεί θα αποθηκευτούν ούτως ώστε να χρησιμοποιηθούν σαν ενέργεια όταν το σώμα χρειαστεί, δηλαδή σε περιπτώσεις φυσικής δραστηριότητας ή ανάγκη για ενέργεια μεταξύ των γευμάτων.
Πότε αυξάνεται;
Αυξημένη έκκριση ινσουλίνης παρατηρείται μετά την κατανάλωση κάποιου γεύματος το οποίο περιέχει υδατάνθρακες, με στόχο να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός μεταφοράς της γλυκόζης από το αίμα (κυκλοφορία) στα κύτταρα του σώματος, όπου θα χρησιμοποιηθεί αργότερα για παραγωγή ενέργειας.
Πότε μειώνεται;
Όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα επιστρέψουν στα φυσιολογικά επίπεδα, η παραγωγή ινσουλίνης αδρανοποιείται.
Διαταραχές έκκρισης ινσουλίνης και διαχείριση
Ανεπάρκεια έκκρισης της ινσουλίνης
Η ανεπάρκεια έκκρισης της ινσουλίνης δημιουργεί τη νόσο του Σακχαρώδη διαβητη τυπου Ι και ΙΙ. Δηλαδή άτομα που παράγουν μειωμένη ποσότητα ή καθόλου ινσουλίνη χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι, χρειάζεται χορήγηση της ινσουλίνης εξωγενώς (ενέσιμα), σε καθορισμένο διάστημα, πριν ή μετά από κάθε γεύμα, ούτως ώστε να μειώνονται τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, μετά την κατανάλωση των γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Υπερέκκριση ινσουλίνης
Επίσης η υπερέκκριση ινσουλίνης οδηγεί στην γρήγορη εισαγωγή της γλυκόζης στα κύτταρα με αποτέλεσμα να μειώνονται δραστικά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και αυτό οδηγεί σε επεισόδια υπογλυκαιμίας, μια παθολογική κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει και σε κώμα. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι χορηγούν περισσότερη δόση ινσουλίνης από αυτή που πραγματικά χρειάζονται για τον μεταβολισμό των υδατανθρακών που πρόκειται να καταναλώσουν.
Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι
Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι είναι απολύτως αναγκαίο να εκπαιδευτούν για τις διατροφικές ανταλλαγές ούτως ώστε να μπορούν να αξιολογούν σωστά το τι πρόκειται να καταναλώσουν σε κάθε γεύμα. Οι μερίδες υδατάνθρακα που καταναλώνουν πρέπει να είναι μετρημένες και να αναλογούν στις σωστές μονάδες χορηγημένης ινσουλίνης για να επιτυγχάνεται ένα σωστό επίπεδο σακχάρου στο αίμα μετά απο το γεύμα.
Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ
Στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ, η γλυκόζη του αίματος δεν υπακούει επαρκώς στην ινσουλίνη που εκκρίνει το πάγκρεας. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή με μετρημένη ποσότητα υδατανθρακών και σωστούς συνδυασμούς στο πιάτο μπορεί να μειώσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ. Ο συνδυασμός αυτός με άσκηση μπορεί να επιφέρει ακόμα καλύτερη ρύθμιση.
Αντίσταση στην ινσουλίνη
Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα άλλο είδος διαταραχής έκκρισης της ινσουλίνης και ονομάζεται η κατάσταση στην οποία τα κύτταρα δεν αξιοποιούν αποτελεσματικά την ινσουλίνη με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται στο αίμα και να μην απορροφά τα μόρια γλυκόζης που υπάρχουν στο αίμα. Για ακόμια μια φορά η ισορροπημένη διατροφή και η φυσική δραστηριότητα βοηθούν στην ρύθμιση της διαταραχής αυτής.
