Η ασπαρτάμη, η πλέον πολυσυζητημένη ολιγοθερμιδική γλυκαντική ύλη, αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές «ανακαλύψεις» του τομέα της τεχνολογίας τροφίμων και της επιστήμης της διατροφής, αφού αποτελεί έναν ασφαλή σύμμαχο που μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε τη γλυκιά γεύση πρακτικά χωρίς θερμίδες! Αν και έχει την ίδια θερμιδική αξία με τη ζάχαρη (4 kcal/ γραμμάριο), εντούτοις είναι 200 φορές πιο γλυκιά, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται σε πολύ μικρότερη ποσότητα και να παρέχει επί της ουσίας μηδενικές θερμίδες.
Το «χρονικό» της ασφάλειας της ασπαρτάμης
Μετά την ανακάλυψη της ασπαρτάμης το 1965, ακολούθησε πλήθος μελετών, οι οποίες αξιολόγησαν την ασφάλειά της, τόσο σε βραχυχρόνιο, όσο και σε μακροχρόνιο επίπεδο χρήσης. Το 1981, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Ποτών (FDA) και η Κοινή Επιτροπή για τα Πρόσθετα Τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (JEFCA) ενέκριναν τη χρήση της σε τρόφιμα και ποτά, ενώ ακολούθησαν η Επιστημονική Επιτροπή για Τρόφιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SCF, 1985) και αρμόδιοι ρυθμιστικοί φορείς υγείας ανά τον κόσμο, ώστε πλέον να χρησιμοποιείται σε πλήθος τροφίμων και ποτών, σε τουλάχιστον 100 χώρες. Συνολικά, οι μελέτες που αξιολογούν την ασφάλεια της ασπαρτάμης ξεπερνούν τις 200. Αν και η ασφάλειά της έχει κατά καιρούς αμφισβητηθεί από μερίδα επιστημόνων, η ασφαλής χρήση της επιβεβαιώνεται, από κάθε νέα επαναξιολόγηση των φορέων υγείας και των ρυθμιστικών αρχών.
Το 2002, μετά την ανασκόπηση του συνόλου των μέχρι τότε διαθέσιμων δεδομένων, η Επιστημονική Επιτροπή για τα Τρόφιμα της Ε.Ε. συμπέρανε ότι δεν υπήρχε λόγος αναθεώρησης του αποτελέσματος της τελευταίας αξιολόγησης κινδύνου στην ήδη ορισμένη τιμή ADI (SCF, 2002). Το 2006, με αφορμή τη δημοσίευση μιας ιταλικής μελέτης και την έντονη ανησυχία που ακολούθησε, η αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) επιβεβαίωσε την ασφάλεια χρήσης της, στα μέχρι τότε επιτρεπτά όρια ημερήσιας πρόσληψης ADI. Τον ίδιο χρόνο, το Εθνικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο των ΗΠΑ (US National Cancer Institute) δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας 5ετούς έρευνας, η οποία παρακολούθησε 500.000 άτομα, χωρίς να βρει συσχέτιση ανάμεσα στην κατανάλωση ασπαρτάμης και την εκδήλωση καρκίνου.
To 2007, ο FDA επιβεβαίωσε εκ νέου την ασφάλεια της πλέον δοκιμασμένης γλυκαντικής ύλης, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα από μεγάλο αριθμό τοξικολογικών και κλινικών μελετών.
Η πιο πρόσφατη ανασκόπηση του συνόλου των μελετών, άρθρων και εκθέσεων για την ασφάλεια της ασπαρτάμης, που πραγματοποιήθηκε από 8 κορυφαίους επιστήμονες ανά τον κόσμο και η οποία δημοσιεύτηκε στο «Critical Reviews in Toxicology» το 2008, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, η ασπαρτάμη είναι ασφαλής στα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης» και ότι «δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι η ασπαρτάμη προκαλεί καρκινογένεση, νευροτοξικότητα ή άλλες παρενέργειες στον άνθρωπο».
Η πιο πρόσφατη επιβεβαίωση της ασφάλειας της ασπαρτάμης έγινε το 2011, όταν η αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), κατόπιν σχετικού αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, απέρριψε τα αποτελέσματα δύο ερευνών που αμφισβήτησαν την ασφάλειά της (Soffritti et al 2010, Halldorsson et al 2010) και επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι η ασπαρτάμη μπορεί να καταναλώνεται με ασφάλεια από όλες τις πληθυσμιακές ομάδες.
Είναι αλήθεια ότι η ασπαρτάμη έχει κατά καιρούς προκαλέσει ανησυχία στους καταναλωτές από δημοσιεύματα αμφισβητούμενων μελετών ή και παραπληροφόρηση που προέρχεται κυρίως από το διαδίκτυο, όπου κυκλοφορεί ένας συνεχώς αυξανόμενος όγκος πληροφοριών - σε blogs, chain emails και ιστοσελίδες - ο οποίος όμως, δυστυχώς, δεν ανταποκρίνεται πάντα στην πραγματικότητα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να ελέγχουμε ότι οι πληροφορίες που λαμβάνουμε σχετικά με την ασφάλεια τροφίμων προέρχονται από έγκυρες επιστημονικές πηγές.
