Εισαγωγή
Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων επιστημόνων στρέφεται στις χορτοφαγικές και vegan δίαιτες, καθώς αρκετοί διακεκριμένοι διεθνείς οργανισμοί έχουν διαπιστώσει ότι αυτού του τύπου δίαιτες προστατεύουν από χρόνιες ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Πολλοί γιατροί μπορεί να μην γνωρίζουν τα πιθανά πλεονεκτήματά τους, ιδίως στον τομέα της δερματολογίας, και για το λόγο αυτό συχνά να αποθαρρύνονται. Αν και η βιβλιογραφία σχετικά με τη διατροφή στη δερματολογία είναι περιορισμένη, η εισαγωγή τροφίμων φυτικής προέλευσης, τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12 και η εξάλειψη των ζωικών προϊόντων μπορεί να έχουν προστατευτικό ρόλο στις δερματικές παθήσεις.
Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης
Οι ελλείψεις και τα κενά της βιβλιογραφίας γύρω από τις χορτοφαγικές δίαιτες και τη σημασία τους στην πρόληψη και αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων οδήγησε στην αναγκαιότητα διεξαγωγής μιας μεγάλης ανασκόπησης, η οποία θα συγκεντρώνει τα πλεονεκτήματα μιας διατροφικά πλήρους χορτοφαγικής διατροφής για ασθενείς με ακμή, ψωρίαση ή ατοπική δερματίτιδα. Οι μέχρι πρότινος δημοσιευμένες δερματολογικές μελέτες όχι μόνο δεν έκαναν διάκριση μεταξύ χορτοφαγικής και vegan διατροφής, αλλά πάντοτε κατέληγαν στις αρνητικές επιδράσεις και τις διατροφικές ελλείψεις που προκαλεί στον οργανισμό η συμμόρφωση σε τέτοιες δίαιτες. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι προγενέστερες μελέτες σύγχεαν τις χορτοφαγικές δίαιτες με πληθώρα διατροφικών ελλείψεων και ανεπαρκειών, υποδηλώνοντας ότι αυτού του είδους δίαιτες είναι πάντοτε μη ισορροπημένες και ανεπαρκείς.
Πώς σχεδιάστηκε η ανασκόπηση;
Στην παρούσα ανασκόπηση συμπεριλήφθηκαν προηγούμενες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που εξέταζαν τις επιδράσεις των vegan διαιτών σε δερματικές παθήσεις και αλλοιώσεις, όπως η ακμή, η ατοπική δερματίτιδα και η ψωρίαση.
Αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανασκόπηση
Ακμή
- Ευεργετικές επιδράσεις φαίνεται να έχουν οι χορτοφαγικές δίαιτες στη διαχείριση της ακμής.
- Η αποφυγή της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων θα μπορούσε να είναι επωφελής για τους ασθενείς με ακμή, ειδικά όσον αφορά την καζεΐνη που περιέχεται στο αγελαδινό γάλα και αυξάνει τα επίπεδα του IGF-1. Η κατανάλωση πλήρους και αποβουτυρωμένου αγελαδινού γάλακτος θα μπορούσε να επιδεινώσει την ακμή, επειδή έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ορμονικά συστατικά και άλλα βιοδραστικά μόρια (στεροειδή, α-λακταλβουμίνη, αυξητικούς παράγοντες που διεγείρουν ορμόνες).
- Η κατανάλωση προϊόντων που έχουν ως βάση τη σόγια φαίνεται να μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης της ακμής. Η σόγια περιέχει ισοφλαβόνες και φυτοοιστρογόνα, τα οποία αντιτίθενται στην παραγωγή σμήγματος που προκαλείται από τα ανδρογόνα.
- Τα κορεσμένα λίπη, που περιέχονται στα προϊόντα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας, τα τυριά και το βούτυρο, μπορεί να προκαλέσουν αύξηση του IGF-1. Επιπλέον, οι τυπικές δίαιτες έχουν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα λευκίνης λόγω των πρωτεϊνικών πηγών, όπως το κρέας ή το αγελαδινό γάλα. Η λευκίνη ενεργοποιεί το ίδιο μονοπάτι που επάγεται από τον IGF-1 και έχει προφλεγμονώδη αποτελέσματα.
- Πιθανή αντιφλεγμονώδης δράση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, όπως το γ-λινολενικό οξύ που περιέχεται κυρίως στα φυτικά έλαια.
- Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών θεωρείται ότι μπορεί να προσφέρει προστασία κατά της ακμής λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών τους δράσεων.
- Άτομα που ακολουθούν χορτοφαγικές ή vegan δίαιτες στερούνται την πρόσληψη Βιταμίνης Β12 και ως εκ τούτου μπορεί να χρειαστούν διατροφικό συμπλήρωμα.
- Ο βιγκανισμός μπορεί να επηρεάσει έμμεσα περιβαλλοντικούς παράγοντες που σχετίζονται με την ακμή. Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν αύξηση της παραγωγής σμήγματος και επιδείνωση της ακμής. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) παχαίνει το στρώμα του κερατοειδούς, οδηγώντας σε χειροτέρευση της ακμής λόγω της απόφραξης των πιλοειδών μονάδων.
Ατοπική δερματίτιδα
- Ο επιπολασμός της ατοπικής δερματίτιδας είναι υψηλότερος σε άτομα που καταναλώνουν fast food και ζωικά προϊόντα.
- Μια δίαιτα πλούσια σε λίπος και χαμηλή σε φυτικές ίνες μπορεί να μεταβάλλει το μικροβίωμα του εντέρου, αυξάνοντας τον κίνδυνο φλεγμονής.
- Ο ρόλος των πρεβιοτικών και των προβιοτικών στην πρόληψη και τη θεραπεία της ατοπικής δερματίτιδας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Ειδικότερα, τα πρεβιοτικά είναι μη εύπεπτα θρεπτικά συστατικά που δυνητικά μπορούν να βελτιώσουν την υγεία, διεγείροντας την ανάπτυξη ορισμένων ειδών εντερικών βακτηρίων.
- Ο αντιοξειδωτικός και ανοσοτροποποιητικός ρόλος των φυτικών τροφών μπορεί να επηρεάσει τη φλεγμονώδη συνιστώσα της δερματίτιδας.
Ψωρίαση
- Η ψωρίαση θεωρείται ολοένα και περισσότερο όχι απλώς μια δερματική νόσος αλλά μέρος του μεταβολικού συνδρόμου. Μια διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά οξέα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιομεταβολικών νοσημάτων, ενώ μια δίαιτα πλούσια σε ακόρεστα λιπαρά μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου μεταβολικών παθήσεων.
- Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα φαίνεται να βοηθούν ασθενείς με ψωρίαση, βελτιώνοντας το μεταβολικό προφίλ, μειώνοντας τις ψωριασικές εκδηλώσεις και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα ορισμένων ψωριασικών θεραπειών.
- Ασθενείς με ψωρίαση θα πρέπει να αυξήσουν την πρόσληψη φρέσκων φρούτων και λαχανικών και να συμπεριλάβουν τροφές πλούσιες σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά, με στόχο τον περιορισμό των βλαπτικών επιδράσεων των ελεύθερων ριζών.
- Η συμμόρφωση σε χορτοφαγικές δίαιτες φαίνεται να αυξάνει τις προσλαμβανόμενες ποσότητες καλίου, διεγείροντας μια πιο αξιόλογη σύνθεση και έκκριση κορτιζόλης, προκαλώντας ενδογενή βελτίωση των δερματικών εκδηλώσεων.
- Συμπληρωματικές δόσεις βιταμίνης Β12 φαίνεται να μειώνουν ψωριασικές εκδηλώσεις.
Συμπέρασμα
Ορισμένα δεδομένα από διεξαχθείσες τυχαιοποιημένες μελέτες που αναλύουν τη σχέση μεταξύ χορτοφαγικών διαιτών και δερματικών παθήσεων όπως η ακμή, η ψωρίαση και η ατοπική δερματίτιδα υποδηλώνουν ότι τέτοιου είδους δίαιτες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία αυτών των ασθενειών. Τόσο η εισαγωγή τροφίμων φυτικής προέλευσης όσο και τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12 μπορούν να έχουν προστατευτικό βιοχημικό ρόλο.
