Οι αποφάσεις και οι πράξεις των ανθρώπων επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη συμπεριφορά των άλλων στο κοινωνικό περιβάλλον και από την άποψη τους σχετικά με τις αναμενόμενες-σωστές συμπεριφορές. Πολλές εργαστηριακές μελέτες έχουν αναδείξει ότι αυτό ισχύει και για τις διατροφικές επιλογές.
Σκοπός της μελέτης ήταν να επεκτείνει τα ευρήματα εργαστηριακών μελετών σε πραγματικές- φυσικές συνθήκες.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε μια πανεπιστημιούπολη. Το δείγμα αποτέλεσαν 687 φοιτητές (336 άντρες και 347 γυναίκες, 4 δεν απάντησαν) – ηλικίας από 17 έως 34 ετών, μέσος όρος 20.85, SD=2.52. Οι εθελοντές εκτίθηκαν σε 3 κοινωνικά μηνύματα:
- ένα υγιές και ένα μη υγιές περιγραφικό μήνυμα, που αναφέρεται στη τάση των άλλων να επιλέγουν ένα υγιεινό και ένα μη ανθυγιεινό φαγητό αντίστοιχα
- ένα ανασταλτικό μήνυμα που αφορά την αποδοχή σχετικά με υγιεινές επιλογές μέσα από μια επιλογή τροφίμων που ποικίλλουν στο πόσο υγιεινά είναι
Οι επιλογές ήταν σαλάτες και hamburger και τα μηνύματα συνοδευόντουσαν από το λογότυπο του πανεπιστημίου και φωτογραφία των χώρων σερβιρίσματος του εκάστοτε φαγητού. Αυτό διήρκησε για 4 συνεχόμενες εβδομάδες και ταυτόχρονα υπήρξε μία ομάδα ελέγχου, στην οποία δεν δόθηκε κανένα μήνυμα. Στο τέλος της μελέτης οι εθελοντές συμπλήρωναν ερωτηματολόγιο που διερευνούσε τις διατροφικές συνήθειες και την επίδραση που είχαν τα μηνύματα που δόθηκαν. Οι επιδράσεις αυτών των μηνυμάτων στις διατροφικές επιλογές συγκρίθηκαν μεταξύ τους και με την ομάδα ελέγχου.
Ποια ήταν τα αποτελέσματα;
Οι αναλύσεις έγιναν για φοιτητές που ανέφεραν ότι εκτέθηκαν σε ένα από τα κοινωνικά μηνύματα και για την ομάδα ελέγχου. Το τελικό δείγμα ήταν 231 άτομα, n=119 στην ομάδα ελέγχου, n=33 στο υγιές περιγραφικό μήνυμα, n=42 στο υγιές ανασταλτικό και στο μη υγιές περιγραφικό n=37. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το υγιές περιγραφικό μήνυμα οδήγησε σε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές σε σχέση με το μη υγιές και με την ομάδα ελέγχου (p<0.05). Η διαφορά μεταξύ του ανασταλτικού μηνύματος και της ομάδας ελέγχου δεν ήταν σημαντική (p=0.14), αν και παρατηρήθηκε ότι τα άτομα που εκτέθηκαν στο ανασταλτικό μήνυμα έκαναν πιο υγιεινές επιλογές σε σχέση με αυτούς στο μη υγιές πρότυπο (p<0.05). Ως συσχετικοί παράγοντες ελήφθησαν το φύλο και οι συνήθεις διατροφικές επιλογές.
Τι δείχνουν τα ευρήματα αυτά στους επαγγελματίες διαιτολόγους;
Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι και σε πραγματικές συνθήκες το κοινωνικό περιβάλλον επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές. Σίγουρα η μελέτη έχει αρκετά μειονεκτήματα, όπως ότι δεν διερευνήθηκε το αίσθημα της πείνας και το αν τα άτομα είναι σε κάποια ειδική διατροφή ή όχι. Αν και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες, θα μπορούσαμε να κρατήσουμε ότι τα θετικά κοινωνικά μηνύματα μοιάζουν πιο ισχυρά από τα αρνητικά και έχουν ένα πιθανό ρόλο στη διαμόρφωση υγιέστερης διατροφικής συμπεριφοράς.
