Η παχυσαρκία στα παιδιά και τους εφήβους προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία λαμβάνοντας υπόψη την αυξημένη συχνότητα εμφάνισής της και τις επιπλοκές με τις οποίες συνδέεται (π.χ. καρδιαγγειακά νοσήματα και σακχαρώδης διαβήτης). Φαίνεται πως ο κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι σημαντικά μεγαλύτερος για κάθε μία μονάδα αύξησης του ΔΜΣ σε παιδιά 7-13 ετών. Η εφαρμογή ενός ήπια αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας σε συνδυασμό με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας αποτελούν τα «όπλα» στην καταπολέμηση της παιδικής κι εφηβικής παχυσαρκίας.
Η σύσταση της δίαιτας σε μακροθρεπτικά συστατικά αποτελεί πεδίο έρευνας για πολλούς επιστήμονες. Πρόσφατη μελέτη στην Αυστραλία επεδίωξε να διερευνήσει την επίδραση διαφορετικών ειδών διαιτών στο βάρος, τη σύσταση σώματος και τις μεταβολικές παραμέτρους παχύσαρκων εφήβων.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Έφηβοι ηλικίας 10-17 ετών με ΔΜΣ άνω του 90ου εκατοστημορίου στις καμπύλες ανάπτυξης συμμετείχαν στη μελέτη. Μετά την αξιολόγηση της ψυχικής τους υγείας διαχωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδας.
- η πρώτη ομάδα έλαβε δίαιτα τροποποιημένη στην ποσότητα υδατανθράκων (35% υδατάνθρακες, 30% πρωτεΐνη, 35% λίπος)
- η δεύτερη ομάδα έλαβε δίαιτα τροποποιημένη στην ποσότητα λιπαρών (55% υδατάνθρακες, 20% πρωτεΐνη, 25% λίπος)
- η τρίτη αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου
Η παρέμβαση είχε διάρκεια 12 εβδομάδες. Πριν από την έναρξη και μετά το τέλος της αξιολογήθηκαν οι παρακάτω παράμετροι: βάρος, ύψος, ΔΜΣ, αρτηριακή πίεση, ηπατικά ένζυμα, λιπιδαιμικό προφίλ, ινσουλίνη, HOMA-IR, γλυκόζη, λεπτίνη, αδιπονεκτίνη, αναστολέας ενεργοποίησης του πλασμινογόνου (ΡΑΙ-Ι), ICAM-1, TNF-α, IL-6, CRP, μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας, ποσοστό λιπώδους και άλιπης μάζας σώματος και φυσική δραστηριότητα.
Η παρέμβαση περιλάμβανε 5 κατά πρόσωπο συμβουλευτικές συνεδρίες με τους εφήβους και τους κηδεμόνες τους (εβδομάδες 0,2,4,8 και 12) και 2 τηλεφωνικές (εβδομάδες 6 και 10). Δόθηκε η συμβουλή να μειωθεί η ενεργειακή πρόσληψη κατά 20% σε σχέση με τις ενεργειακές απαιτήσεις του κάθε εφήβου, ενώ ενθαρρύνθηκαν να αυξήσουν τη φυσική δραστηριότητα.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Στη μελέτη συμμετείχαν 87 έφηβοι. Στο τέλος της παρέμβασης, ο ΔΜΣ μειώθηκε σημαντικά στις ομάδες παρέμβασης σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, ωστόσο δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο διαφορετικών διαιτών. Το ίδιο συνέβη με το δείκτη ινσουλινοσαντίστασης (HOMA-IR) και με τα επίπεδα λεπτίνης που μειώθηκαν σημαντικά και στις δύο ομάδες παρέμβασης. Δεν ανιχνευθήκαν άλλες σημαντικές μεταβολές.
Ποιο είναι το συμπέρασμα για τον επαγγελματία υγείας;
Το συμπέρασμα που θα πρέπει να κρατήσουμε από την παραπάνω μελέτη είναι ότι ίσως η σύσταση της δίαιτας δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην επιτυχή απώλεια βάρους σε παχύσαρκους εφήβους. Ο συνδυασμός ενός ήπια αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας σε συνδυασμό με την αποφυγή της καθιστικής ζωής και η εξατομίκευση του προγράμματος σχετικά με τις ανάγκες του κάθε εφήβου μπορεί να αυξήσει τη συμμόρφωση και κατ’ επέκταση την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.
