Η σχέση του διαβήτη και της κατάθλιψης έχει απασχολήσει, τόσο τους επαγγελματίες υγείας, όσο και τους ίδιους τους πάσχοντες από αυτή τη χρόνια ασθένεια. Πολλά γράφονται κατά καιρούς και πολύ συχνά μπερδεύουν και τρομοκρατούν τους άμεσα ενδιαφερόμενους, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο την πορεία της ασθένειας και την ποιότητα της ζωής τους.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο και να δούμε προσεκτικά πώς συνδέεται ο διαβήτης με την καταθλιπτική συμπτωματολογία.
Είναι γεγονός, πως η σύγχρονη έρευνα συνδέει θετικά την εμφάνιση διαβήτη και κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν πως η εμφάνιση διαβήτη υπερδιπλασιάζει την εμφάνιση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας, αλλά και το αντίστροφο.
Τι δημιουργεί και ισχυροποιεί το δεσμό διαβήτη και κατάθλιψης;
Η ύπαρξη μια σωματικής ασθένειας πολύ συχνά επιφέρει και την εκδήλωση μιας ψυχιατρικής διαταραχής, όπως η κατάθλιψη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως η κατάθλιψη συναντάται πιο συχνά στον διαβήτη από ότι σε άλλες χρόνιες ασθένειες. Ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά, βλέπουμε πως η χρονιότητα της νόσου, οι επιπλοκές της, οι βιολογικές και ορμονικές αλλαγές που την συνοδεύουν είναι οι παράγοντες που συνδέονται με την εμφάνιση της κατάθλιψης. Συγκεκριμένα:
Ο διαβήτης και οι αλλαγές στην καθημερινότητα
Όπως κάθε χρόνια ασθένεια, έτσι και ο διαβήτης επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητά μας, στις σχέσεις μας, στα σχέδιά μας και στη ζωή μας γενικότερα. Αυτές τις αλλαγές είναι δύσκολο να τις αποδεχθούμε και η μη προσαρμογή στις νέες συνθήκες έχει πολύ συχνά ψυχολογικές επιπτώσεις. Συναισθήματα θυμού, ματαίωσης, άγχος και θλίψη έρχονται στην επιφάνεια και όχι σπάνια επιμένουν.
Η αλλαγή του τρόπου ζωής με την ενσωμάτωση νέων συνηθειών και υποχρεώσεων (π.χ. ανάγκη για συγκεκριμένο διαιτολόγιο, για άσκηση και ιατρική περίθαλψη), εκτός από μόνιμο άγχος, διεγείρει συναισθήματα απώλειας της προηγούμενης υγιούς πορείας ζωής του ασθενούς. Επιπλέον, η αίσθηση ελέγχου της ζωής του ατόμου διακυβεύεται έντονα και το αίσθημα της αυτοαποτελεσματικότητας σχετικά με την προσαρμογή στις νέες συνθήκες επαναξιολογείται. ‘Όλοι αυτοί οι παράγοντες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και σωστά από τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, ενδέχεται να οδηγήσουν στην εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Υψηλή συσχέτιση στις επιπλοκές του διαβήτη και στην κατάθλιψη
Οι έρευνες υποδεικνύουν μια αρκετά υψηλή συσχέτιση ανάμεσα στις επιπλοκές του διαβήτη και στην κατάθλιψη, αν και η σχέση αυτή είναι αρκετά πολύπλοκη. Η κατάθλιψη φαίνεται να συνδέεται με συγκεκριμένες επιπλοκές του διαβήτη (νευροπάθεια, νεφροπάθεια, σεξουαλική δυσλειτουργία, τύφλωση και κυκλοφορικά προβλήματα), αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν προηγείται ή έπεται αυτών, όπως επίσης δεν είναι ξεκάθαρος ο βαθμός συσχέτισής της με τις επιπλοκές αυτές (με κάποιες φαίνεται να συνδέεται περισσότερο από ό,τι με άλλες).
Ορμονικές και βιοχημικές αλλαγές
Η υπόθεση που θέλει τις ορμονικές και βιοχημικές αλλαγές που συνοδεύουν ειδικά τον διαβήτη τύπου ΙΙ να ευθύνονται 100% για την εκδήλωση καταθλιπτικής διαταραχής δεν φαίνεται τελικά να μπορεί να υποστηριχθεί επιστημονικά.
Συμπερασματικά
Θα ήταν πιο εύστοχο και έγκυρο να πούμε πως ενώ υπάρχει όντως μια θετική συσχέτιση ανάμεσα στην εμφάνιση του διαβήτη και της κατάθλιψης, η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη και πολύπλοκη: ο διαβήτης ως χρόνια ασθένεια πολύ συχνά συνοδεύεται από καταθλιπτικά συμπτώματα λόγω των χαρακτηριστικών που σχετίζονται με την χρονιότητα και τις επιπλοκές της νόσου και της κακής διαχείρισης αυτών των χαρακτηριστικών. Επιπρόσθετα, η εμφάνιση κατάθλιψης και των συνοδών συμπτωμάτων αυτής (άγχος, αλλαγή σωματικού βάρους κ.ά.), φαίνεται πως ευνοεί θετικά την εμφάνιση του διαβήτη.
Σε περίπτωση που βιώνετε συμπτώματα διαβήτη ή και κατάθλιψης ή υποψιάζεστε πως υπάρχει μια συνάφεια των διαταραχών στην περίπτωσή σας, αναλάβετε δράση και φροντίστε την υγεία σας.
- Απευθυνθείτε στο γιατρό σας και συζητήστε λεπτομερώς την κατάστασή σας.
- Απευθυνθείτε σε ένα ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή με ειδίκευση στις χρόνιες ασθένειες και τις διαταραχές διάθεσης.
- Πληροφορηθείτε σχετικά με τον διαβήτη και την κατάθλιψη από αξιόπιστες και έγκυρες πηγές.
- Συμβουλευτείτε έναν διατροφολόγο και διαμορφώστε μαζί ένα διαιτολόγιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες σας.
- Μιλήστε με το στενό σας περιβάλλον και επικοινωνήστε τους ανοιχτά τα συναισθήματα και τις ανάγκες σας σχετικά με την κατάσταση υγείας που βιώνετε.
