Έγκαιρη διάγνωση. Φράση - "κλειδί" που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια ακόμη και για την ίδια μας τη ζωή. Όπως στην περίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, του δεύτερου συχνότερου γυναικείου καρκίνου παγκοσμίως στις ηλικίες μέχρι 45 ετών που όμως μπορεί πλέον όχι μόνο να διαγνωστεί εγκαίρως αλλά και να μειωθεί σημαντικά – σχεδόν να εκμηδενιστεί- η πιθανότητα εμφάνισής του.
Το μόνο που χρειάζεται είναι ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού. Αυτό φιλοδοξεί να πετύχει η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Κατά του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας (European Cervical Cancer Association - ECCA) με τη διοργάνωση για τρίτη χρονιά φέτος της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ενημέρωσης για τον Καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (18-24 Ιανουαρίου).
Όπως αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια χθεσινής συνέντευξης Τύπου για την επίσημη έναρξη της εβδομάδας στη χώρα μας η οποία διοργανώνεται από τον Όμιλο Εθελοντών κατά του Καρκίνου "Αγκαλιάζω" σε συνεργασία με την ECCA, η εφαρμογή εμβολιασμού και test Pap μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα εμφάνισης του Καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κατά 94%.
Θλιβερή σύγκριση Κι όμως. Την ίδια στιγμή που στη Μεγάλη Βρετανία από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα που το εμβόλιο κατά του τραχήλου του καρκίνου της μήτρας εντάχθηκε στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών έχει εμβολιαστεί το 71% των κοριτσιών ηλικίας 9-15 ετών, στη χώρα μας όπως ανέφερε ο κ. Ευάγγελος Παρασκευαϊδης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου, Καθηγητής Μαιευτικής/ Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχει προχωρήσει σε εμβολιασμό μόλις το 7%. Πρόκειται για εξαιρετικά χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη αν αναλογιστεί κανείς ότι τα άλλα εμβόλια που χορηγούνται στη χώρα μας αγγίζουν το 75% περίπου σε ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης.
Επιφυλακτικότητα
Μία από τις αιτίες του προβλήματος ενδεχομένως να είναι μία επιφυλακτικότητα του κόσμου απέναντι σε κάτι νέο. Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Ανδρέα Κωνσταντόπουλο, Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και Πρόεδρο της Πανευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας αφενός «τo Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στη χώρα μας είναι ένα από τα καλύτερα προγράμματα εμβολιασμών παγκοσμίως ακόμη και εκείνου που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ, αφετέρου το εμβόλιο ΗPV έχει χορηγηθεί σε περισσότερο από 40.000.000 δόσεις και είναι τελείως αθώο, όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα από το CDC».
Με τη γλώσσα των αριθμών
Ως ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας αντιμετωπίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τον Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας τη συγκεκριμένη ασθένεια και όχι άδικα καθώς ο αριθμός των νέων περιπτώσεων γυναικών με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σ' ολόκληρη την Ευρώπη υπολογίζεται γύρω στις 50.000 το χρόνο ενώ περίπου 25.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους.
Επιπλέον, υπολογίζεται ότι περισσότερες από 175.000 γυναίκες ζουν αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη έχοντας καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Εφικτή η εξάλειψη της νόσου
Ελπίδες για εξάλειψη της νόσου γεννά η εφαρμογή του νεόυ εμβολίου, σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Ανδρέα Κωνσταντόπουλο, πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και Πρόεδρο της Πανευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας.
Όπως αναφέρει ο κ. Κωνσταντόπουλος «με το νέο εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ευελπιστούμε ότι μετά από καθολικό εμβολιασμό θα εξαφανισθεί η νόσος σε ποσοστό πάνω από 90%».
Σώζει ο συνδυασμός εμβολιασμού και PAP Test
Ο τράχηλος της μήτρας είναι το χαμηλότερο τμήμα της μήτρας, ενός μυώδους, σε σχήμα αχλαδιού οργάνου μήκους 5-8 εκατοστών και βάρους 30-60 γραμμαρίων που βρίσκεται στο πάνω μέρος του κόλπου.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας ο οποίος θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι διαφέρει από τον καρκίνο του ενδομητρίου μπορεί να χρειαστεί πολλά χρόνια για να αναπτυχθεί. Πριν συμβεί αυτό, παρατηρούνται αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου (δυσπλασία) που θα μπορούσαν σε ορισμένες γυναίκες να εξελιχθούν σε καρκίνο εάν δεν αντιμετωπιστούν.
Ο ιός HPV Η δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας συχνά είναι το αποτέλεσμα μόλυνσης από ιό. Τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Πρόκειται για έναν πολύ κοινό ιό που μπορεί να προσβάλλει τα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή. Οι περισσότερες γυναίκες που έχουν σεξουαλικές επαφές θα έχουν κάποια στιγμή στη ζωή τους τον ιό. Παρόλα αυτά σε πολλές γυναίκες το ανοσοποιητικό τους σύστημα θα αντιδράσει απαλλάσσοντας τες από τον ιό με αποτέλεσμα να μη μάθουν καν ότι κάποια στιγμή τις είχε προσβάλλει.
O ορότυπος παίζει ρόλο
Έχουν ανιχνευθεί και τυποποιηθεί πάνω από 100 ορότυποι του ιού HPV που θεωρείται πλέον αιτιολογικός παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αν και όλες οι γυναίκες με HPV λοίμωξη δεν θα αναπτύξουν καρκίνο. Προσβάλλει συνήθως άτομα νεαρής ηλικίας, ενώ η διάδοση του ιού είναι τόσο ραγδαία ώστε η πιθανότητα μια σεξουαλικά ενεργής γυναίκα μέχρι 30 ετών, να προσβληθεί από τη λοίμωξη, είναι έως και 70%. Μερικοί τύποι του ιού μπορούν να δημιουργήσουν οζίδια στα γεννητικά όργανα και ορισμένοι άλλοι τύποι μπορούν να προκαλέσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου. Οι αλλοιώσεις αυτές υποχωρούν συνήθως από τη στιγμή που το ανοσοποιητικό σύστημα της γυναίκας απαλλαχθεί από τον ιό. Σε ορισμένες γυναίκες ωστόσο ο ιός παραμένει για χρόνια και σε κάποιες από αυτές, οι προκαρκινικές αλλοιώσεις θα εξελιχθούν σε καρκίνο εάν δεν αντιμετωπιστούν. Πρέπει εδώ να ξεκαθαριστεί για μία ακόμη φορά ότι η ανίχνευση του ιού HPV δε σημαίνει απαραίτητα παρουσία ή ανάπτυξη προκαρκινωματωδών αλλοιώσεων ή καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ο τύπος του ιού HPV παίζει ρόλο για το εάν οι αλλοιώσεις των κυττάρων του τραχήλου θα εξελιχθεί σε καρκίνο ή όχι. Μόνο ορισμένοι τύποι του ιού HPV, όπως οι 16, 18, 31 και 33 (γνωστοί και ως υψηλού κινδύνου τύποι) έχει φανεί ότι σχετίζονται με την ανάπτυξη προκαρκινικών αλλοιώσεων των κυττάρων.
PAP Test
Κι εάν τα δύο εμβόλια κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ενίσχυσαν σημαντικά την προσπάθεια πρωτογενούς πρόληψης, της πρόληψης δηλαδή πριν καν εμφανιστούν συμπτώματα, οι ειδικοί επιμένουν ότι είναι αναγκαίος ο συνδυασμός πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, η οποία επιτυγχάνεται με το γνωστό PAP Test.
Όπως τονίζει η κ. Χαρά Μάργαρη, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Κλινικής Κυτταρολογίας και Διευθύντρια Κυτταρολογικού Εργαστηρίου «Γ.Π.Μ. ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ» «οι γυναίκες θα πρέπει να συνεχίζουν να πραγματοποιούν το PΑΡ Test και μετά τον εμβολιασμό. Το Test Pap όχι μόνο δε σταματά να γίνεται μετά τον εμβολιασμό αλλά επιβάλλεται. Όλες οι γυναίκες πρέπει να κάνουν τον ετήσιο έλεγχό τους με PΑΡ Test 3 χρόνια μετά την έναρξη των σεξουαλικών σχέσεων, όχι όμως αργότερα από την ηλικία των 21 ετών μέχρι και την ηλικία των 70 ετών και άνω, εκτός εάν έχουν προηγηθεί 3 PΑΡ Test αρνητικά. Μετά δε την ηλικία των 30 ετών οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε HPV DNA Test ταυτόχρονα με το PAP Test
Πρωτογενής και δευτερογενής πρόληψη
Όπως δεν ωφελεί από μόνη της η πρωτογενής πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας η οποία επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό, έτσι και μόνη της η δευτερογενής πρόληψη που γίνεται με το PΑΡ Test είναι προβληματική. Όπως ανέφερε ο κ. Ευάγγελος Παρασκευαϊδης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου, Καθηγητής Μαιευτικής/ Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, μία γυναίκα που κάνει μόνο δευτερογενή πρόληψη έχει πέντε φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσει διηθητικό καρκίνο και τριπλάσιο κίνδυνο να αποκτήσει πρόωρο παιδί ή να αντιμετωπίσει εμβρυϊκό θάνατο σε σχέση με κάποια που έχει εμβολιαστεί.
Συμβουλή
Τα εμβόλια για την πρόληψη του καρκίνου της μήτρας χορηγούνται δωρεάν από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία σε 3 δόσεις εντός 6 μηνών, στις ηλικίες από 12 έως 26 ετών.
