Το επιστημονικό περιοδικό Lancet πρόσφατα δημοσίευσε (Οκτώβριος 2011, Vol:378) τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία των Ελλήνων. Σύμφωνα με τη μελέτη, πολλοί Έλληνες έχουν πάψει να επισκέπτονται το γιατρό τους εν συγκρίσει με το 2007. Ταυτόχρονα, οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο από το 2007.
Πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Nielsen, έδειξε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό καταναλωτών που στράφηκαν στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας -από τότε που ξεκίνησε η παγκόσμια οικονομική κρίση- προέρχεται από τις χώρες που βρίσκονται στην πλέον δεινή οικονομική κατάσταση, παρουσιάζοντας μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και μέσα σε αυτές συγκαταλέγεται η Ελλάδα. Μάλιστα, οι Έλληνες σύμφωνα με την έρευνα, έχουν την καλύτερη άποψη για τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας- το 63% θεωρεί ότι αποτελούν μία καλή εναλλακτική επιλογή- σε σχέση με τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης. Δύο γνωστές αλυσίδες σούπερ μάρκετ της χώρας μας έδωσαν πρόσφατα στοιχεία για το 2010, που έδειχναν 20% αύξηση κατανάλωσης των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (που είναι φθηνότερα).
Έρευνα του ΚΕΠΚΑ έδειξε ότι οι πολίτες που τρώνε αποκλειστικά φαγητό από το σπίτι τους αυξήθηκε κατά 4% την τελευταία πενταετία (2006-2011), ενώ μειώθηκε 7% ο αριθμός των ατόμων που τρώνε συχνά έξω (2-4 φορές/ εβδομάδα)
Η οικονομική συγκυρία φαίνεται να επηρεάζει δραστικά την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών. Πρέπει επομένως να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την τροφή μας. Η μέγιστη αυτή συγκυρία αποτελεί πρόκληση, στην οποία είναι σημαντικό να πετύχουμε το δίπολο: Οικονομία + Υγιεινή Διατροφή. Παρακάτω μπορείτε να δείτε κάποια βήματα για να εξασφαλίζουμε το εν λόγω δίπολο:
Βήματα για μια υγιεινή και οργανωμένη λίστα αγοράς τροφίμων
1. Κρατάτε «τρέχουσα» λίστα
Έχετε πάντα μία λίστα και ένα στιλό στην κουζίνα. Ένας μικρός μαυροπίνακας μπορεί επίσης να είναι χρήσιμος. Όταν τελειώσει κάποιο τρόφιμο στην κουζίνα, το σημειώνετε. Αυτό θα σας αποτρέψει από φαινόμενο τύπου «.φτιάχνω ένα φαγητό, αλλά μου λείπει το τάδε μυρωδικό ή τρόφιμο, πρέπει να πάω ή να στείλω κάποιον να το αγοράσει». Με την τρέχουσα λίστα, θα γλιτώσετε από τον κόπο της αναζήτησης στα ντουλάπια ή της εκ νέου επίσκεψης στο κατάστημα τροφίμων. Αυτό μπορεί να γίνει συνήθεια για όλους στο σπίτι σας, ακόμα και τα παιδιά μπορεί να βοηθηθούν.
2. Σχεδιάστε τα γεύματά σας
Ακόμη και σήμερα, το 40% των Ελλήνων καταναλωτών δεν τηρεί κατάλογο τροφίμων, μόλις ένα 10% τηρεί αρχείο τιμών, ενώ το 50% δε συγκρίνει τιμές προϊόντων και καταστημάτων. Επίσης, για 7 στους 10 καταναλωτές το Παρατηρητήριο Τιμών είναι άγνωστο, ακόμα και σε αυτούς που το γνωρίζουν μόνο το 30% το χρησιμοποιεί (ΚΕΠΚΑ, έρευνα σε 1126 καταναλωτές,1-9-2011 έως και 30-9-2011). Ο σχεδιασμός των γευμάτων γίνεται πολλές φορές με γνώμονα το αν θα έχετε επισκέψεις και το πόσο συχνά πηγαίνετε στο κατάστημα και το μανάβικο. Ωστόσο, αυτό το βήμα θα πρέπει να προηγείται της αγοράς τροφίμων. Αφιερώστε κάποιο χρόνο, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, για τον προγραμματισμό των γευμάτων σας. Εδώ είναι μερικά βασικά πράγματα που πρέπει να θυμάστε όταν σχεδιάζετε τα γεύματά σας:
- Συμπεριλάβετε στο μενού σας λαδερό ή/και όσπρια 2 φορές/εβδομάδα. Αν νηστέψετε 2 μέρες την εβδομάδα (αποφυγή ζωικών προϊόντων) πέρα από το γεγονός ότι αποτελεί καθ’ όλα υγιεινή συνήθεια (αν ανήκετε στο γενικό πληθυσμό), είναι και οικονομική, γι’ αυτό υιοθετήστε ευφάνταστες νηστίσιμες συνταγές. Κάντε τις νηστίσιμες συνταγές ακόμα πιο πλήρεις σε θρεπτικά συστατικά με κατάλληλο συνδυασμό, επί παραδείγματι: -φακές +ρύζι (φακόρυζο)
- όσπρια + ζυμαρικά ή πατάτες
- λαχανικά + ρύζι (λαχανόρυζο, σπανακόρυζο, πρασόρυζο)
Η πλούσια σε λαχανικά και όσπρια διατροφή προστατεύει και το περιβάλλον, καθώς έχει χαμηλότερο οικολογικό αποτύπωμα (δείκτης επιβάρυνσης του περιβάλλοντος) από την κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Αν μάλιστα τα λαχανικά είναι από τοπική παραγωγή, τότε το οικολογικό αποτύπωμα είναι ακόμα μικρότερο.
- Προτιμήστε το ψάρι 2 φορές/ εβδομάδα. Αν το κόστος για φρέσκο ψάρι είναι δυσβάστακτο μη διστάσετε να προτιμήσετε τα κατεψυγμένα. Είναι ασφαλή, φθηνότερα και εύκολα στο μαγείρεμα και την αποθήκευση.
- Τα αρτοσκευάσματα ολικής αλέσεως (παξιμάδια, κριτσίνια, κουλούρι σουσαμένιο, μπάρες δημητριακών) είναι καλό να αποτελούν σνακ για τις ώρες εργασίας. Είναι αρκετά πιο οικονομικό, αλλά κυρίως υγιεινό, από το να παίρνετε τυρόπιτες.
- Τα φρούτα αποτελούν υγιεινότατο και ακόμα φθηνό σνακ για εσάς. Όσοι δυσκολεύεστε στο γραφείο σας να κόψετε φρούτο (..κακώς, δεν υπάρχει ντροπή, τα φρούτα και η υγεία μας είναι «σικ».), ψωνίστε εύκολα φρούτα προς αποθήκευση και κατανάλωση (μπανάνες, αποξηραμένα φρούτα).
- Τρώτε, άρα και ψωνίζετε, τρόφιμα εποχικά. Να είστε ενημερωμένοι για το ποια τρόφιμα είναι στην εποχή τους (μπορείτε να βρείτε τέτοιες λίστες στο Διαδίκτυο). Τρώγοντας εποχικά, καταφέρνετε να τρώτε πιο υγιεινά (τα τρόφιμα στην «εποχή» τους είναι πιο θρεπτικά), πιο φθηνά και ενδεχομένως έτσι υποστηρίζετε τους τοπικούς παραγωγούς.
- Αν ψωνίσετε τρόφιμα που βρήκατε σε έκπτωση και δεν ξέρετε τι να το κάνετε και πώς να το χρησιμοποιήσετε, μάλλον δεν εξοικονομήσατε χρήματα!Μερικοί σχεδιάζουν την εβδομαδιαία αγορά τροφίμων με βάση τις προσφορές που υπάρχουν. Άλλοι προτιμάνε πρώτα να σχεδιάσουν τι θα καταναλώσουν την επόμενη εβδομάδα και ύστερα ψάχνουν για τις προσφορές, που θα κάνουν πιο φθηνές τις αγορές τους. Αποφασίστε ποια μέθοδος λειτουργεί καλύτερα για εσάς. Αγοράστε τρόφιμα που πρόκειται να χρησιμοποιήσετε σίγουρα και όχι αυτά που είναι απλώς σε προσφορά. Να θυμάστε ότι πολλά κουπόνια και προσφορές χρησιμοποιούνται για την προώθηση «ανθυγιεινών» και «έτοιμων» τροφίμων, οπότε να είστε φειδωλοί απέναντί τους..
3. Συγκεντρώστε τις συνταγές σας
Τώρα που έχετε προγραμματίσει τα γεύματά σας με βάση τον χρόνο, τη γεύση, την εποχή και τις προσφορές, ήρθε η ώρα να συγκεντρώσετε τις συνταγές σας. Αυτό θα είναι πολύ πιο εύκολο αν κρατάτε τις συνταγές σας οργανωμένα. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε ένα βασικό πρότυπο για όλες τις συνταγές, π.χ. «λαδερά», όσπρια, «μαγειρευτά». Έτσι, πετυχαίνετε αποτελεσματικότερο προγραμματισμό ως προς τα υλικά που χρειάζεται το εκάστοτε φαγητό-γεύμα.
4. Δημιουργήστε τη δική σας λίστα αγοράς
Καθίστε με την τρέχουσα λίστα, το εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής σας και τις συνταγές σας. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήστε ένα οργανωμένο κατάλογο που θα σας βοηθήσει να περιηγηθείτε στο κατάστημα. Μπορείτε να αποφύγετε τα πέρα δώθε μέσα στο κατάστημα, διαχωρίζοντας τη λίστα σας σε τμήμα μαναβικής/ αρτοποιείο/ κρεοπωλείο/ ντελικατέσεν (εξειδικευμένα ή «ιδιαίτερα» τρόφιμα). Ρυθμίστε τη λίστα σας με βάση τις προτιμήσεις σας και μην ξεχάσετε να επισυνάψετε τα κουπόνια σας στη λίστα πριν πάτε στο κατάστημα!
Μόλις γυρίσετε στο σπίτι από το κατάστημα, τοποθετήστε σωστά τα τρόφιμα στα ντουλάπια, στο ψυγείο, την αποθήκη. Σε κάθε ένα από αυτά έχετε την ειδική θέση, ανά κατηγορία τροφίμου, ώστε η έλλειψη κάποιου τροφίμου να διαφανεί (λόγω της απουσίας του από το ανάλογο ράφι), αλλά και να επιτευχθεί εξοικονόμηση χρόνου.
Tips για εξοικονόμηση χρημάτων και χρόνου
- Χρησιμοποιείτε αεροστεγή σκεύη (π.χ. σακούλες), για τις σαλάτες και τα νερόβραστα όσπρια και λαχανικά. Διατηρούνται μια χαρά, χάνουν μέρος των θρεπτικών συστατικών είναι η αλήθεια, αλλά από το να μην τα τρώτε καθόλου είναι καλύτερο να τα τρώτε και έτσι.
- Προτιμάτε σαλάτες ή ωμά τα λαχανικά (εφόσον το πεπτικό σας σύστημα το επιτρέπει), εξοικονομήστε χρήματα με χρησιμοποιώντας ηλεκτρικό ρεύμα (για το ψήσιμο-βράσιμο).
- Αν είστε ελεύθεροι κάποια μέρα, μπορείτε να φτιάξετε «μαγειρευτό» φαγητό («κοκκινιστό», λαδερά, όσπρια), το οποίο το διατηρείτε άνετα στο ψυγείο για ολίγες μέρες και απλά το ζεσταίνετε και το καταναλώσετε τις απαιτητικές σε χρόνο ημέρες.
- Μπορεί να χρειαστεί να επιλέξετε μια ποικιλία από γρήγορες συνταγές, γεύματα με «αποφάγια», «απομεινάρια» της προηγούμενης ημέρας, μέσα σε μία δροσερή σαλάτα ή ένα δροσερό ριζότο. * Μπορείτε τη σάλτσα του μαγειρευτού να τη χρησιμοποιήσετε την επόμενη ημέρα, με μακαρόνια/ πουρέ / πατάτες βραστές. Μην πετάτε τίποτα προστατέψτε υγεία- περιβάλλον και «τσέπη»..
