Το παντοθενικό οξύ είναι μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη του συμπλέγματος Β και είναι συστατικό του συνένζυμου Α και της ακυλ-μεταφορικής πρωτείνης. Το συνένζυμο Α έχει κεντρικό ρόλο ως συμπαράγοντας των ενζύμων που εμπλέκονται στον μεταβολισμό των λιπιδίων, των υδατανθράκων και των πρωτεινών. Απαιτείται επίσης για την σύνθεση χοληστερόλης, στεροϊιδικών ορμονών, ακετυλοχολίνης και πορφυρινών.
Ως συστατικό της ακυλ-μεταφορικής πρωτείνης το παντοθενικό οξύ συμμετέχει σε πολλές διεργασίες μεταφοράς μορίων, και στον πολυμερισμό οξικών ομάδων προς λιπαρά οξέα μακράς αλύσου.
| Διαιτητικές πηγές παντοθενικού οξέος | |
| Μερίδα τροφίμου | Παντοθενικό οξύ (mg) |
| Δημητριακά | |
| 1 φλιτζάνι All Bran (45γρ) | 0,7 |
| 1 φλιτζάνι Bran Flakes (45γρ) | 0,7 |
| 1 φλιτζάνι Corn Flakes (30γρ) | 0,1 |
| 1 φλιτζάνι Muesli (95γρ) | 1,1 |
| 2 Weetabix | 0,3 |
| Κρέας και ψάρια | |
| Μοσχαρίσιο κρέας (85γρ) | 0,5 |
| Αρνίσιο κρέας (85γρ) | 0,5 |
| Χοιρινό κρέας | 0,8 |
| Αρνίσιο συκώτι μαγειρεμένο (90γρ) | 7 |
| Αρνίσιο νεφρό μαγειρεμένο (75γρ) | 4 |
| Ψάρι μαγειρεμένο (150γρ) | 0,5 |
| Αμυλούχα τρόφιμα | |
| 2 φέτες μαύρο ψωμί | 0,2 |
| 2 φέτες άσπρο ψωμί | 0,2 |
| 150 γρ βρασμένης πατάτας | 0,6 |
| Λαχανικά | |
| 200 γρ μαγειρεμένα φασόλια | 0,4 |
| 100 γρ βρασμένος αρακάς | 0,1 |
| Γάλα και γαλακ/κά προϊόντα | |
| 280ml πλήρες, ημίπαχο, άπαχο | 0,8 |
| 150 gr γιαούρτι | 0,6 |
| Τυρί (50γρ) | 0,2 |
| 1 αυγό (60γρ) | 1 |
| Φρούτα | |
| 1 μπανάνα | 0,5 |
| 1 πορτοκάλι | 0,6 |
| Καρποί | |
| 30 φυστίκια | 0,7 |
| Μαγιά ζυθοποιίας | 1 |
Δοσολογία
Το παντοθενικό οξύ και το παντοθενικό ασβέστιο είναι διαθέσιμα σε δισκία και κάψουλες, άλλα κυρίως βρίσκονται σε πολυβιταμινούχα σκευάσματα και σκευάσματα μετάλλων. Η δόση δεν έχει καθιερωθεί. Τα συμπληρώματα μπορεί να περιέχουν 100mg ημερησίως.
Μεταβολισμός
Η απορρόφηση του παντοθενικού οξέος πραγματοποιείται στο λεπτό έντερο. Το παντοθενικό οξύ βρίσκεται σε όλους τους ιστούς με την μορφή του συνένζυμου Α αλλά σε μεγαλύτερα ποσοστά στο ήπαρ, τα επινεφρίδια, την καρδιά και τα νεφρά. Περίπου το 70% αποβάλλεται από τα ούρα και το 30% από τα κόπρανα.
Η βιοδιαθεσιμότητα του παντοθενικού οξέος μπορεί να ελαττωθεί από ορισμένα φάρμακα, όπως και από την υψηλή πρόσληψη λίπους. Αντίθετα, μπορεί να αυξηθεί από δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες.
Ανεπάρκεια σε παντοθενικό οξύ δεν έχει εντοπιστεί σε ανθρώπους που ακολουθούν μια ισορροπημένη δίαιτα.
Χρήσεις
Το παντοθενικό οξύ έχει χρησιμοποιηθεί σε πάρα πολλές καταστάσεις, όπως:
- Ακμή,
- αλωπεκία,
- αλλεργίες,
- άσθμα,
- γκρίζα μαλλιά,
- πιτυρίδα,
- μείωση της χοληστερόλης,
- βελτίωση της αθλητικής απόδοσης,
- οστεοαρθρίτιδα,
- ρευματοειδής αρθρίτιδα,
- κατάθλιψη,
- σκλήρυνση κατά πλάκας,
- άγχος,
- έρπης ζωστήρ,
- γήρανση,
- νόσος Parkinson.
Περιορισμένης έκτασης έρευνες έχουν διεξαχθεί όσον αφορά στην επίδραση του παντοθενικού οξέος στην αρθρίτιδα, τη μείωση της χοληστερόλης και την αθλητική απόδοση, όμως θεωρείται ότι δεν επαρκούν για να τεκμηριωθεί η χρησιμότητα της ουσίας σε αυτές τις παθήσεις. Ανεπιθύμητες ενέργειες δεν έχουν αναφερθεί σε ανθρώπους.
Αλληλεπιδράσεις
Υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τις απαιτήσεις σε παντοθενικό οξύ. Τα αντισυλληπτικά επίσης μπορούν να αυξήσουν τις απαιτήσεις σε παντοθενικό οξύ.
Συνιστώμενες ημερήσιες προσλήψεις για το παντοθενικό οξύ
| Ηλικία | UK Ασφαλής πρόσληψη | USA AI |
| 0-6 μηνών | 1,7 | 1,7 |
| 7-12 μηνών | 1,7 | 1,8 |
| 1-3 χρονών | 1,7 | 2 |
| 4-10 χρονών | 3-7 | - |
| 4-8 χρονών | - | 3 |
| 9-13 χρονών | - | 4 |
| Άνδρες και Γυναίκες | ||
| 11-50+ χρονών | 3-7 | - |
| 14-70+ χρονών | - | 5 |
