Σήμερα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook, Instagram, Twitter) έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας, επηρεάζοντας μας σημαντικά, κάποιες φορές θετικά ενώ άλλες φορές αρνητικά.
Ένας από τους τομείς που φαίνεται να επηρεάζουν είναι η εικόνα σώματος, πως βλέπει και αισθάνεται κάποιος για το σώμα του όταν το κοιτάζει στον καθρέφτη (δηλαδή η σκέψη, η αντίληψη και η στάση για τη φυσική του εμφάνιση). Η αρνητική εικόνα σώματος, η διαταραγμένη διατροφή ή οι διατροφικές διαταραχές δεν αποτελούν αποτέλεσμα μιας και μόνο αιτίας αλλά πυροδοτούντε από διάφορους παράγοντες όπως ψυχολογικούς παράγοντες, κοινωνικούς κ.ά.
Παρόλα αυτά, έρευνες έχουν δείξει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η πίεση που ασκείται από αυτά πράγματι συμβάλλουν και αυξάνουν την αρνητική εικόνα σώματος (δυσαρέσκεια για το σώμα) και τη διαταραγμένη διατροφή.
Τι ρόλο παίζουν οι διασημότητες στην εικόνα σώματος;
Ο ρόλος των διασημοτήτων και των διαφόρων “influencers” φαίνεται να έχει κάποια επιρροή στην εικόνα σώματος. Η καθημερινή έκθεση, σε “τέλειες” φωτογραφίες των διασημοτήτων που επιδεικνύουν πολλές φορές μη πραγματικά πρότυπα σώματος και ομορφιάς, φαίνεται να οδηγεί σε σύγκριση και να επηρεάζει αρνητικά την εικόνα σώματος και τη διάθεση αυτών που τους παρακολουθούν. Συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί ότι οι διασημότητες επηρεάζουν την εικόνα σώματος των γυναικών δημιουργώντας ένα μη ρεαλιστικό πρότυπο κοινωνικής σύγκρισης που σχετίζεται με διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά και βιώνουν μεγαλύτερη δυσαρέσκεια εικόνας σώματος στην προσπάθεια να επιτύχουν τους εξιδανικευμένους τύπους σώματος.
Ποιες κατηγορίες ανθρώπων επηρεάζονται περισσότερο;
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλουν συνεχώς εικόνες σχετικά με το ιδανικό σώμα και το πως μπορεί να γίνει κάποιος ακόμα πιο ελκυστικός. Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει την έκθεση ενός θεωρητικά ιδανικού, λεπτού σώματος με τη δυσαρέσκεια και την μετέπειτα διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά που προκύπτει μεταξύ των γυναικών. Συγκεκριμένα, σε έρευνα που διεξήχθη στη Σιγκαπούρη μεταξύ έφηβων ηλικίας 12-19 χρονών, έχει φανεί ότι η κοινωνική σύγκριση με διασημότητες μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχε συσχετιστεί θετικά μόνο με τις γυναίκες ως προς τη δυσαρέσκεια που εμφανίζουν για το σώμα τους και ως προς την ώθηση να είναι λεπτές. Αντίθετα, δεν υπήρχε σημαντική συσχέτιση μεταξύ των ανδρών και της κοινωνικής σύγκρισης με διασημότητες ως προς τη δυσαρέσκεια σώματος και ως προς την ώθηση να είναι μυώδης.
Στην Αμερική, μαθήτριες του δημοτικού οι οποίες διαβάζουν περιοδικά δήλωσαν (σε ποσοστό 67%) ότι οι εικόνες που βλέπουν επηρεάζουν την αντίληψη τους σχετικά με το ιδανικό σχήμα ενός σώματος ενώ το 47% δήλωσε ότι η έκθεση τους σε φωτογραφίες τις κάνουν να θέλουν να χάσουν βάρος. Από την άλλη, η πίεση που ασκείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως προς την εικόνα να είναι κάποιος μυώδης φαίνεται να σχετίζεται με τη δυσαρέσκεια του σώματος μεταξύ των ανδρών, και σε ένα μικρότερο αριθμό στις γυναίκες αλλά εξίσου σημαντικό
Πού οφείλεται η συχνότητα μιας διατροφικής διαταραχής σε ένα διάσημο πρόσωπο και κατά πόσο βοηθάει το κοινό να μοιράζονται τις εμπειρίες τους σχετικά με αυτές;
Οι διατροφικές διαταραχές δεν ξεχωρίζουν φύλο, φυλή, ηλικία ή κοινωνική κατάσταση, οι ασθενείς δεν επιλέγουν να νοσήσουν από διατροφικές διαταραχές, είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει τον καθένα. Είναι πλέον συχνό, να βλέπουμε διασημότητες να παλεύουν και να μιλούν για τη δική τους μάχη με τις διατροφικές διαταραχές. Στη πραγματικότητα, ένα διάσημο πρόσωπο βρίσκεται πολύ συχνά στο επίκεντρο και κάτι τέτοιο έχει σαν αποτέλεσμα, την πίεση που νιώθει στο να ανταποκριθεί στις μη ρεαλιστικές απαιτήσεις ενός ιδανικού λεπτού σώματος όπως η κοινωνία προωθεί λανθασμένα. Όλη αυτή η πίεση, και η κριτική που ασκείται για το σώμα τους, την εμφάνιση τους να δείχνουν όμορφοι και με τα ιδανικά πρότυπα ομορφιάς, συμβάλει στην υιοθέτηση ακραίων διατροφικών συμπεριφορών και κατ’ επέκταση σε διατροφικές διαταραχές. Και αυτό μόνο λάθος είναι αφού δίνει έτσι λανθασμένο μήνυμα στα άτομα που τους παρακολουθούν με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται ο μύθος ενός συγκεκριμένου μεγέθους σώματος, αυτού που “θεωρείται” ιδανικό και όμορφο. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα διάσημων που πάλεψαν και μάχονται με τις διατροφικές διαταραχές και μίλησαν ανοιχτά για αυτό, ονόματα όπως η Lady Gaga, Demi Lovato, Elton John, Princess Diana, Christina Ricci, Jane Fonda, Hilary Duff κ.ά. Οι πιο συνηθισμένες διατροφικές διαταραχές είναι η νευρική ανορεξία, νευρική βουλιμία και η ψυχαναγκαστική υπερφαγία. Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συχνά σε συνδυασμό με άλλες συνθήκες ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, άγχος κ.ά.
Πλέον, αρκετοί από τους διάσημους χρησιμοποιούν την αναγνώριση που έχουν ώστε να μιλήσουν για τη δική τους μάχη με τις διατροφικές διαταραχές και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό. Μιλώντας ανοιχτά για ένα τέτοιο ζήτημα είναι χρήσιμο για να μάθει ο κόσμος για τις προκλήσεις των διάσημων με τις διατροφικές διαταραχές, να γίνεται συζήτηση για τις δυσκολίες και τις συνθήκες. Όσο περισσότερο γίνεται συζήτηση τόσο περισσότερο θα υπάρχει η αναγνώριση της διατροφικής διαταραχής και αυτό θα βοηθήσει τη κοινωνία να αναγνωρίσει και να παρέχει βοήθεια σε όσους την χρειάζονται. Γίνεται ένας τρόπος ευαισθητοποίησης και εξάλειψης του στίγματος των ψυχικών διαταραχών.
Μπορούν οι διασημότητες να προωθήσουν μια θετική και υγιή εικόνα σώματος?
Ευτυχώς, στις μέρες μας, ενώ πολλές διασημότητες προωθούν το λεπτό σώμα ως ιδανικό και βαδίζουν με το σύγχρονο πρότυπο ομορφιάς, άλλες διασημότητες αψηφούν αυτά τα μη ρεαλιστικά πρότυπα και προωθούν την αποδοχή του σώματος, την αγάπη και το σεβασμό προς τον εαυτό μας. Στις μέρες μας, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα διασημοτήτων που προωθούν το body positivity και το body acceptance μιλώντας ενάντια στα πρότυπα ομορφιάς που προωθεί η κουλτούρα μας, ενθαρρύνοντας έτσι τα άτομα που τους παρακολουθούν να αγαπούν και να δέχονται το σώμα τους όπως είναι. Γι’ αυτό, επικροτούμε αυτές τις διασημότητες που χρησιμοποιούν την αναγνωσιμότητα τους για να μιλήσουν ανοιχτά και γενναία για τη δική τους μάχη με τις διατροφικές διαταραχές, να ενθαρρύνουν την θετικότητα και την αποδοχή του εαυτού μας.
Συμπερασματικά
Είναι λοιπόν σημαντικό, να αντιληφθούμε ότι πολλά από όσα βλέπουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Επομένως, είναι απαραίτητο να φιλτράρουμε τα μηνύματα που παίρνουμε από τα μέσα μαζικής δικτύωσης έτσι ώστε να προστατεύσουμε την αυτοεκτίμηση μας. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο χρόνος και το είδος της ενημέρωσης που επιλέγουμε από τα μέσα μαζικής δικτύωσης πρέπει να είναι κατάλληλος ώστε να υποστηρίζει τις αξίες και να ενισχύει την αυτοπεποίθηση μας.
